کاشان نیوز-ابوالفضل شاهی: منطقه اردهال شامل روستاهای باریکرسف، علوی، نشلج، ازناوه و خاوه است و الان در حدفاصل استانهای اصفهان و مرکزی و درست وسط شهرهای کاشان و قم و دلیجان.
اولین بار در سال چهارصد قمری در تاریخ قم نامی از اردهار از قول امام علی میآید که حضرت پیشبینی جنگی را در این ناحیه کرده بود. این دشت پراست از روستاهای باستانی و کوههای که در قلههای آن هنوز بقایای آتشکدهها مانند آتشکده معروف نیاسر پیدا میشوند.
کلمه ارد یا اشه اوستایی و یا ارته پهلوی معنایی نزدیک به نیروی مقدس و قانون ازلی دارد که جهان بهواسطه آن به سامان میرسد. ارد را در کلمه اردیبهشت بهعنوان بهترین اشه یا پاکی و در کلمات اردستان و اردبیل به معنی مکانهای پاک و مقدس بهجامانده و هَر و هار به معنی کوهستان است همانطور که در شکل پهلوی البرز، هار برز به معنی کوه بلند است. پس ترکیب ارد و هار به معنی کوه مقدس است که نشاندهنده اهمیت و تقدس چند هزارساله این ناحیه است. ایرانیان مکانهای مقدس را خودآگاه و یا ناخودآگاه به بهانهی و یا با دفن بزرگان دینی و قومیشان در آنها همواره همچنان محترم و در یاد نگهداشتند. مقبره امامان و امامزادگان محل تجمع و عزاداری و زنده نگهداشتن یاد مظلومیت آنها در سراسر ایران است.
پراکندگی امامزادگان در تمام نقاط ایران یکسان نیست. در ناحیهای بسیار متراکمترند، مناطقی که هرچند کیلومتر و بر سر هر گردنه و یا قلهای یک بقعه امامزاده به چشم میاید یکی از این مناطق کاشان و اطراف آن است. با استناد به کتاب تاریخچه وقف در اسلام، کاشان با ۸۶ امامزاده دارای بیشترین تعداد امامزاده در ایران است. از ابتدای تاریخ اسلام کاشان و قم برای امامزادگان علوی امنترین مکان بوده است. کاشان یکی از شهرهای ست که همیشه علم مخالفت با امرای اموی و عباسی در آن آماده برافراشتن بوده.
از ۲۳ هجری که فیروزان قاتل عمر بن خطاب کاشان را برای پناه گرفتن انتخاب کرد تا قیام راوندیه به خونخواهی ابومسلم و دشمنی تاریخی مردم فین و کاشان با دشمنان علی نمونههای از گرایشهای شیعی مردمان این منطقه است یکی از حکایات بلند مثنوی تألیف قرن ششم قمری، درباره محبوبیت علی و مغضوبیت خلیفه دوم در کاشان است حکایتی درباره عمر نامی که در کاشان باوجود داشتن پول در کیسه گرسنه میماند و علی نامی که باوجود فقر مالی در کاشان نانش در روغن است و باقی قضایا
اولین بقعه
شیخ عبدالجلیل رازی در کتابش میگوید: و کاشان بحمدالله منور و مشهور بوده همیشه و هست به زینت اسلام و نور شریعت و قواعد آن از مسجد جامع و دیگر مساجد و مدارس بزرگ و عمارت مشهد علی بن محمدباقر به باریکرسف که مجدالدین (به بنای آن) فرموده است در آن حدود با زینت و الت و رونق و نور (که آن) همه را سلاطین وزرا خریده (اند) که همه دلالت است بر صفا ایمان و نزهت طاعت مؤمنان کاشان. سید ابی رضا راوندی هم در قرن چهارم قمری قصیدهای در مدح مجدالدین به خاطر امر به بنای این بقعه میسراید. تمام این قصیده درواقع بهمثابه نامه تشکری از مساعی مجدالدین درباره مشهد است. از این قصیده که به عربی ست برمیآید که بنا مشتمل بر گنبد بلندی و نهر خوشگواری و حمام خوبی و بستان باصفایی بوده است و در آخر قصیده میگوید ما بهقصد اقامت چندروزه آمده بودیم لیکن ازبسکه وسایل استراحت در اینجا درنتیجه اقدامات شما (یعنی مجدالدین) فراهم است نزدیک بود در آنجا دایمن ماندگار شویم و ترک خان و مان زن و بچه بکنیم.
مجدالدین کاشانی برادر وزیر سلطان سنجر سلجوقی ست. پس بنای بقعه سلطانعلی لااقل به سال ۵۰۰ قمری برمیگردد که از اولین آرامگاههای ساختهشده برای امامزادگان در ایران است. در زمان شاهرخ تیموری منارها و نقارهخانه و صحن عتیق و صفا اضافه میشوند شاهطهماسب گنبد را با کاشی طلایی میپوشاند که دیگر موجود نیستند و غرفههای صحن را اضافه میکند و ۲۵۰ سال بعد هم منارههای فتحعلی شاه به بقعه اضافه میشوند. تا چند سال پیش بارگاه سه ایوان و سه صحن داشته است که امروزه فقط دو ایوان و یک صحن از آنها باقیمانده. صحن و ایوان شرقی به صحن سردار معروف است که توسط سردار کاشی یکی از حکام یاغی اواخر قاجار کاشان حدود ۹۰ سال پیش ساختهشده و در ایوان آن نقاشیهای از چهرههای سلمان فارسی و قنبر و امام علی هنوز کموبیش باقیمانده و چون تا چند سال پیش حجرههای این ایوان متعلق به فینیها بود و به صحن فینیها هم معروف است.
ایوان جنوبی در زمان شاهطهماسب صفوی بناشده که زیباترین و اصلیترین ایوان هم هست نقاشیهای نفیس آن هنوز هم سالم است فرمان شاهرخ میرزا هم به تاریخ ۸۹۳ بروی سنگی بروی این ایوان هنوز هست که دران حکم داده که از این به بعد نباید از سادات و دکانداران مشهد مقدس سلطانعلی مالیاتبگیرند و ایشان معاف مسلم از عوارض باشند. در چوبی ارزشمند بنا ساخته نجار هنرمند مولانا حسن است که به خط نسخ بر در کنده است: تمام شد این در به دور عدل شاهطهماسب نایب صاحب زمان.
صحن روبروی این ایوان به صحن عتیق معروف است در وسط هشتی ورودی صحن عتیق یک سنگاب یکتکه از سنگ سفید هنوز سالم مانده البته سالهاست بیآب است والان وسیله بازی بچههاست. کتیبه روی آن تاریخ ۱۱۳۳ ق دارد. از کنار سنگاب که بگذری به پلههای پاپک میرسی که به صحن کاشیها میخورد که در زمان رونق مس گرهای کاشان محل تجمع مسگرها در روزهای قالیشویان بوده. صحن غربی یا قمیها هم که چند سالی ست که دیگر در قید حیات نیست.
ادامه دارد
دیدگاه شما