کاشان نیوز– حجت الاسلام حسن جواهری: موعظه زمانی اثر می گذارد که به دور از خشونت ، برتری جویی، تحقیر طرف مقابل و لجاجت باشد و شنونده احساس کند گوینده غمخوار اوست؛ پس فراخوانی به سوی دین با موعظه غیر حسنه و همراه با خشونت که باعث فرار  مردم از دین بشود، حرام است.

– چرا کشور های اسلامی با وجود بهره مندی از آئین پیامبر خاتم هنوز نتوانسته اند به جایگاه شایسته ای در دنیای امروز دست یابند؟ این سوال یکی از سوالهای مطرحی است که این روزها برخی از شبکه ها برای تخریب دین مقدس اسلام از آن استفاده می کنند.

این پرسش را حجت الاسلام و المسلین حسن جواهری در گفت گو با شفقنا پاسخ می دهد؛ او معتقد است که امروزه حاکمان در سطح جهان بسیاری از رفتارهای غیر دینی را به نام دین و خدا و قیامت “به خورد مردم می دهند”.
او می گوید رفتار و دیپلماسی ما باید از سیره پیامبر خاتم الگو بگیرد و پیامبر با اخلاقش توانست دین اسلام را جهانی کند.
آنچه که در ادامه می خوانید گفتگوی شفقنا با استاد حوزه علمیه کاشان است.

– چرا کشور های اسلامی با وجود بهره مندی از آئین پیامبر خاتم هنوز نتوانسته اند به جایگاه شایسته ای  در دنیای امروز دست یابند؟
کشور های اسلامی فقط نامی را از قرآن و اسلام و سیره رسول اکرم- صل الله علیه و آله- و ائمه -علیهم السلام – یدک می کشند و از عمل کردن به آن سیره آن حضرات شانه خالی کرده اند.

–  چرا؟
چون با منافع بعضی از قدرتمندان آنها مغایرت دارددرصدد نیستند چهره واقعی اسلام را معرفی کنند . اسلام را با ذوق و سلیقه خود معرفی می کنند تا مانع منافع شخصی آنها نشود. تنها چیزی که دروجود آنها نیست درد دین است .  در صورت عمل نکردن به نسخه دکتر متخصص انتظار بهبود بیمار توقعی بی جاست. امیرالمومنین علی – علیه السلام-  فرمودند:”  اذاالتبست علیکم  الفطن  کقطع اللیل المظلم فعلیکم بالقرآن” قرآن و احکام الهی در تمام زمینه ها نسخه شفا بخش تمام دردها و معضلات سیاسی، اقتصادی ، اجتماعی و اخلاقی ماست ولی به شرط آنکه  به آن عمل شود.  ما اگر  تنها به چند آیه آخر سوره نحل عمل کرده بودیم قسمت عمده ای از مشکلات  فرهنگی و تبلیغ‌مان حل شده بود.

– درباره این آیه بیشتر توضیح دهید.
در آیه125 این سوره دستورات اخلاقی بسیار ارزشمندی در مورد روش تبلیغ دین مبین اسلام وجود دارد که می فرماید “ادع الی سبیل ربک باالحکمة و الموعظة الحسنة و جادلهم با التی هی احسن”، در واقع مردم را 3 دسته کرده است “کلم الناس علی قدر عقولهم”
یک گروه دسته ای که اهل منطق و برهان هستند با آنها با زبان منطق سخن بگو تا شبهات آنها زایل شود و در قرآن بسیار به تعقل و تدبر و تفکر سفارش شده است .
گروه دیگر، دسته ای که باید آنها را موعظه کرد، آن هم نه هر موعظه ای، بلکه موعظه حسنة و قید حسنة، احترازی است؛ پس باید واعظ، عامل باشد و سخنش از صمیم قلب باشد تا در قلب دیگری جای گیرد و مصالح طوری بیان شود  که قلب شنونده از شنیدن آن طالب حق گردد و طوری  بیان ضرر و زیان شود تا نسبت به آن اجتناب و دوری کند. موعظه زمانی اثر می گذارد که به دور از خشونت ، برتری جویی، تحقیر طرف مقابل، لجاجت باشد و شنونده احساس کند گوینده غمخوار اوست؛ پس فراخوانی به سوی دین با موعظه غیر حسنه و همراه با خشونت که باعث فرار  مردم از دین بشود، حرام است.
ما باید با خودمان و دیگران اینگونه سخن بگوییم. این همان شیوه حضرات معصومین و پیامبر اسلام صل الله علیهم اجمعین است.
گروه دیگر، افرادی هستند که  نه با برهان و استدلال می شود آنها را به دین دعوت کرد و نه با موعظه ؛ اینجا ” و جادلهم با التی هی احسن” مصداق پیدا می کند.  که با گرفتن مسلمات و معتقداتی که مورد قبول طرف مقابل است او را با همان ادله در دعوی باطلش محکوم می نماییم؛ حتی دربرخورد با عقیده مخالفی که عقیده ما را قبول ندارد دستور جدال احسن را می دهد.

– شاخصه تشخیص جدال احسن از غیر احسن چیست؟
جدال غیر احسن جدالی است که بخواهی با کشتن حق به مقصد دیگری برسیم؛ اینکه با توهین و افترا  و دروغ و رد کردن حق مسلم  دیگران رسیدن به هدف استفاده کنیم، امام صادق – علیه السلام-  در این مورد می فرماید:” و الجدال بغیر التی هی احسن محرم حرم الله علی شیعتنا ” این نوع تبلیغ از دین را خداوند بر شیعیان ما حرام کرده است و نیز در قرآن آمده است “ولا تجادلوا اهل الکتاب الا باالتی هی احسن ” وخداوند به موسی و  هارون فرمان میدهد “فقولا له قولا لینا لعله یتذکر او یخشی” حتی در مقابل فرعون طاغی و سرکش دستور می‌دهد با بیانی آرام و متین و به دور از ناسزا او را به حق دعوت کنید که شاید مفید واقع شود یا به پیامبر  صل الله علیه و آله می فرماید ” فبما رحمه من الله لنت لهم”؛ این نرمخویی تو، نعمتی ازطرف خداست و الا مردم از گرد تو پراکنده می شدند.

–  آیا در دنیای پر آشوب امروز می‌توان چنین برخوردهایی را داشت؟
بله، پیامبر با اخلاقش توانست اسلام را جهانی کند و آن را بر قلبهای اعراب بادیه نشین بنشاند. در موقع فتح مکه در اوج قدرت در مقابل آنهمه ظلمی که در طول رسالتش قریش بر او وارد کرده بودند فرمود “الیوم یوم المرحمه لا یوم الملحمه” یعنی امروز روز عفو و گذشت است نه روزانتقام. پیامبر  با این رفتارش الدّ الخصام را به ولی حمیم تبدیل کرد؛ یعنی دشمن خونخوار را  به دوست غمخواری که حاضر بود هستی خود را فدای مکتب او کند تبدیل کرد.
پیامبر با یک برخورد صحیح با یک اسیر جنگی مانند خواهر عدی ابن حاتم، هزاران نفر از دشمنان خونین را تبدیل به دوستان غمخوار کرد که یکی از نمونه های  آن عدی ابن حاتم برادر آن کنیز است. وقتی سه فرزندش درجنگ صفین در رکاب امیرالمومنین علیه السلام شهید شدند و معاویه از او میپرسد چه شد؛ تا داغ او را تازه کند، شروع به گریه می کند. معاویه می گوید: دلت به حال فرزتدانت می سوزد؟ جواب می شنود: هرگز، گریه ام برای آن است که  چرا علی علیه السلام کشته شد و من هنوز زنده ام .
ما اگر دیپلماسیمان اسلامی و مطابق رفتار پیامبر اکرم  باشد ، تبلیغمان اسلامی باشد و اقتصاد و داد و ستدمان  براساس قرآن باشد و به نسخه شفا بخش قرآن و پیامبر (صل الله علیه و آله) و اهل بیت علیهم السلام عمل کنیم آن وقت به جایگاه حقیققی خود دست خواهیم یافت.

–  یکی از نقدهایی که به اسلام وارد می‌کنند این است که این دین نتوانسته است رفتار پیروان خود را تغییر دهد و امروز بسیاری از خشونت‌ها و درگیری بین فرق اسلامی و در کشورهای اسلامی رخ می‌دهد،نظر شما درباره این نقد چیست؟
اولا اینگونه نیست که همه خشونتها بین کشورهای اسلامی و به دست آنها باشد. شما جنایت ویتنام و جنگهای جهانی و در دوره اخیر جنایتهای صهیونیست‌ها را می‌توانید مشاهده کنید. دوم اینکه بعد از رسول گرامی صل الله علیه و آله، افراد فرصت طلب و سود جو نگذاشتند چهره واقعی اسلام برای امت اسلام روشن شود؛ چون درصدد آن بودند تا اسلام را بنا به سلیقه شخصی خود و با پرداخت میلیونها درهم و دینار و جعل احادیث وارونه به مردم معرفی کنند و از طرفی  ائمه علیهم السلام هم اجازه سخنرانی و اقامه نماز جماعت و… را نداشتند و یا در زندان بودند و یا در حصر خانگی و تمام تریبون‌ها و مراکز خبری در دست بندگان زر و  زور و تزویر بود و به فرمایش رسول گرامی صل الله علیه و آله، مسجدها از نظر بنا آباد اما از نظر هدایت و انسان سازی خراب و از اسلام جز اسمی واز قرآن جز نوشته ای باقی نماند. و این جمله اعظم الناس جرماً من اتخذ من الدعوة الی الحق وسیله لتدعیم جاهه و کیانه بالاترین جرم مردم آن است که  فریاد حق خواهی و دین داری برای محکم کردن پایه های پست و مقام و جایگاه خود باشد و برای توجیه خشونتها و زیاده خواهی های خود اسلام را چهره ای خشن معرفی می کنند و حتی احتمال قوی دارد که معاندین افرادی را به عنوان مزدور برای وارونه جلوه دادن اسلام اجیر نمایند در حالیکه اسلام دین رأفت و مهربانی است و دین عقلانیت و مشورت است که پیامبر عقل کل است و آخرین پیامبر است ولی ازطرف خداوند  امر به مشورت می شود وحتی  بعد از شکست در جنگ احد  باز هم با مردمی که پیشنهاد جنگ خارج از مدینه را داده اند که موجب شکست شده امر به مشورت می شود ونیز امام المتقین امیر المونین (ع) از مردم می‌خواهد که مرا نصیحت کنید.

–  وظیفه ما به عنوان پیروان حضرت رسول (ص) در دنیای امروز چیست؟
یکی از وظایف ما  معرفی چهره واقعی اسلام در ابعاد گوناگون سیاسی اقتصادی اخلاقی اجتماعی است  که اگر این امر  واقع شود تمام مردم شیفته اسلام خواهند شد چرا که در حال حاضر مراسم‌های مذهبی و بازار و اخلاق اجتماعی و رفتار سیاسی مان چندان با اسلام واقعی تطابق ندارد.