مدیریت شهری ناگزیر از توجه به پارامترهای تأثیرگذار، آمار و اطلاعات، برنامه‌ریزی و مدیریت است
کاشان نیوز-محسن فخری*: بدون تردید آمار و اطلاعات، برنامه‌ریزی و مدیریت از حلقه‌های اساسی زنجیره توسعه به شمار می‌روند و توسعه شهری ناگزیر از توجه به این پارامترهای تأثیرگذار است. شهرها، سازمان‌های بزرگ و پیچیده‌ای هستند که نبایستی آن‌ها را بی‌جان و بدون عکس‌العمل پنداشت. مدیریت بر این ترکیب ناهمگون و پیچیده مستلزم توانمندی مدیران شهری است. توانمندی مدیریت شهری به معنای وجود دانش عمومی و تخصصی و شناخت مناسب از شرایط و پدیده‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و … است. کسب این توانمندی بدون دسترسی به آمار و اطلاعات صحیح و قابل استناد و استفاده از آن در ارزیابی عملکرد گذشته و حال و برنامه‌ریزی و پیش‌بینی آینده، همچنین اتخاذ تصمیم‌های صحیح مدیریتی ممکن نیست. شکی نیست که اگر اطلاعات و داده‌هایی که در اختیار شبکه‌های تصمیم‌گیری گذاشته می‌شود ناقص و یا غلط باشد، درجه اطمینان نسبت به تصمیم اتخاذشده کمتر خواهد بود و دور از ذهن نیست که گاهی تبعات تصمیم‌های غلط جبران‌ناپذیر باشد. امروزه، تصمیم‌گیری در اداره امور شهر و شهرداری باید بر مبنای بررسی‌های علمی و آماری و اطلاعات تردیدناپذیر استوار باشد و هیچ مرجع علمی، مدیریت را بدون دسترسی به آمار صحیح، بهنگام و با توالی مناسب پسندیده نمی‌شمارد. نداشتن آمار صحیح و بهنگام در حوزه مدیریت شهری، همچنین رشد شهرنشینی و تبعات آن ازجمله پیچیدگی فضای شهری، مشکلات ترافیکی و نگرانی‌های زیست‌محیطی و اقتصادی از مسائل پیش روی مدیران شهری است که نه‌تنها امکان تدوین برنامه‌های کاربردی را محدود نموده بلکه قدرت اتخاذ تصمیم بهینه در جامعه را از مدیران سلب می‌نماید.
امروز انتظار است تا اعضا شورای اسلامی شهر که بر لزوم تهیه و تدوین و اجرای سیاست و برنامه‌ریزی‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهر مبتنی بر آمار و اطلاعات صحیح، دقیق و بهنگام و تحلیل مناسب این آمار وقوف کامل دارند و شهردار کاشان با رویکرد مدیریت علمی و برنامه محور و با اشراف به این موضوع که آمار مقدمه برنامه‌ریزی است، تقویت پایگاه داده‌های آماری مدیریت شهری که در سنوات گذشته پایه‌گذاری شده است را در دستور کار خود قرار دهند. این موضوع بسترساز تعریف داده‌های کلیدی و پایش شاخص‌های توسعه شهری است که در برنامه‌های عملیاتی توسعه متوازن شهر و شهرداری کاشان پیش‌بینی‌شده است. تهیه و انتشار سالنامه آماری شهر کاشان نیز در این راستا، لازم و ضروری است.
از مدیریت شهری کاشان که بگذریم ذکر دو نکته در آستانه روز اول آبان، روز آمار و برنامه‌ریزی خالی از لطف نیست:
نکته اول: صاحب‌نظران حوزه توسعه اعتقاددارند، تهیه و تنظیم چشم‌اندازهای آینده و برنامه‌ریزی بلندمدت، به دلیل پیش‌بینی و ترسیم روندهای ممکن و مطلوب آینده، بهره‌برداری درست و بهینه از منابع و فرصت‌ها را امکان‌پذیر ساخته و به اتخاذ موضع و تعیین شیوه برخورد با حوادث و اتفاقات کمک می‌کند. تمرکز بر این عبارت که «برای کشتیبانی که نمی‌داند به کجا می‌رود، هیچ بادی مساعد نیست.» و برای جامعه‌ای که مسیر و چشم‌اندازی برای آینده خود ترسیم نکرده است، هیچ وضعیتی مناسب یا نامناسب به نظر نخواهد رسید، رسالتی مهم را دوش مدیران ارشد شهر یادآوری می‌کند. در این راستاست که از فرمانداری به‌عنوان نهاد حاکمیتی و بالاترین مرجع تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در شهرستان انتظار می‌رود تا عنایت ویژه و هدفمندی به مقوله آمار و برنامه‌ریزی داشته و ضمن تدوین آمارهای شهر در تمامی بخش‌های اقتصادی اجتماعی، زمینه بازنگری در سند چشم‌انداز توسعه شهرستان و تهیه برنامه عملیاتی دولت و بخش غیردولتی در توسعه شهرستان را فراهم آورند. تهیه و انتشار گزارش سالانه اقتصادی اجتماعی شهرستان نیز به همین دلیل ضرورت دارد.
نکته دوم: زمانی که در دولت نهم زمزمه تشکیل فرمانداری ویژه در برخی از شهرها به گوش می‌رسید برخی از معتمدین و مدیران، ارتقا شهرستان و استقلال مالی شهرستان، منفک از مرکز استان خصوصاً در بخش اعتبارات عمرانی استانی (تملک دارایی‌های سرمایه‌ای) و… را در ذهنشان تصور می‌کردند، این در حالی است که در نگاه کوتاه‌مدت، این تغییر صرفاً سبب ارتقا نسبی و اسمی فرمانداری و ادارات شهرستان گردید و اغراق نیست که بگوییم که کلاه گشادی …
ولیکن تعریف سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در شهرستان که وظیفه انجام انواع طرح‌های آماری و تهیه برنامه‌های توسعه را نیز دارد، می‌توانست گام دوم و اساسی در شهرستان‌های ویژه باشد تا همزمان با افزایش اختیارات مدیران شهرستان تا رده معاون مدیرکل، تسریع و تسهیل اختیارات شهرستان را به دنبال داشته و بسیاری از انتظارات شهروندان ساکن در بزرگ شهرهایی چون کاشان را بدون مراجعه به مرکز استان برآورده نماید و مدیران شهرستانی نیز در تعامل با سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی شهرستان ویژه، چالش‌های پیش روی شهرستان در حوزه‌های اقتصادی اجتماعی و فرهنگی را کارشناسی و پروژه‌های کاربردی و زیرساختی را در توسعه متوازن و پایدار شهرستان رقم‌زده و از چانه‌زنی‌های امروز با مرکز استان به دور باشند. این موضوع امروز می‌تواند از سوی نماینده محترم شهرستان در مجلس شورای اسلامی در تعامل با نمایندگان سایر شهرستان‌های ویژه در دستور کار قرار گیرد.
نگارنده به‌عنوان یک کارشناس، بر این باور است که اهمیت آمار هنوز در مدیریت شهر ما شفاف نیست و از حرف تا عمل فاصله زیادی است. بی‌شک وجود یک طرح سیستم جامع آماری به‌منظور جمع‌آوری، تجزیه‌وتحلیل، ارائه تفاسیر و مشاوره همواره به‌عنوان یک ضرورت مطرح است به‌گونه‌ای که کلیه افراد، واحدها و مدیران ذی‌نفع در مجموعه شهر بتوانند به‌راحتی اطلاعات به‌روز، دقیق و کامل را در تصمیم‌گیری‌ها و فعالیت‌های مربوطه به‌کارگیرند. بدیهی است جمع‌آوری و پالایش آمار همچنین انجام تحلیل‌های تخصصی و کارشناسی آمار مستلزم بهره‌برداری از دانش روز و استفاده از سیستم‌های اتوماسیون نظام جامع آماری باهدف «یکپارچه‌سازی دانش آماری سازمان‌ها» است. «نظام جامع آماری» برای کارشناسان سازمان‌ها امکان تهیه انواع فرم‌های تجمیع اطلاعات را فراهم می‌نماید. بعلاوه، امکان ایجاد انواع گزارش آماری، گزارش‌های اطلاعاتی، نمودارهای آماری و داشبوردهای مدیریتی را به سهولت محقق می‌سازد.
امید است در اولین فرصت، مدیریت شهری ما با استفاده از ظرفیت‌های فناوری اطلاعات و تعریف «نظام آماری یکپارچه شهر کاشان» با مشارکت تمامی دستگاه‌های اجرایی و نهادهای عمومی دولتی و غیردولتی، زمینه‌ساز برنامه‌ریزی یکپارچه شهری و بسترساز مدیریت یکپارچه و هماهنگ شهری باهدف توسعه متوازن و پایدار شهر گردد. انشاالله
بدون تردید آمار و اطلاعات، برنامه‌ریزی و مدیریت از حلقه‌های اساسی زنجیره توسعه به شمار می‌روند و توسعه شهری ناگزیر از توجه به این پارامترهای تأثیرگذار است. شهرها، سازمان‌های بزرگ و پیچیده‌ای هستند که نبایستی آن‌ها را بی‌جان و بدون عکس‌العمل پنداشت. مدیریت بر این ترکیب ناهمگون و پیچیده مستلزم توانمندی مدیران شهری است. توانمندی مدیریت شهری به معنای وجود دانش عمومی و تخصصی و شناخت مناسب از شرایط و پدیده‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و … است. کسب این توانمندی بدون دسترسی به آمار و اطلاعات صحیح و قابل استناد و استفاده از آن در ارزیابی عملکرد گذشته و حال و برنامه‌ریزی و پیش‌بینی آینده، همچنین اتخاذ تصمیم‌های صحیح مدیریتی ممکن نیست. شکی نیست که اگر اطلاعات و داده‌هایی که در اختیار شبکه‌های تصمیم‌گیری گذاشته می‌شود ناقص و یا غلط باشد، درجه اطمینان نسبت به تصمیم اتخاذشده کمتر خواهد بود و دور از ذهن نیست که گاهی تبعات تصمیم‌های غلط جبران‌ناپذیر باشد. امروزه، تصمیم‌گیری در اداره امور شهر و شهرداری باید بر مبنای بررسی‌های علمی و آماری و اطلاعات تردیدناپذیر استوار باشد و هیچ مرجع علمی، مدیریت را بدون دسترسی به آمار صحیح، بهنگام و با توالی مناسب پسندیده نمی‌شمارد. نداشتن آمار صحیح و بهنگام در حوزه مدیریت شهری، همچنین رشد شهرنشینی و تبعات آن ازجمله پیچیدگی فضای شهری، مشکلات ترافیکی و نگرانی‌های زیست‌محیطی و اقتصادی از مسائل پیش روی مدیران شهری است که نه‌تنها امکان تدوین برنامه‌های کاربردی را محدود نموده بلکه قدرت اتخاذ تصمیم بهینه در جامعه را از مدیران سلب می‌نماید.
ممنون از اطلاعات مزایده ای که قرار دادید