کاشان نیوز– رضا خلیلی*: پانزدهم مهرماه سالروز تولد شاعر طبیعت‌گرای معاصر، سهراب سپهری است. سپهری مانند بسیاری از شعرای بزرگ کشورمان همچون مولوی، منوچهری و نیما به پدیده‌های طبیعی نگاه قدسی دارد و سعی می‌کند به‌راحتی از کنار هر عنصر طبیعی عبور نکند. او به زادگاهش کاشان علاقه‌مند است و عاشق سادگی و صفای روستا است به‌طوری‌که طبیعت روستا را به تمدن شهری ترجیح می‌دهد. عده‌ای سهراب را پیرو مکتب رمانتیک می‌دانند. آن‌ها عاشق طبیعت‌اند و از تمدن مدرن بی زارند. از طبیعت الهام می‌گیرند و هنرآفرینی می‌کنند؛ اما سهراب گرچه ممکن است این‌گونه باشد ولی طبیعت در شعر او مسجدی است که قبله‌اش گل سرخ، جانمازش چشمه و مهر او نوراست. سپهری اذانش را با باد بر سر گلدسته سرو می‌خواند و علف در اشعارش مشغول گفتن تکبیره‌الاحرام است.
من مسلمانم
قبله‌ام یک گل سرخ
جانمازم چشمه، مُهرم نور
دشت سجادهٔ من
من وضو با تپش پنجره‌ها می‌گیرم
در نمازم جریان دارد ماه، جریان دارد طیف
سنگ از پشت نمازم پیداست
همه ذرات نمازم متبلور شده است
من نمازم را وقتی می‌خوانم
که اذانش را باد، گفته باشد سرگل دسته سرو
من نمازم را پی تکبیره‌الاحرام علف می‌خوانم
پی قد قامت موج
سهراب انسان و طبیعت را در مسیری پیوند می‌دهد که به وحدت می‌رسند و رابطه‌ای معقول، علمی و عاطفی برقرارمی کنند.
آنچه امروز شاهد آن هستیم که آدمی از طبیعت بهره‌کشی می‌کند وبر گرده آن سوار می‌شود، بالعکس سپهری از این تفکر بیزار است و طبیعت را همدل و مونس انسان معرفی می‌کند.
برگ درخت و آب روان در شعر سپهری نماد صفا و مهربانی است. گل شب بو بیانگر عشق و زیبایی است و چشمه نماد جوشش و حرکت است و همه این عناصر در مسیری واحد درحرکت‌اند و خدای خود را نزدیک‌تر از رگ گردن حس می‌کند.
اهل کاشانم
روزگارم بد نیست
تکه نانی دارم، خرده هوشی، سرسوزن ذوقی
مادری دارم، بهتر از برگ درخت
دوستانی، بهتر از آب روان
و خدایی که در این نزدیکی است
لای این شب‌بوها، پای آن کاج بلند
روی آگاهی آب، روی قانون گیاه
سپهری در شعرهای خود از واژه‌های عامیانه ولی زیبا و دل‌نشین استفاده می‌کند. گزینش این کلمه‌ها حسی لطیف، آرام و دل‌نشین به انسان می‌دهد. به‌کارگیری عناصر طبیعی مانند آب، خاک، نان، درخت، گل، برگ، باد و چشمه بیانگر تفکر و گرایش غالب او به طبیعت و مظاهر طبیعی را نشان می‌دهد. سهراب این عناصر را تجلی جمال حق می‌داند که برای نیل به هدفی روشن در تعامل‌اند و هرکدام رسالتی دارند تا مجموعه هستی را تکمیل کنند. این دیدگاه، او را به هنرمندی نقاش تبدیل نموده است یعنی در شعر طبیعت شوریده است و با نگاهی زیبا پرستانه طبیعت را نقاشی کرده است.
اکنون در شرایطی قرار داریم که دنیا با چالش‌های بزرگ زیست‌محیطی مواجه است به‌طوری‌که تغییر اقلیم، کمبود آب شیرین و پدیده بیابان‌زایی رتبه‌های اول تا سوم این چالش‌ها را دارا هستند. نرم بیابان‌ها در دنیا ۱۰ درصد، در کشورمان ۲۰ درصد و در استان اصفهان ۳۰ درصد از مساحت استان را به خود اختصاص داده است. از طرفی وجود آلاینده‌ها زندگی ما را فراگرفته و طبیعت دستخوش نامهربانی آدمیان قرارگرفته است لذا تصمیم گیران در حوزه منابع طبیعی و محیط‌زیست همچنین تمامی مخاطبان طبیعت اعم از فعالان صنعت و معدن، پیمانکاران و شرکت‌های عمرانی و همه آحاد جامعه به‌طور حتم محتاج دیدگاه سهراب به طبیعت‌اند تا هرچه سریع‌تر زخم‌های وارده را التیام بخشند و محیط‌زیست سالمی را برای آدمیان تجدید کنند.
«به سراغ من اگر میایید نرم و آهسته بیایید مبادا که ترک بردارد چینی نازک تنهایی من»
* مدیر روابط عمومی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان
دیدگاه شما