کاشان نیوز-دکتر حسن شریفی بیدگلی*: در بین گازها، گازی وجود دارد که فرمول شیمیائی آن CO و نام آن منواکسید کربن است. این گاز نه رنگ دارد و نه بو، ولی بسیار سمّی و کشنده است. گازی که از سوختن ناقص به وجود می‌آید، در فرایند سوختن وقتی اکسیژن کافی نرسد، سوخت ناقص است و منواکسید کربن تولید می‌کند.
منواکسید کربن وقتی‌که وارد ریه می‌شود، به سیستم تنفسی و عصبی ضربه می‌زند و انسان را بی‌حس و حرکت می‌کند و سپس آرام می‌کُشد.
در این مقاله اوضاع ایران و فضای ذهنی حاکم بر جامعه، مردم و برخی از مسئولین کشور و بعضی از مقامات و سیاست‌گذاران و تولیدکنندگان بررسی‌شده است.
فضای ذهنی خاصی که اتمسفر و جوی را در کشور به وجود آورده که همانند تولید گاز مونوکسید کربن است. این جو ناشی از فهم نادرست مسائل زندگی و جامعه است، مسائلی که جز مسائل اصلی زندگی ماست، فهم ناقص و درک غیر کامل و نادرست از مسائلی که قرار است آتش زندگی و فعالیت‌های اجتماعی را به‌صورت منطقی شعله‌ور کند. وقتی‌که این آتش درست شعله‌ور نمی‌شود و شعله آن ناقص می‌سوزد، حاصل این می‌شود که در فضای گسترده کشور منواکسید کربن منتشر می‌شود! گازی که نه بویی دارد که از آن فرار کنی و نه رنگی دارد که آن را مشاهده کنی و درنهایت با آغوش باز به استقبال مرگ خاموش می‌رویم. نوعی از رفتارهای اجتماعی که ظاهراً نه رنگ سیاسی دارد و نه بوی ضدانقلابی یا ضد دولتی یا وطن‌فروشی که بتوانیم آن را بشناسیم و فکر چاره بکنیم؛ بنابراین چنان این فضا همه را گرفتار می‌کند که دچار مرگ خاموش می‌شویم و خودمان هم متوجه نمی‌شویم که چگونه از بین می‌رویم. بنابراین با این رویکرد عنوان این مقاله را مرگ خاموش گذاشتم و اکنون به بحث در مورد آن می‌پردازیم.
خیلی فکر کردم که چرا بخش بزرگی از افکار عمومی جامعه و سیستم اداری کشور عزیزمان ایران و نحوه برخورد برخی از مسئولین اجرایی کشور و نگاه خیلی از افرادی که در بخش خصوصی ایران کار می‌کنند و نگاه پاره‌ای از مردم کوچه و بازار و برخی از مغازه‌داران و کاسب‌کاران و به‌طورکلی نگاه جماعت زیادی از مردم عزیز ایران – که جمع آن‌ها هم به لحاظ تعداد زیاد می‌شود و هم به لحاظ تأثیرگذاری بر افکار عمومی و روند رشد و توسعه جامعه- این‌گونه شده است؟ چرا این‌همه بی‌تفاوتی در ما به وجود آمده است؟ مثل‌اینکه بسیاری از افراد جامعه یادشان رفته است که ایران وطن آن‌ها است، ایران خانه آن‌ها است و اگر می‌خواهیم خوب زندگی کنیم اول باید ایران را، وطنمان را حفظ کنیم و مراقب آن باشیم. گاهی طوری برخورد می‌شود که انگار اصلاً ما ایرانی نیستیم و بر سر ایران هر چه می‌خواهد بیاید و هرچه می‌خواهد بشود، به ما ربطی ندارد. انگار اصلاً ایرانی نیستیم و به ایران مانند یک غریبه نگاه می‌کنیم.
کوچه‌ها و خیابان‌های این کشور مال ماست، درخت‌های کشور برای ما و برای نسل‌های بعد از ما است. طبیعت کشور سرمایه ملی ماست، جنگل‌ها برای زندگی کردن ما درست‌شده‌اند. ما باید از هوای پاک تنفس کنیم. اگر محصولاتی که تولید می‌کنیم خوب و کیفی باشند این ما هستیم که در درازمدت سود خواهیم برد و هم جامعه و مردم کشور به محصولات ساخت داخل اطمینان پیدا خواهند کرد و دیگر پدیده واردات بی‌رویه که همچون موریانه‌ای از داخل، کشور را نابود می‌کند و همه ساختارها را فرومی‌ریزد، نخواهد توانست به اقتصاد کشور ضربه بزند. مسئولین باید بدانند که بی‌توجهی و گذشتن از کنار این مسائل و اندیشه نکردن و برنامه‌ریزی جدی نداشتن برای حمایت و کیفی نمودن محصولات تولید داخل چه ضربه مهلکی به این کشور وارد خواهد کرد. چنانچه تسهیلات لازم را به‌موقع ندهند و مشکلات را حل نکنند و فضای کسب‌وکار را روان نکنند و برنامه‌ریزی درست مالیاتی برای تولید در نظر نگیرند و خلاصه چنانچه وضعیت به همین منوال باشد، فاجعه‌ای اتفاق می‌افتد که اهمیت آن کمتر از ضربه به امنیت ملی نیست و همچنان گاز مونوکسید کربن منجر به مرگ خاموش می‌شود. از طرف دیگر، اگر تولیدکنندگان و شرکت‌ها و فعالان بخش خصوصی خودشان هم‌فکری اساسی نکنند و به‌طورجدی با دولت مذاکره‌ای اساسی نداشته باشند و تغییر رویه ندهند و مفاهیم و اصول تجارت و تعاملات بین‌المللی و اصول تولید و بازاریابی و برند سازی و مشتری مداری را درک نکنند، در آینده خودشان هم به‌جای مطلوب و ماندگاری نخواهند رسید و این مشکلات ذهنی که در جامعه امروز ایران به وجود آمده؛ که تولید داخلی بی‌کیفیت است، همچنان این وضعیت ادامه خواهد داشت و خلاصه بازهم نخواهیم توانست از اتمسفر مرگ خاموش فرار کنیم.
طرف سوم این موضوع خود ما هستیم؛ ما مردم ایران، اگر ما ملت هم این وضعیت را بپذیریم و به‌راحتی و بدون هرگونه بررسی و تحقیقی کالای خارجی را جایگزین تولید داخل کنیم بسیاری از مشکلات مملکت حل نمی‌شود این تصمیم، تصمیمی آسان و ساده است ولی تأثیری بزرگ و مهم بر سرنوشت مملکت دارد. مردم ما باید بدانند این طرز تفکر که کالای خارجی صرفاً به جهت خارجی بودن از کیفیت بهتری برخوردار است؛ ضربه‌ای مهلک به کشور وارد می‌کند. مهم نیست که ما و شما موافق انقلاب هستیم یا نیستم، مهم این است که افکار درست داشته باشیم چراکه افکار درست است که جامعه را درست می‌کند. افکار غلط هر چه باشد، ضربه می‌زند و ضربه به همه مردم وارد می‌شود. این خیال باطلی است که فکر کنیم با تحریم خرید تولید داخلی به حکومت ضربه وارد می‌شود؛ نه این ضربه قبل از آنکه به حکومت بخورد، به خود ما وارد می‌شود به فرزندمان که فردا می‌خواهند در این کشور کار کنند و همه از آن متضرر می‌شوند.
ثمره این تفکر این است که وقتی‌که از بعضی از مغازه‌داران سؤال می‌کنی که فلان جنس راداری یا نه؟ به‌راحتی و بی‌هیچ تأملی می‌گوید که نوع خارجی آن راداریم و خیلی هم خوب است. باید متوجه شویم که این نوع هنجارها و رفتارهای اجتماعی و اینکه یکی به‌راحتی می‌گوید، از این نوع کالا، خارجی‌اش راداریم، دچار مرگ خاموش شده‌ایم.
این نوع نگاه‌ها ظاهراً سیاسی نیست، ولی از نگاه‌ها و رفتارهای سیاسی خیلی خطرناک‌تر است.
بسیاری پیش‌آمده که با برخی از مسئولین ادارات در سطوح مختلف و یا مسئولین در رده‌های متوسط و بالاتر و حتی گاهی با وزرا و مقامات کشور صحبت می‌کنیم که چرا کاری اساسی انجام نمی‌دهید، آیا این مسائل را می‌شود بهتر از این حل‌وفصل کرد؟ وقتی‌که راه‌حل در پیش روی آن‌ها می‌گذاریم، راه‌حلی که شاید ساعت‌ها و هفته‌ها و ماه‌ها در مورد آن فکر و تجربه کرده‌ایم، به‌راحتی می‌گویند ما هم این‌ها را می‌دانیم، ولی کاری نمی‌شود کرد. برخی از آن‌ها در جواب می‌گویند نمی‌گذارند کار اساسی انجام دهیم؟ چه کسی نمی‌گذارد؟ من و شما هم اگر انسان باتجربه، صادق و آگاهی نباشیم، بلافاصله حرف آن‌ها را باور می‌کنیم که واقعاً نمی‌شود کاری کرد و ممکن است در دل خودمان آن‌هایی که مانع کار آن‌ها می‌شوند را لعن و نفرین هم بکنیم. این عبارت کاری نمی‌شود کرد یا نمی‌گذارند کاری بکنیم، سمی بسیار مهلک و کشنده است که می‌تواند منجر به مرگ خاموش شود. وقتی‌که عابری از خیابانی می‌گذارد و آشغال‌های خود را در جوی آب پرتاب می‌کند درحالی‌که سطل آشغال در چند قدمی او است، این آدم ظاهراً نمی‌گوید من مخالف ایران هستم یا در فلان حزب و گروه هستم، هیچ علامتی از خطر در او مشاهده نمی‌کنی، ولی همانند سوختن ناقص مونواکسید کربن تولید می‌کند.
هشدار بزرگ و اساسی از همین تعاملات روزمره‌ای آغاز می‌شود که هرروز مشابه آن را در مغازه، در بانک، در اداره، در پارک، در خیابان، در رانندگی، در رفتار مسئولین و در بسیاری از شئون زندگی می‌بینم.
بزرگان کشور، مسئولین، مردم، مغازه‌دارها، کاسب‌کاران رانندگان و همه باید بدانیم که این نوع رفتار که امروز در جامعه ما بسیار هم عادی و طبیعی شده است و اگر کسی برخلاف این رویّه فعلی جامعه صحبت کند، می‌گویند این آقا خیلی عقب‌مانده است و مثل‌اینکه نمی‌داند در کشور چه خبر است؟ همه این رفتارها و هنجارها و بی‌تفاوتی‌ها مثل این است که تیشه را دست گرفته‌ایم و برریشه خود می‌زنیم، مانند تولید مونواکسید کربن است که سرانجام آن مرگ خاموش برای ایران عزیزمان است. اینکه خیلی‌ها در پی منافع خصوصی خودشان هستند و دیگر منافع ملّی محلی از اعراب ندارد و اینکه همه آن دیگری را مقصر می‌دانند؛ این درست مثل تولید منواکسید کربن است.
مسئولین محترم و بزرگوار، جدی با این نوع مسائل برخورد کنند، مردم عزیز به‌راحتی از کنار آن‌ها نگذرند و به هر شکلی که می‌شود اعتراض منطقی بکنیم تا راه‌حلی پیدا شود.
جمع‌بندی:
۱ ـ سعی کنیم از امروز دیگر نگوییم، نمی‌گذارند کاری بکنیم، بلکه بگوییم، تلاش می‌کنیم که کار خوبی انجام دهیم و شما هم به ما کمک کنید.
۲ ـ سعی کنیم از امروز دیگر نگوییم، نمی‌شود کاری کرد، بلکه بگوییم، می‌شود کاری کرد و بگوئید چگونه این کار را انجام دهیم.
۳ ـ سعی کنیم از امروز دیگر نگوییم، به من ربطی ندارد، بلکه بگوییم، خیلی هم به من ربط دارد، چون من هم نابود می‌شوم، پس باید جلوی این بد فکری‌ها را گرفت.
۴ ـ سعی کنیم از امروز دیگر نگوییم، اشکال از دیگران است بلکه ببینیم، رفتار خودمان چه قدر اشکال دارد و در مقابل این مسائل سکوت نکنیم و خودمان معتقد باشیم و سعی کنیم هر کس را که می‌توانیم آگاه کنیم.
۵ ـ سعی کنیم از امروز، دیگر اصرار نداشته باشیم، حتماً جنس خارجی بخریم، بلکه از کالای ایرانی حمایت کنیم، ولی از تولیدکنندگان و از مسئولین بخواهیم که مشکلات تولید داخل را حل کنند.
۶ ـ سعی کنیم از امروز دیگر نگوییم، اینکه چیزی نیست، ضربه‌ای به کشور
نمی‌زند، بلکه عمیق‌تر فکر کنیم و اگر خطای ما ظاهراً هم خیلی کوچک است، با یک عذرخواهی آن را بپذیریم و از کسی که به ما گوشزد کرده است، تشکر کنیم و سعی کنیم، هرروز و هرروز رفتارمان بهتر شود.
۷ ـ سعی کنیم از امروز دیگر نگوییم، تقصیر مسئولین است، بلکه، بررسی کنیم که خودمان چه می‌توانیم بکنیم که آن را خوب انجام بدهیم و به مسئولین هم خیلی خوب و محترمانه اعتراض کنیم و بخواهیم که آن‌ها هم بهتر عمل کنند.
*مدیرکل اسبق دفتر امور پژوهشی و برنامه‌ریزی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
دیدگاه شما