کاشان نیوز-علی خالوئی*: دو گفتمان مهم در حوزه منابع زیست‌محیطی در روزهای گذشته در سطح ملی، رخ داد.
اولین گفتمان؛
۱- موضوع مخالفت اصحاب محیط‌زیستی به وزیر پیشنهادی، وزیری از جنس سازه‌های آبی و سدسازی و معتقد به انتقال آب بین‌حوزه‌ای، آقای بیطرف. وزیر نیروی دولت‌های هفتم و هشتم.
۲- اعتراضات شدید «سمن‌های زیست‌محیطی» خاصه از نوع خوزستانی‌اش در کمپین، #نه_به_بیطرف که باعث شد ایشان از حضور در هیئت دولت بازماند. سمن‌ها، ایشان را نماد «سد گُتوند» و مقصر اصلی «خشک شدن دریاچه ارومیه» می‌دانند.
۳- اتفاق‌نظر امام‌جمعه اهواز، نمایندگان پارلمانی خوزستان و اهالی سمن‌های زیست‌محیطی در نه به بیطرف ثابت کرد، بینش و آگاهی «حفاظت از سرزمین» و جلوگیری از «تخریب سرزمین» دوستدار و علاقه‌مند نمی‌شناسد، این وظیفه ایست همگانی، همگان باید دست در دست هم نهند تا منابع زیست‌محیطی کشور عزیزمان را حفظ کنیم.
۴- و البته، در میان نظر دکتر صادقی نماینده محترم تهران پیرامون عدم موفقیت بیطرف در نوع خود جالب است، ایشان گفته بود: «بیطرف حاضر نشده به نمایندگانی که دغدغه آب حوزه انتخابیه خود را داشتند، وعده غیر کارشناسی و پوچ بدهد، لذا موفق نشد.»
۵ – البته دوستی می‌گفت نمایندگان پارلمانی اصفهان ضمن گفتگوی با بیطرف، نیم‌نگاهی به‌منظور افزایش «حقابه زاینده‌رود» و «انتقال آب میان حوزه‌ای به اصفهان» داشته‌اند، از نگاه دوستمان سکوت فعالان محیط‌زیستی اصفهان به لحاظ اینکه خودشان ذینفع بوده‌‌اند جالب‌توجه است.
اگر شنیده‌های دوستمان واقعیت داشته باشد که خدا کند نداشته باشد، مشخص می‌شود چقدر راه نرفته و کار نکرده داریم!
و اما موضوع دوم؛ که مهم‌تر از اولی است، سکان‌داری دکتر کلانتری بر سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور و اظهاراتشان در جلسه معارفه‌اش است.
۶- شاید خوانندگان محترم خاطرشان باشد جمله طوفانی دکتر را در زمان مدیریت ایشان بر «طرح احیای دریاچه ارومیه» که گفته بود: «با توجه به کاهش شدید و تخریب منابع آبی کشور، باید حداقل پنجاه میلیون ایرانی از کشور کوچ کنند!»
۷ -کلانتری، بااحساسی خواندن برنامه خودکفایی گندم و سیطره کار غیرمنطقی بر کار کارشناسی گفته: «نتایج سیاست‌ها و عمل دهه ۶۰ و ۷۰ را امروز می‌بینیم. در دوره‌ای به خاطر تولید چند تُن گندم اضافی منابع آب‌وخاک از بین رفت. در حقیقت باسیاست‌های احساساتی، منابع پایدار محیط‌زیست را از دست دادیم و امروز دچار گرفتاری‌های متعدد در این حوزه هستیم.»
کلانتری منتقد رویکرد نابخردانه‌ای است که درزمینهٔ «خودکفائی گندم» در دو دهه مذکور حاکم بر عملکرد وزارت جهاد کشاورزی بوده است.
۸-رئیس جدید سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور، گفته: «زمانی ۷۰ میلیون واحد دامی داشتیم و می‌گفتیم این تعداد دام خارج از ظرفیت مراتع است. امروز تعداد واحدهای دامی به ۱۲۰ میلیون رسیده است. زمانی برای تولید ۱۲۰ هزار تُن گوشت، دامداران را موردحمایت جدی قرار می‌دادیم. تولید ۱۲۰ هزار تُن گوشت، فرسایش خاک بسیاری، برای کشور ایجاد کرد. تولید ۱۲۰ هزار تن گوشت را، با یک میلیارد تن خاک به‌طور سالانه عوض کردیم.»
۹-محققان معتقدند که وضعیت مراتع و جنگل‌ها نیز به همان راهی می‌رود که منابع آبی در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ دچار شده و رفته است، به بهانه‌های مختلفی همچون: «افزایش تولید»، «خودکفایی»، «تولید علوفه» و غیره،
افزایش بهره‌برداری‌های بسیار بیشتر از توان و ظرفیت منابع آبی زیرزمینی، نه‌تنها حال‌وروز کشاورزان ما را خوب نکرد، بهبود نبخشید؛ که در سالیان اخیر به قهقرا کشانده است.
۱۰- «حال در حوزه مراتع نیز به همان راه آزموده، می‌رویم».
مراتع در حال تخریب است. روند بیابان‌زایی و تولید بیابان رو به فزونی ست، حال مرتع‌دارانمان، همچون کشاورزان؛ اصلاً خوب نیست. حال مراتع‌مان نیز وخیم‌تر و دست‌کمی از مرتع‌دارمان ندارد.
۱۱- حال سؤال اینجاست، چقدر باید از جیب مردم و اهالی این دیار خرج اجرای پروژه‌های احیای و اصلاح مراتع کنیم؟ پروژه‌های که به علت عدم بارش‌های به‌موقع و از نوع مناسب کمتر به موفقیت می‌رسد. مثلاً ” میزان بارندگی در سال جاری به میزان ۳۵ درصد نسبت به بلندمدت شهرستان کاهش داشته است؛ و ۳۶ ماه است خشک‌سالی شدید بر شهرستان کاشان حاکم است و ساعات گرم روز بالای ۳۷ درجه از ۶ ساعت به ۱۰ ساعت افزایش‌یافته است.
مگر می‌شود با این وضعیت بارندگی‌ها، خشک‌سالی و افزایش طول دوره گرما؛ بخش مرکزی ایران درزمینهٔ احیای مراتع و جنگل‌ها موفق بود؟ هرچند متولیان تلاش خود را می‌کنند.
۱۲-دکتر در بخشی از سخنانش اشاره‌کرده: «در دهه ۶۰؛ ۶۸ میلیارد مترمکعب میزان مصرف آب بود ولی امروز این میزان به ۹۷ میلیارد مترمکعب رسیده است. ۱۱۰ درصد آب تجدیدپذیر در کشور ما مصرف می‌شود این در حالی است که مؤسسات بین‌المللی اجازه مصرف بالای ۴۰ درصد آب تجدیدپذیر را نمی‌دهد.»
۱۳-کلانتری، تخریب منابع زیست‌محیطی کشور را به دهه‌های اخیر نسبت می‌دهد و می‌افزاید: «وضعیت محیط‌زیست امروز کشور را نمی‌توان به گردن دوره پهلوی انداخت چراکه این اتفاقات بعد از انقلاب رخ‌داده است».
۱۴- لذا اگر مدیران نمی‌خواهند وضعیت «تخریب منابع جنگلی و مرتعی» ما به سرنوشت منابع آبی دشتمان دچار شود، مقتضی است هرچه سریع‌تر احوال مرتع‌داران و هم مراتع شهرستانمان را دریابند.
برای نجات مراتع، باید «مرتع‌دارمان وابستگی به مراتع نداشته باشند، ای حداقل، ب این وابستگی به کمترین میزان خود باشد؛ نجات مرتع ابتدا به نجات و عدم وابستگی مرتع‌دار به مراتع است.»
درجایی که ایشان حتی از بیمه و خدمات درمانی و بازنشستگی حداقلی محروم‌اند، آن‌وقت اگر ما انتظار بهبود مراتع را و کاهش گردوغبار را داشته باشیم، توقع ناصوابی ست.
*کارشناس حوزه منابع طبیعی و محیط‌زیست.
اقای خالویی می شه بگیید تخصص شما چیه ؟!!
ذیل یادداشت نوشته: *کارشناس حوزه منابع طبیعی و محیط‌زیست.