کاشان نیوز: دکتر محمد ابراهیم باستانی پاریزی نویسنده، مورخ، پژوهشگر، شاعر و استاد بازنشسته دانشگاه تهران، در سن 88 سالگی در تهران درگذشت.
محمد ابراهیم باستانی پاریزی در سوم دیماه ۱۳۰۴ هـ. ش در پاریز، از توابع شهرستان سیرجان در استان کرمان متولد شد وصبح روز سه شنبه پنجم فروردین ۱۳۹۳(امروز) پس از یک ماه بیماری کبد در بیمارستان مهر تهران دیده از جهان فرو بست.
وی تا پایان تحصیلات ششم ابتدایی در پاریز تحصیل کرد و در عین حال از محضر پدر خود مرحوم حاج آخوند پاریزی هم بهره میبرد.
باستانی پاریزی، نویسنده و مورخ کرمانی و استاد تمام وقت دانشگاه تهران از سال ۱۳۳۸ تا ۱۳۸۷، روز پنجم فروردین ماه به دلیل نارسایی کبد، در سن 88 سالگی در بیمارستان مهر تهران گذشت.
محمد ابراهیم باستانی پاریزی سوم دی ماه ۱۳۰۴ در پاریز، از توابع شهرستان سیرجان در استان کرمان متولد شد. وی پس از پایان تحصیلات ابتدایی، در سال ۱۳۲۰ تحصیلات خود را در دانشسرای مقدماتی کرمان ادامه داد و پس از گرفتن مدرک دیپلم، در سال ۱۳۲۶ وارد دانشگاه تهران شد و در رشته تاریخ تحصیلات دانشگاهی خود را آغاز کرد.
برای دانشجوی جوان کرمانی، زندگی در تهران دهه ۱۳۲۰ با اقامت در خوابگاه دانشجویی آغاز شد. باستانی پاریزی به گواه خاطراتش از نخستین ساکنان کوی دانشگاه تهران (واقع در امیرآباد شمالی) بوده است، شعری نیز در این باره دارد که یک بیت آن این است:
فاش میگویم و از گفته خود دلشادم ساکن سادهدل کوی امیر آبادم
پاریزی پس از پایان تحصیلاتش در سال ۱۳۳۰ به کرمان بازگشت و تا سال ۱۳۳۷ دبیر دبیرستانهای این شهر بود. وی در سال ۱۳۳۷ با پذیرفته شدن در آزمون دکترای تاریخ دانشگاه تهران دوباره به تهران بازگشت. پایان نامه دکترای باستانی پاریزی، درباره «ابن اثیر»، ادیب، مورخ و دانشمند قرن ششم هجری بود و اولین کتاب باستانی پاریزی با نام «پیغمبر دزدان» در سال ۱۳۲۴ در کرمان چاپ شد.
باستانی پاریزی کار در دانشگاه تهران را از سال ۱۳۳۸ با مدیریت مجله داخلی دانشکده ادبیات شروع کرد و تا سال ۱۳۸۷ استاد تماموقت این دانشگاه بود.
آثار مکتوب باستانی پاریزی
باستانی پاریزی در سالهای ۱۳۱۸ و ۱۳۱۹ مجبور به ترک تحصیل شد اما شوق نوشتن و خواندن رهایش نکرد. وی اولین آثار مکتوب خود را در همین سالها در روزنامهای به نام «باستان» و مجلهای به نام «ندای پاریز» منتشر کرد.
اولین مقاله جدی باستانی پاریزی در سال ۱۳۲۱ در حالی که نویسنده تنها ۱۷ سال داشت با عنوان «تقصیر با مردان است نه زنان» در مجله «بیداری کرمان» چاپ شد. پس از آن وی سراغ مترجمی رفت و مقالاتی از زبان عربی و فرانسه در روزنامهها و مجلاتی مانند کیهان، اطلاعات، خواندنیها، یغما، راهنمای کتاب، آینده، کلک و بخارا منتشر کرد.
اولین کتاب باستانی پاریزی با نام «پیغمبر دزدان» در سال ۱۳۲۴ در کرمان چاپ شد. این کتاب، شرح نامههای طنزگونه شیخ محمدحسن زیدآبادی است و تا کنون شانزده بار تجدید چاپ شده است.
وی با دانشنامه «ایرانیکا» نیز همکاری داشت و از جمله متون مربوط به برخی دانشمندان ایرانی را برای این دائرةالمعارف تهیه میکرد.
محمد ابراهیم باستانی پاریزی دستی هم در شعر داشت. او اولین شعرش را در کودکی و در آرزوی باران سروده بود. در سال ۱۳۲۷ زمانی که وی ۲۳ سال داشت اولین کتاب شعرش با نام «یادبود من» منتشر شد.
پیکر محمد ابراهیم باستانی پاریزی، روز پنجشنبه ۹ فروردین از مقابل دانشکده ادبیات دانشگاه تهران تشییع خواهد شد.
فهرست کتابهای باستانی پاریزی به این شرح است:
الف ــ مربوط به کرمان نخستین چاپ آثار:
پیغمبر دزدان (چاپ هفدهم ۱۳۸۲) ۱۳۲۴
نشریه فرهنگ کرمان (چاپ کرمان) ۱۳۳۳
راهنمای آثار تاریخی کرمان (چاپ کرمان) ۱۳۳۵
دوره مجله هفتواد (چاپ کرمان) ۱۳۳۷ ــ ۱۳۳۶
تاریخ کرمان (تصحیح و تحشیه تاریخ وزیری، چاپ چهارم، ۱۳۷۴) ۱۳۴۰
منابع و مآخذ تاریخ کرمان۱۳۴۰
سلجوقیان و غز در کرمان (چاپ دوم ۱۳۷۳) ۱۳۴۳
فرماندهان کرمان (تصحیح و تحشیه تاریخ شیخ یحیی، چاپ سوم، ۱۳۷۱) ۱۳۴۴
جغرافیای کرمان (تصحیح و تحشیه جغرافی وزیری، چاپ پنجم، ۱۳۸۴) ۱۳۴۶
گنجعلی خان (چاپ سوم ۱۳۶۷) ۱۳۵۳
وادی هفت واد (انجمن آثار ملی، جلد اول) ۱۳۵۵
تاریخ شاهی قراختائیان۱۳۵۵
تذکره صفویه کرمان۱۳۶۹
صحیفه الارشاد (پایان صفویه) ۱۳۸۴
ب ــ مجموعه هفتی (سبعه ثمانیه)
خاتون هفت قلعه (چاپ ششم ۱۳۸۰) ۱۳۴۲
آسیای هفت سنگ (چاپ هفتم ۱۳۸۳) ۱۳۵۰
نای هفت بند (چاپ ششم ۱۳۸۱) ۱۳۵۳
اژدهای هفت سر (چاپ پنجم ۱۳۸۴) ۱۳۵۵
کوچه هفت پیچ (چاپ ششم ۱۳۷۰) ۱۳۵۵
زیر این هفت آسمان (چاپ پنجم ۱۳۶۸) ۱۳۵۸
سنگ هفت قلم (چاپ سوم ۱۳۶۸) ۱۳۵۸
هشت الهفت (چاپ دوم ۱۳۷۰) ۱۳۶۳
ج ــ سایر کتب:
یادبود من (مجموعه شعر) ۱۳۲۷
ذوالقرنین یا کوروش کبیر (ترجمه، چاپ نهم ۱۳۸۴) ۱۳۳۰
یاد و یادبود (مجموعه شعر، چاپ دوم، ۱۳۶۴) ۱۳۴۱
محیط سیاسی و زندگی مشیرالدوله (چاپ دوم، جیبی ۱۳۴۱) ۱۳۴۱
اصول حکومت آتن، ترجمه از ارسطو۱۳۴۱ (با مقدمه استاد دکتر غلامحسین صدیقی، چاپ چهارم ۱۳۸۳)
تلاش آزادی (چاپ هفتم ۱۳۸۳، برنده جایزه یونسکو) ۱۳۴۷
یعقوب لیث (چاپ هشتم ۱۳۸۲) ۱۳۴۴ (این کتاب به زبان عربی ترجمه و در قاهره چاپ و منتشر شدهاست. ۱۹۷۶)
شاه منصور (چاپ ششم ۱۳۷۷) ۱۳۴۸
سیاست و اقتصاد عصر صفوی (چاپ پنجم ۱۳۷۸) ۱۳۴۸
اخبار ایران از ابن اثیر (ترجمه الکامل، چاپ دوم ۱۳۶۴) ۱۳۴۹
از پاریز تا پاریس (چاپ هشتم ۱۳۸۱) ۱۳۵۱
شاهنامه آخرش خوش است (چاپ ششم ۱۳۸۳) ۱۳۵۰
حماسه کویر (چاپ چهارم ۱۳۸۲) ۱۳۵۶
تن آدمی شریف است… ۱۳۵۷
نون جو و دوغ گو (چاپ پنجم ۱۳۸۳) ۱۳۵۷
جامع المقدمات (چاپ دوم ۱۳۶۷، جلد دوم ۱۳۷۳) ۱۳۶۳
فرمانفرمای عالم (چاپ چهارم ۱۳۷۷) ۱۳۶۴
از سیر تا پیاز (چاپ سوم ۱۳۷۹) ۱۳۶۷
مار در بتکده کهنه (چاپ سوم ۱۳۸۰) ۱۳۶۸
کلاهگوشه نوشین روان (چاپ سوم ۱۳۸۰) ۱۳۶۹
حضورستان (چاپ دوم ۱۳۷۰) ۱۳۶۹
هزارستان (چاپ دوم ۱۳۸۲) ۱۳۷۱
ماه و خورشید فلک (چاپ دوم ۱۳۷۶) ۱۳۷۱
سایههای کنگره (چاپ دوم ۱۳۷۶) ۱۳۷۱
بازیگران کاخ سبز (چاپ دوم ۱۳۸۴) ۱۳۷۳
پیر سبزپوشان (چاپ دوم ۱۳۷۹) ۱۳۷۳
آفتابه زرین فرشتگان (چاپ دوم ۱۳۷۷) ۱۳۷۳
نوح هزار طوفان (چاپ دوم ۱۳۸۰) ۱۳۷۵
در شهر نی سواران (چاپ دوم ۱۳۷۸) ۱۳۷۷
شمعی در طوفان (چاپ دوم ۱۳۸۳) ۱۳۷۸
خود مشت مالی ۱۳۷۸
محبوب سیاه و طوطی سبز ۱۳۷۸
درخت جواهر (چاپ دوم ۱۳۸۳) ۱۳۷۹
گذار زن از گدار تاریخ (چاپ دوم ۱۳۸۴) ۱۳۸۱
کاسه کوزه تمدن ۱۳۸۱
پوست پلنگ ۱۳۸۱
حصیرستان (چاپ دوم ۱۳۸۴) ۱۳۸۲
بارگاه خانقا ه۱۳۸۴
هواخوری در باغ با گوهر شب چراغ ۱۳۸۴
گرگ پالان دیده ۱۳۹۰
شیرین زبان ترین مورٌخِ معاصر...و شخصیتی که آموزگار و مدرسِ همۀ هنرمندانِ ماندگارِ این سرزمین است.... :-) روحش شاد...معشوقی که زبانِ تاریخش،عاشق را مجنونِ قلمش کرد...
استاد باستانی پاریزی، پدر تاریخ معاصر ایران و نویسنده کتاب «بارگاه خانقاه؛ در کویر هفت کاسه» از دانشمندان، مورخان، پژوهشگران و عارفان بنام و برادر حاج شیخ عبدالعظیم باستانی پاریزی (نویسنده، ادیب و از عرفای طریقت نعمت اللهی) بوده اند. درگذشت ایشان را به جامعه دانشگاهیان، فرهیختگان، هنرمندان و اهالی ادب و عرفان تسلیت عرض نموده، شادی روح این دانشمند بزرگ را از درگاه خداوند مهربان آرزومندم.