کاشان نیوز-علی خالوئی*: لابه‌لای اخبار روزانه که نگاه می‌کنی، بعضی مطالب را برجسته‌تر می‌بینی، مثلاً همین «بحران آب»، شاید روزی نباشد که استاد دانشگاهی، مدیری و یا فعال زیست‌محیطی نگرانی‌هایشان را از مقوله آب و بحران آن به شکلی بیان نکنند، مقاله‌ای، یادداشتی، کاریکاتوری و یا اینفوگرافی.
اما وقتی این بحران با تاریخ، میراث و تمدن قومی گِره می‌خورد، دردناک‌تر می‌شود. دیگر به‌راحتی نمی‌خواهید از کنارش بگذرید.
همین دوساله قبل بود که بامداد جمعه‌ای در تیرماه سال ۹۴ در اتفاق بی‌سابقه و اما دردناکی، «چشمه هزاران سالانه طاق‌بستان خشکید». البته آن‌هم «به‌یک‌باره»
به گزارش «پایگاه خبری دیده‌بان محیط‌زیست و حیات‌وحش ایران»، طاق‌بستان یکی از بی‌نظیرترین آثار تاریخی ایران و جهان و مجموعه‌ای از سنگ‌نگاره‌های ساسانی است که در شمال غربی شهر کرمانشاه در غرب ایران واقع‌شده است.
این مجموعه در قرن سوم میلادی ساخته‌شده است و ارزش هنری و تاریخی زیادی دارد.
چند صحنهٔ تاریخی ازجمله تاج‌گذاری خسروپرویز، تاج‌گذاری اردشیر دوم، تاج‌گذاری شاهپور دوم و سوم و هم‌چنین چند سنگ‌نوشته (کتیبه) به خط پهلوی کتیبه‌ای در آن کنده‌کاری‌شده است.
و این یک‌باره خشکیدن‌ها مجدداً تکرار می‌شود؛ و اما این بار در تهران، همین پنجشنبه آخرین هفته آخرین ماه تابستان سال ۹۶ را شاید خیلی‌ها به خاطر بسپارند.
روزنامه شهروند با گزارشی تکان‌دهنده، خبر از خشکیدگی چشمه ۸۰۰۰ ساله «چشمه‌علی تهران ری» را منتشر کرد. عنوان گزارش این است؛ نامشخص بودن دلیل خشک شدن یک‌روزه چشمه ٨ هزارساله در شهرری،
چشمه‌های که هزاران سال حیات داشته‌اند و یکی پس از دیگری، به‌یک‌باره خشکیده‌اند، شاید اگر این خشکیده‌گی‌ها تدریجی بود، وحشت‌آفرینی‌اش نامحسوس‌تر می‌نمود.
مثل تغییرات نامیمون اقلیمی که به‌مراتب وحشتناک‌تر است از تغییرات یک چشمه‌ی حتی هزارساله، چون نمی‌بینی‌اش، لمسش نمی‌کنی، متوجهش نمی‌شوی و مهم‌تر اینکه تدریجی است، کمتر اهمیتش می‌دهی. خطرناکی «تغییرات اقلیمی» به این دلیل است.
خاطرم هست، مهندس درویش از قول دیوید سوزوکی گفته بود: «زمانی که علیه طبیعت عمل کنیم، علیه خود عمل کرده‌ایم»
درویش از قول سوزوکی می‌آورد: «دخالت در طبیعت حاصل تفکر غرب‌گرایی ست».
««تصرف» طبیعت از دیرباز روش غربی‌ها بوده. خودبزرگ‌بینی ما و اغلب ایدئولوژی‌های مذهبی، آدمی را به این باور رسانده که گمان کند بالاتر از طبیعت بوده و حق دارد آن‌ها مسخر خود کند. باید برای پیشگیری و تعدیل مشکلاتی مانند سیل، خشک‌سالی و اختلالات اقلیمی با طبیعت همکاری کنیم. زمانی که علیه طبیعت کارکنیم، علیه خود کارکرده‌ایم!»
«باغ فین» منهای «چشمه سلیمانیه» و یا «آبشار نیاسر» منهای «آب چشمه»، معادله ایست که حل آن از ذهن من فعالِ حوزه محیط‌زیست و منابع طبیعی، خارج ست. شاید شما بتوانید حلش فرمایید.
حقیقتاً فکرش هم وحشتناک است. تصورش هم وَهم‌انگیز است. دخالت‌های ما در دشت کاشان نکند موجب خشکیدگی تمدن سیلک، فین و نیاسر شود، خشکیدگی چشمه‌های «سلیمانیه باغ فین» و «نیاسر» را کدام خبرنگار، با کدام جرئت و یا کدام مدیر، یک‌شبه گزارش خواهد کرد!!!
بیاییم درس‌های لازم را از خشکیدگی چشمه‌های هزاران ساله «چشمه‌علی شهر ری» و «طاق‌بستان کرمانشاه» فرابگیریم. شاید حالا هم دیر شده باشد، خیلی!
پیشنهاد:
ضرورت ایجاد کارگروه «حفاظت از منابع آبی چشمه فین و نیاسر» با دو دستور کار اصلی:
۱- رعایت دقیق حق‌آبه‌های زیست‌محیطی چشمه‌ها و آثار تاریخی
۲- پیمایش و رصد تغییرات دوره‌ای آبدهی و ارائه راهکارهای مقتضی،
و این می‌تواند آسان‌ترین راه با کم هزینه‌ترین رویکردها باشد.
سپاسگزارم جناب خالویی۰ از نگاه دقیق و پیش بینی آنچه که برای خود رقم می زنیم ۰ سپاسگزارم از پیشنهاد هایی که می آموزاند مان قدردان مواهب طبیعت باشیم ۰۰۰