این نوشته در آخرین روزهای سال قبل بدست ما رسید. ضمن قدردانی از نویسنده، به دلیل ضرورتی که در قدردانی از مرحوم فریبرز رئیس دانا احساس می‌شد در اولین فرصت اقدام به انتشار کرده‌ایم.
کاشان نیوز-ابوالفضل نجیب: در این روزهای سراسیمگی و دلواپسی و هم سرخوردگی و یاس از هجوم هیولای کوچک کرونا و روزهایی که بسیاری از ترس یا تسلیم به مقدرات و الزامات به غار تنهایی خزیده، این بار هیولای کوچک دست‌به‌کار نخبه کشی شد و فریبرز رئیس دانا اندیشمند سیاسی و نظریه‌پرداز اقتصاد پرولتری را از جامعه نیازمند و هم انسان‌هایی که هنوز در سوگ آرمان‌ها و آرمان‌گرایان مدفون شده نشسته به سوگ مضاعف نشاند.
جای بسی تأسف است در جامعه و تاریخی که بسیاری آرمان‌گرایان که جان نثار این راه کرده و اندک شماری که تتمه جان به در برده را الک می‌کنند هم نه او را شناختند و نه آن‌چنان‌که بایدوشاید و شایسته منزلت و جایگاه اجتماعی و سیاسی و فراتر انسانی این مرد بزرگ بود او را شناختند.
مردی که همچنان پس از دهه‌ها فراز و نشیب و حبس و تلخی و طعنه هیچ‌گاه به سیاق و سنت نامیمون ورشکستگان و نان به‌روز خوران سیاسی چه در هیبت نظریه‌پرداز مارکسیستی و چریک و خط سومی تسلیم هیچ اماواگر و شاید و باید و ملاحظات و محذورات و محدودیت‌ها و سانسور و تهدید و تطمیع و تحریف و ترس از جان و کرسی و تریبون و … نشد. ماند و بدون ادعا و در کمال فروتنی و طبع و عزت‌نفس انسانی از هر فرصتی برای بسط عدالت و معنای انسانی سوسیالیسم تلاش کرد.
و آخرین کلامش همچنان تکرار و تأکید بر ضرورت و نیاز جامعه به حضور و بقای آرمان‌گرایان به‌مثابه مبرم‌ترین و ضروری‌ترین نیاز تاریخی برای آینده بود. تا جایی که بقای آرمان‌گرایان برای مردم و تاریخ را از نان شب واجب‌تر می‌پنداشت.
رئیس دانا سوای همه اعتبار و جایگاه علمی و اجتماعی اما از این منظر دین بزرگی بر گردن نسل نوعی من دارد. نسلی که علیرغم همه سرخوردگی و ناامیدی‌ها و تحمل همه مصائب و محرومیت‌ها و به دل ماندن حسرت‌ها و داغ‌ها و ای‌کاش‌ها اما خود را همچنان و همراه و همسفر با قافله آرمان‌گرایان و نه الزاماً انقلابیون می‌پندارد؛ که حداقل تجربه انقلاب آموخت بین این دو طایفه شکاف و فاصله‌های غریبی است.
انقلاب آموخت هر آرمان‌گرا می‌تواند انقلابی باشد، اما هر انقلابی الزاماً در همه‌وقت و همه‌جا و در هر شرایطی نمی‌تواند آرمان‌گرا بماند. چراکه انقلابی بودن ملزوماتی دارد که می‌تواند خواسته یا ناخواسته در تقابل با روح و منش و فلسفه آرمان‌گرایی قرار می‌گیرد.
درحالی‌که آرمان‌گرا التزامی جز به تعالی انسان جامعه انسانی ندارد، اما در نگاه انقلابی جامعه جز با پاره‌پاره و تکه‌تکه کردن نفوس انسانی به انواع تبعیض‌های طبقاتی، قومی، نژادی، ایدئولوژیکی، جنسیتی معنا نمی‌شود.
درحالی‌که آرمان‌گرا هیچ محذور و ملاحظه‌ای جز نوعیت انسانی را برنمی‌تابد، انقلابی می‌تواند به همان دلایل و انگیزه‌های مورداشاره و مهم‌تر از همه هدف قرار دادن اصل قدرت سیاسی حتی از قید آرمان‌های خود بگذرد.
درحالی‌که آرمان‌گرا خود را به مبانی اخلاقی انسانی و بیش از هر امر ثانوی ملتزم می‌داند، برای انقلابی اما همه‌چیز در راستای رسیدن به قدرت به امر ثانوی تعبیر می‌شود. برای آرمان‌گرا تنها انسان است که کرامت و منزلت ارزش فداکاری دارد، برای انقلابی اما هر وسیله‌ای برای رسیدن به قدرت و پیروزی دارای ارزش و منزلت و اعتبار می‌شود؛ و درنهایت این تنها آرمان‌گرا است که به‌حسب التزام به نوعیت انسان می‌تواند تا ابد به آرمان خود وفادار بماند حتی اگر همیشه و همواره عمر طعم تلخ شکست و ناکامی را مزمزه و قربانی همیشه تاریخ باشد.
انقلابی اما همواره آماده است برای آنچه به دست آورده از هر مقدار و در هر مدار کمی و کیفی معامله کند. حتی حاضر به قربانی کردن و قربانی دادن است، نه برای آرمان‌هایش که برای حفظ آنچه به‌دست‌آمده.
صفحات تاریخ مکتوب و شفاهی ما به نام و نشان و حوادث بسیاری آمیخته که نشان می‌دهد چگونه انقلابیون حتی پیش از پهن شدن سفره قدرت مرتکب فجیع‌ترین قتل‌های درون تشکیلاتی و برون تشکیلاتی شده‌اند. درحالی‌که منش آرمان‌گرایی و آرمان‌گرا بیزار از این‌همه است.
رئیس دانا کم‌وبیش به همین دلایل و تفاوت‌ها همواره از جانب طعنه‌زنان ورشکسته‌های چپولک علمی با این تعبیر عاریه گرفته از عنوان مشهورترین رساله انگلس یعنی سوسیالیسم علمی و سوسیالیسم تخیلی، به سوسیالیست تخیل گرا معرفی و متهم می‌شد. همان‌ها که هنوز و همچنان سال‌هاست مشغول نظریه‌پردازی و نبش قبر مارکسیسم و دلایل فروریختن دیوار آرمان به روی انقلاب هستند.
همان کسانی که هنوز در مدیای مجازی تئوری‌های گذار به کمونیسم قرقره می‌کنند و از هر فرصتی برای کوبیدن و تخطئه صدیق‌ترین انسان‌ها به آرمان سوسیالیسم مضایقه ندارند. کرونا و این بار این هیولای کوچک چنین آرمان‌گرایی را از میان ما برد.
هیولای کوچک این بار رئیس دانا را با همه عشق و امیدواری به آرمان‌شهر و آرمان‌گرایانی که هنوز برای تحقق این بزرگ‌ترین رؤیای تاریخی انسان تلاش می‌کنند، از ما گرفت. این هیولا تفاوتی بین قربانیان خود قائل نیست. نباید تردید کرد که این هیولای کوچک تفاوتی بین نخبه و کارگر و شاعر و هنرمند و … قائل باشد
دیدگاه شما