کاشان نیوز- ابوالفضل نجیب: تحقق کلیدیترین وعده حسن روحانی به دولت بعد محول شد. وعدهای که در نگاه ساده اندیشانه روحانی تحقق آن به زدن یک کلید تعبیر شد؛ و بعد از آن با توجیه دست و پاگیری بروکراسی حاکم بر بالاترین سطح روابط و مناسبات بینالمللی تا رسیدن به نقطه سلب مسئولیت تمام و کمال. در قبال وعدهای که قرار بود به مهمترین دستاورد آخرین روزهای ریاست روحانی بر قوه مجریه تبدیل شود. آنچه وزارت خارجه دولت روحانی در گزارش ظریف به مجلس اعلام کرد، تأکیدی بود بر مسئولیت اخلاقی و به تعبیری بهترین تصمیمی که روحانی میتوانست با سلب مسئولیت کردن از هرگونه نتایج فرضی از مذاکرات مسئولیت تام و تمام آن را به دولت آقای رئیسی واگذار کند. در یادداشت مسئولیت اخلاقی روحانی به این روند از موضع واقعبینی اشاره و تأکید شد؛
«آنچه در خوشبینانهترین و منصفانهترین حالت درباره این وضعیت میتوان اشاره کرد اینکه روحانی مسئولیت و مدیریت و اطلاعرسانی مذاکراتی را پذیرفته که بهطور واقعی و عملن هیچ نقشی نه در روند و نه در موضوعات و نه حتی در اطلاعرسانی واقعی آنچه در جریان است، ندارد» یادداشت (۱)
و آنچه از این وضعیت در مینیمم انتظار و بهمنزله بدیهیترین واکنش بر آن تأکید شد ناظر بر این وظیفه اخلاقی و حقوقی بود که؛
«آنچه دولت روحانی در آخرین روزهای اقامت در پاستور و به حکم یک وظیفه اخلاقی میتواند اعلام و انجام دهد، سلب مسئولیت از هرگونه نتایج فرضی از مذاکرات پیش روی است. آنچه این رویکرد اخلاقی را ضروری میکند، سوای هرگونه داوری درباره مسئولیتهای داشته و نداشته او در خصوص برجام و آنچه از تبعات آن بر سر دولت او خراب میکنند، حداقل ترمیم بخشی از بیاعتمادی مردم نسبت به دولتی است که همچنان به تعبیر و گفتمان رایج و حاکم بر دیپلماسی ما تنها یک فرمانبر و مجری است.» (۲)
آنچه در گزارش ظریف به مجلس روی آن تأکید شده ناظر بر رویهای است که ایشان در فایل صوتی بارها و بارها بر آن تأکید ورزیده بود. از این زاویه میشود به عقبتر بازگشت و به زمانی که خوشخیالیهای دولت روحانی و اصولگرایان از روی کار آمدن بایدن بارها با این هشدار مواجه شد که:
«جناح دمکرات امریکا همچون جمهوری خواهان، به ایران و همچنان بهعنوان یک تهدید اتمی نگاه میکنند. جناحهای داخلی باید بپذیرند که سیاستهای کلان امریکا در تنظیم رابطه با ایران حتی بهزعم خوشبینی برخی اما در استراتژی یکسویه است. در این صورت باید در عالم واقعبینی سیاسی بپذیریم دمکراتها و بایدن بههیچروی برای خنثی کردن تهدیدی که بر آن اجماع و تأکیددارند، راه رفته ترامپ را باز نخواهند گشت. در این وضعیت باید قبول کنیم شروط پیش مذاکره فرضی بایدن با ایران در خوشبینانهترین حالت کم از شروط ترامپ نخواهد بود. القای این خوشبینی به جامعه که توأم با وعده تغییر وضعیت به مردم داده میشود، تبعات خود را به همراه خواهد داشت. این خوشبینی متوهمانه مدتهاست از طریق رسانه ملی و برخی طیفها دنبال و تشدید میشود. ریشه اصلی این فرض خوشبینانه هم همچنان و بیش از هر چیز ارضای حس انتقامجویی و ماجراجویانه است. این روند بخواهیم و نخواهیم به بازتولید بحرانهای داخلی و خارجی تازه و افزوده شدن بر دردهای گذشته منجر خواهد شد.»(۳)
آنچه دیروز و در گزارش وزیر خارجه به مجلس بر آن تأکید و سرنوشت مذاکرات را به دولت آقای رئیسی موکول میکند، در کلان قضیه معطوف و ناظر بر همان خوشبینیها و بهتبع آن گره خوردن مذاکراتی است که با سادهاندیشی و بعضن لجاجت چشمانداز آن را با نگاه از بالا مشروط بهراستی آزمایی طرف آمریکایی کرده بودیم.
آنچه میتوان از چشمانداز واگذاشتن ادامه و نتایج مذاکرات به دولت آقای رئیسی اشاره کرد، از دو فرض خارج نیست. فرض اول نادیده گرفتن شرط و شروط و عدول نگاه از بالای جمهوری اسلامی به موضوع و نتایج مذاکرات است؛ و فرض دیگر اصرار و پافشاری بر مواضعی است که در خوشبینانهترین حالت میتواند به ادامه بلاتکلیفی در روند مذاکرات و در بدترین حالت به اعلام شکست و بنبست مذاکرات منتهی شود. در آن صورت دولت آقای رئیسی دچار همان پارادیمی خواهد شد که از زمان خروج ترامپ از برجام دولت روحانی تا امروز با آن مواجه است. وضعیتی که البته سهم ناکارآمدی و محافظهکاری و فشل بودن و … دولت در آن محفوظ است.
پ .ن:
۱- یادداشت پنج شنبه ۱۰ تیر روزنامه اعتماد به همین قلم
۲-همان، روزنامه اعتماد
۳- اعتماد ۲۴ مهر ۱۳۹۹ به همین قلم.
دیدگاه شما