کاشان نیوز-محبوبه قدیریان: کتاب سووشون با ۲۳ فصل و ۳۰۷ صفحه اولین رمان سیمین دانشور است که در سال ۱۳۴۸ منتشر و تاکنون چندین بار تجدید چاپ شده است. داستان این کتاب در شیراز و در دهه ۱۳۲۰ و در خلال جنگ جهانی دوم رخ می‌دهد.
زمانی که نیروهای انگلیسی جنوب کشور و شیراز را اشغال کرده‌اند و به این دلیل قحطی و بیماری کشور را فراگرفته است. زری و یوسف دو شخصیت اصلی داستان هستند. یوسف یک خان زمین‌دار تحصیل‌کرده روشنفکر، آگاه و مدافع حقوق مردم است و حاضر نیست علی‌رغم فشارهای موجود، مانند دیگر زمین‌داران سودجو محصولات زمین‌هایش را به نیروهای انگلیسی بفروشد و بر گرسنگی مردم شیراز بیفزاید. او می‌خواهد مازاد محصولاتش را به مردم قحطی‌زده شیراز بدهد. یوسف نمونه یک انسان مبارز با ظلم و قهرمانی است که با بیگانگان و استعمار مقابله می‌کند؛ اما همسرش زری که او نیز تحصیل‌کرده است به دنبال حفظ آرامش خانواده است و زنی ترسو و به قول خودش بی‌عرضه توصیف می‌شود.
زری در طول داستان و پس از کشته شدن مظلومانه یوسف، متحول می‌شود و از زنی منفعل، محافظه‌کار و ترسو به زنی شجاع، کنشگر و مبارز تبدیل می‌شود و در داستان سیر تحول شخصیت او را می‌بینیم. مرگ یوسف باعث بیداری دیگران و خصوصاً همسرش زری می‌شود: «نه یک ستاره، هزار ستاره در ذهنش روشن شد. دیگر می‌دانست که از هیچ‌کس و هیچ‌چیز در این دنیا نخواهد ترسید.»
علت نام‌گذاری این کتاب، شباهت سرنوشت یوسف با سرنوشت سیاوش است و رشد گیاه از خون سیاوش استعاره‌ای است از بیداری و قیام مردم در برابر ظلم و ستم. نویسنده در پی انتقال این مفهوم است که نسل یا نسل‌های آینده موفق به ادامه راه ظلم‌ستیزان و روشنفکران خواهند شد.
چنانکه در پایان داستان و پس از ترسیم مراسم تشییع‌جنازه یوسف که به یک تظاهرات ضد استعماری مردمی تبدیل می‌شود مک ماهون یک از شخصیت‌های داستان که دوست ایرلندی یوسف است در پیام تسلیتی به زری می‌گوید: «گریه نکن خواهرم، در خانه‌ات درختی خواهد رویید و درخت‌هایی در شهرت و بسیار درختان در سرزمینت؛ و باد پیغام هر درختی را به درخت دیگر خواهد رسانید و درخت‌ها از باد خواهند پرسید: در راه که می‌آمدی سحر را ندیدی؟» این کتاب به زبان‌های مختلفی همچون انگلیسی، روسی، فرانسوی، ایتالیایی، آلمانی، اسپانیایی، ترکی، ژاپنی، عربی و … ترجمه شده است.
سیمین دانشور نویسنده و مترجم ایرانی و همسر جلال آل احمد بود و در اکثر فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی همسرش حضور و همکاری داشت و این دو نویسنده از یکدیگر تأثیر پذیرفته‌اند. برخی نیز گفته‌اند زری در سووشون خود سیمین و یوسف، خود جلال است که هر دو نمونه انسان روشنفکر آگاه و مبارز بودند.
دیدگاه شما