اجتماعی , اخبار , یادداشت

کاشان نیوز-محمد ثابت ایمان: این روزها تب فرهنگى شدن شهرداری‌ها غوغا می‌کند. همه به دنبال مفهوم مشارکتى هستند که سال‌ها بر گرده‌ی بلوغ نارس آن، از طریق انتخابات شوراها، به برکت ناآگاهی‌های شهروندى و دل‌زدگی‌های مردم از وضعیت نابسامان مدیریت شهرها سوار شده‌اند. همان قاعده‌ی کمیت کم شده‌ای که، راه نشستن بر کرسى نظارت و سیاست‌گذاری این نهاد مدنى را، گاهاً بر هر که و هرکس در این سال‌ها، به‌رسم و قاعده‌ی آدم‌های اشتباهى بازکرده است.
این‌گونه مسئولیت‌پذیری، محصول همان مشارکت نمایى ناقص، در بلوغ ناتمام شهروندى، براى حضور در انتخاب سره از ناسره‌ی راه بود که بر شکاف مشارکت از جنس حقیقى آن در شهرها افزوده و اراده‌ی افراد بعضاً ناکارآمد و تکرارى را، نه براى ایجاد زمینه‌های خدمت بیشتر، بلکه براى ماندن به هر قیمت بر روى کرسی‌های قدرت در شوراها تقویت کرد.
وضعیت نابسامان امروز اکثر شهرها، محصول ندیدن پایه‌های حقیقى مشارکت فردى و اجتماعى افراد بالغ و نخبه‌ی جامعه، در اداره‌ی امور شهرها است.
وگرنه در یک حوزه‌ی انتخابى با قریب مثلاً سى صد و اندی هزار جمعیت، بیست هزار رأی به‌دست‌آمده، نمی‌تواند نماد حضور مدنى حداکثرى افراد منتخب را به‌عنوان شایستگان مردم مشخص کند. این مهم بیش از سستى بنیان‌های اعتماد و مشارکت در میان مردم، به ضعف قانون معطل در این خصوص نیز اشاره دارد.
اینجاست که فرهنگ براى اهل سیاست و شورا مهم می‌شود، بی‌آنکه بدانند محصول فرآیند فرهنگى درست، هیچ‌گاه ابزار بازى قدرت نه بوده و نه می‌شود، چراکه ناخودآگاه به افزایش آگاهى انجامیده و اصلاح نگرش عاملان خویش را خواهان است. یعنى تا ایمان و وسع نگاه به فرهنگ نباشد، امکان برخوردارى از ظرفیت‌های آن‌هم نخواهد بود.
چراکه فرهنگ مهم‌ترین معیار فطرى، براى درک زندگى و انتخاب‌های درست مردم یک جامعه است. بدون آن نگرش و باور نمی‌توان به سراغ فطرت عامه رفته و با نمایش اندکى از ماجرا، مدعى صلاح و مصلحت امور مردم در کارزار فرهنگ شد.
قله‌ی ساده و صمیمى رفتار مبتنى بر فرهنگ را باید در عمل همان پیامبر رحمتى یافت که، چون خود خرما خورده بود، براى طفلى در تقاضاى مادر نسبت به نخوردن خرما، منع ایجاد نمی‌کرد، چراکه در این مکتب، باید مدام براى خود پسندید، آنچه براى دیگران می‌خواهیم و بالعکس.
نمی‌توان در نیت و عمل جور دیگرى بود و سوار بر رخش رستم مدار فرهنگ، به جنگ ناصواب سهراب‌ها رفت.
نه رستم مغموم، نه سهراب ناکام و حتماً کارزار و معرکه‌گردان نیز، در اینجا راه به‌جایی نمی‌برد.
فرهنگ هر جامعه، بازمانده‌ی رفتار درست یا اشتباه گذشتگان و نیاکان ایشان، در ایجاد تمدن‌ها و باورها نیست. فرهنگ یعنى دقیقاً اکنون و در این لحظه آن جامعه را به چه چیز و چه معیارى می‌توان شناخت.
رفتار غالب در آن جامعه از بیرون گود تماشا چیست. مسئولان چگونه عمل می‌کنند تا مردم به‌قاعده‌ی «الناس دین ملوکهم» عمل کرده باشند. وگرنه تمدن سیلک و باور کوروش و هزار الگوى دیگر بازمانده از برآیند ارزش‌های قومى ملى و دینى ما، هرگز سبب شوکت و بزرگى ما نخواهد بود و شد که گفته‌اند:
گیرم پدر تو بود فاضل از فضل پدر تو را چه حاصل
و این مهم از مصادیق اخلاق است.
اخلاق، نتیجه باورهاى مردم، در لباس رفتار و کردار ایشان است که در ویترین تماشاى امروز و فرداى جامعه بروز می‌کند.
آنچه از تمدن در میراث کالبدى و معنوى ما به یادگار آیندگان خواهد ماند، محصول فعل ما درنتیجه باورها و نگرش‌هایمان خواهد بود که اگر درست باشد، راه به جاودانگى بعد از حیات خواهد برد، چه تاریخ و طبیعت، خود بزرگ‌ترین غربال‌ها هستند. از این نگاه توجه به فرهنگ و قالب‌ها فرهنگى، به شرطى بارور و زاینده بوده که پیش از زایش ناقص، به اصلاح نگرش و تغییر رفتار مدعیان آن رسیده باشد. والا؛
«و نه هرکو ورقى خواند معانى دانست»
ستون رویدادهاى فرهنگى، در نگاه به توسعه معنا می‌شود تا بلکه بتواند مصالح دنیا و آخرت مردم را مدنظر قرار دهد. چنین اقدامى براى فتح قله‌های نو به نو شدن جامعه در مسیر کمال، تغییر و تحول را از مجریان خویش آغاز می‌کند.
اعتبار این رویدادها، به اعتبار شوراى سیاست‌گذاری، دبیر، داوران، جایزه و محصول منبعث از تعریف محورها، بر اساس مسئله و نیاز جامعه است.
در چنین معرکه‌ای، می‌توان امید داشت که کار فرهنگى به دنبال سرمایه‌های اجتماعى و ایجاد اعتماد و بالاخره برخوردارى از بلوغ مدنى افراد در تعین حق سرنوشت خویش در قاب مشارکت آگاهانه شکل بگیرد.
رویکرد فرهنگى، مشخصه‌ی بارز دوره‌ی دوم بلوغ مدیریت شهرى در شهردارى تهران است.
اینکه چرا بعد از گذار ربع قرن از پیدایش، هنوز مفاهیم اساسى: آگاهى، ارتباط، اعتماد و مشارکت، بزرگ‌ترین چالش‌های مدیریت پایتخت و به‌تبع آن شهرهاى کشور است، مسئله ایست که شناخت آن، خود، حدیث مفصل از این مجمل است.