اجتماعی , اخبار , یادداشت

کاشان نیوز-حسین طاهری*: اخیراً بحث «بود یا نبود» برنامه کاشانه که از طریق سیمای اصفهان هر هفته به نمایش در می‌آید بحث روز و داغ شبکه‌های مجازی هست؛ و همه فعالین اجتماعی و اصحاب رسانه به دنبال پاسخی برای این سؤال مهم هستند که آیا تهیه و پخش این برنامه، با توجه به هزینه سالانه ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیون تومانی آن که بر روی دست نهاد شهرداری قرار می‌دهد، ضرورت دارد یا خیر؟ و آیا این برنامه تا چه میزان مورد استقبال شهروندان قرارگرفته است؟ و میزان رضایتمندی شهروندان از این برنامه چقدر هست؟
اگرچه پاسخ به این سؤالات فوق‌الذکر از اهمیت نسبتاً فراوانی برخوردار است و در وهله اول برای ارزیابی از عملکرد و تأثیرگذاری این برنامه پاسخ به همین سؤالات ذهن هر جستجوگر را به خودش مشغول می‌کند. لیکن خطور این سؤالات نباید ذهن را از مسائل خیلی مهم‌تری غافل نماید.
چراکه نه صرفاً میزان زیاد بینندگان می‌تواند ملاک عمل باشد و نه حتی رضایت‌مندی صرف بینندگان.
به‌واسطه اینکه میزان زیاد بینندگان نمی‌تواند تنها فاکتور اصلی برای ارزیابی یک برنامه باشد، چون اگر چنین بود تمام کانال‌های تلویزیونی همه‌وقتشان را به برنامه‌های طنز یا ورزشی پربیننده اختصاص می‌داد و از پخش برنامه‌های سیاسی و فلسفی خشک و کسل‌کننده، خودداری می‌کردند.
و یا باید پخش برنامه‌های مستهجن را از کانال‌های خارجی که باعث جلب میزان فوق‌العاده زیاد بینندگان می‌شود را بهترین مؤثرترین برنامه تصور کنیم درحالی‌که این‌چنین نیست و این‌گونه برنامه‌ها صرفاً کاربرد تبلیغاتی داشته و برای فروش کالاهای اقتصادی صورت می‌گیرد و هیچ‌گونه تأثیر فرهنگی و مثبت نداشته و حتی گهگاه ضد فرهنگی نیز هست.
پس با طرح این مثال‌های ساده باید به دنبال پاسخ به این سؤال اساسی‌تر باشیم که آیا میزان تأثیرگذاری برنامه کاشانه بر روی همین تعداد ۳۷ درصد از شهروندان کاشانی که طبق تحقیقات جناب پرفسور نیازی بیننده این برنامه تلویزیونی هستند، چه میزان ارزیابی می‌شود و آیا این میزان تأثیرگذاری با توجه به هزینه صورت گرفته اقتصادی و مفید فایده هست یا خیر؟
آیا راهکارهای بهتر و مؤثرتری برای صرف این بودجه و کسب نتایج بهتر وجود ندارد؟
آیا در آینده مثلاً ده سال بعد به این نتیجه نخواهیم رسید که از این سرمایه هزینه شده بهره‌برداری‌های بهتری می‌توانستیم بکنیم و نتایج بهتری بگیریم و اصل سرمایه هم به‌صورت یک اثر ماندگار همیشگی باقی و محفوظ بماند. مثل ساخت کتابخانه و سینما و سالن تئاتر و …
از طرف دیگر اگر میزان تأثیرگذاری بر روی ۳۷ درصد از شهروندان مثبت ارزیابی گردد، تعطیل کردن آن آیا معقول هست؟
مسئله و نکته مهم‌تری که به‌زعم نگارنده از درجه اهمیت بالایی برخوردار است، روند افزایشی و یا کاهشی بینندگان این برنامه در طول این سال‌های گذشته هست که باید موردتوجه و بررسی قرار بگیرد.
یعنی اگر تعداد بینندگان درحالی‌که افزایش باشد می‌تواند به‌عنوان فاکتور احتمالی بسیار مثبت ارزیابی شود و بالعکس اگر سیر روند بینندگان نزولی باشد نگران‌کننده خواهد بود.
در صورت سیر نزولی باید برنامه مذکور تعطیل و یا تغییر در محتوای برنامه یا تغییر عوامل تهیه‌کننده‌ی برنامه در
دستور کار مسئولین امر قرار بگیرد.
نکته بسیار مهمی که نباید ازنظر دور داشت، این است که یکی از دلایل ایده ساخت و تهیه این برنامه، قطع به‌یقین معرفی جاذبه‌های فرهنگی و گردشگری شهر تاریخی کاشان به سایر مناطق ایران و حتی جهان هست که در تحقیقات جناب استاد نیازی به‌احتمال‌قوی این جامعه آماری (یعنی کاشانی‌های ساکن در خارج از شهرستان و سایر ایرانی‌های بیننده این برنامه) مورد ارزیابی و توجه قرار نگرفته است.
لذا درصورتی‌که بخشی از این برنامه این هدف مهم را نشانه رفته باشد عدم ارزیابی این تأثیرگذاری نیز جفا در حق تهیه‌کنندگان خواهد بود.
نکته پایانی دیگر اینکه این برنامه ممکن است در یک قشر بخصوصی از جامعه تأثیرگذار باشد، درحالی‌که جامعه نمونه ما از تمام اقشار جامعه انتخاب‌شده باشد و لذا نتوانیم از نتایج به‌دست‌آمده به‌عنوان مشت نمونه خروار بهره ببریم، درحالی‌که این برنامه ممکن است در لایه‌های ویژه و طبقات بخصوصی از اجتماع واقعاً تأثیرگذار باشد.
لذا به‌زعم بنده با توجه به شرایط اقتصادی فعلی ضمن تشکر و تقدیر از مسئولین امر که برای تشخیص این بایدها و نبایدها از طریق نظرسنجی،‌ افکار عمومی را موردبررسی و با رویکرد علمی بجای تصمیم سازی فردی با موضوع برخورد نموده‌اند، بار دیگر خواستار توجه و بررسی بیشتر برای برطرف شدن هر چه بیشتر سوء تفاهمات و رفع ابهامات موجود، با مشورت خرد جمعی و تحقیقات بیشتر هستیم.
* فعال اجتماعی و رسانه