اجتماعی , اخبار , یادداشت

کاشان نیوز– علی خالویی*: علاوه بر تاکیدات موکد در قرآن کریم، در کتاب اوستای زرتشت نیز حفاظت از منابع طبیعی تجدید پذیر (آب ،خاک ، هوا و جنگل) بسیار مهم و از وظایف دینی بوده است. حفاظت از حیوانات نیز توصیه شده و اگر کسی حیوانی را آزار بدهد یا به آنها آب و غذا ندهد میتوانست تا به صد ضربه شلاق محکوم شود. اهورا مزدا مردمی را خوشبخت می‌دانست که محیط زیست را سالم نگه دارند، مناطق لم یزرع را به مناطق کشاورزی تبدیل کنند و درختان مثمر بکارند. ما ایرانیان با روز درختکاری از همان زمان آشنا شدیم.
کوروش و داریوش، پادشاهان هخامنشی خود نیز در روز درختکاری درخت می‌کاشتند و به فرمانداران خود در ولایات دستور می‌دادند تا در این زمینه اقداماتی بعمل آورند. خشایار شاه پادشاه هخامنشی اولین منطقه حفاظت شده جهان را در آسیای صغیر بوجود آورد و حفاظت از آن را بدست گارد سلطنتی خود سپرد.
هرودوت مورخ یونانی، در کتاب خود که در هنگام لشگرکشی اسکندر مقدونی به ایران به رشته تحریر در آمده، می‌نویسد ایرانیان سعی زیادی بر آن دارند تا آب، خاک و هوا را آلوده نسازند.
«گابریل» و «بوبک»، دو پژوهشگر اتریشی در کتب خود نوشتند که ایرانیان قدیم برای جنگل و درخت احترام خاصی قائل بودند.
داستان انوشیراون ساسانی و مرد پیر را خیلی از ما می‌دانیم؛ انوشیروان مرد مسنی را می‌بیند که نهال گردو می‌کاشت و از او می‌پرسد: آیا فکر میکنی آنقدر زنده می‌مانی که بتوانی از محصول این درخت استفاده کنی؟ مرد مسن پاسخ داد: دیگران کاشتند و ما خوردیم/ما بکاریم و دیگران بخورند.

این همان اصل توسعه پایدار هست که امروزه سازمان ملل به نام خود ثبت نموده و رعایت آنرا به همه مردم و مسوولان کشورهای جهان توصیه مینماید.
ولی در اروپا تا قرون وسطی به جنگل، خرابه می گفتند که محل زندگی اجنه و ارواح خبیثه هست. بسیاری از دولت مردان و حتی رهبران دینی، مردم را توصیه میکردند که جنگل را به زمین کشاورزی تبدیل کنند. معتقد بودند که تبدیل جنگل به اراضی کشاورزی اجر دنیوی و اخروی دارد. بهمین دلیل در قرون وسط بیش از سی میلیون هکتار از جنگلهای آلمان به اراضی کشاورزی تبدیل شد. در دوران اشرافیتی اروپا جنگل شکارگاه سلاطین و اشراف بود.
با تخریب بیش از حد جنگلهای اروپا و تغییرات آب و هوایی، بسیاری از دانشمندان در رابطه با تغییرات آب و هوایی و جاری شدن سیل اعلام خطر نموده و از سیاستمداران کشورها خواستار آن شدند تا از تخریب جنگل جلوگیری شود، ولی تا آن موقع هیچکدام از رهبران سیاسی و رهبران دینی، به اهمیت حفاظت از منابع طبیعی تجدید پذیر و محیط زیست توجه نمی نمودند. برای اولین بار در قرن نوزدهم، آقای فون هاگن آلمانی، اصل توسعه پایدار را که آن زمان اصل مستمر نامیده میشد به صورت زیر تعریف نمود:
«از جنگل باید حداکثر آنقدر برداشت نماییم که سالانه می روید و آنرا حداقل به آن صورتی که از گذشتگان دریافت کرده‌ایم، تحویل آیندگان بدهیم». این جملات به عنوان کلمات طلایی «فون هاگن» معروف شده است.
فرهنگی غنی اسلامی از یک طرف و و تصریح «اصل پنجاهم قانون اساسی» در امر حفاظت از محیط زیست و منابع جنگلی و مرتعی به عنوان یک وظیفه عمومی که همگانی بودن آن در ضمیر آن نهفته است و از طرفی تاثیر گذاری آموزش همگانی بعنوان یکی از موثرترین مولفه‌های توسعه هر کشور، بر اصحاب منابع طبیعی و رسانه نیز این وظیفه بیش از پیش مکشوف و آشکار گردیده است. لذا جهت آموزش همگانی شهروندان محترم در بخش حفاظت از عرصه های منابع طبیعی و زیست محیطی باید هرچه بیشتر اقدام به این موضوع نمود.
از انجا که عمده تهدیدات زیست محیطی، تخریب منابع و آلوده سازی محیط ، بیابانزایی و تخریب منابع جنگلی و مرتعی نتیجه فعالیت‌های ناصحیح انسانی است، از این منظر باید فرهنگ منابع طبیعی به فرهنگ عمومی تبدیل گردد تا این فرهنگ ماهیت فرابخشی پیدا نموده و کلیه افراد حقیقی و حقوقی از سطوح خرد تا کلان از آگاهی و نگرش مناسب جهت حفظ این منابع تجدید پذیر و تجدید ناپذیر، برخوردار شده و «فرهنگ حفاظت محیط زیستی» کسب نمایند .
لذا پیشنهاد میگردد؛ حتی المقدر یکی از معابر اصلی شهر یا یکی از پارکهای فضای سبز شهری، در صورت امکان، پارک بزرگ بالای باغ فین که در حاشیه شهر قرار گرفته و با استناد به «قانون افزایش بهره وری کشاورزی و منابع طبیعی ماده 8، که حفاظت از منابع ملی شده و اراضی دولتی واقع در حریم شهرها، شهرکها و شهرهای جدید به جهاد کشاورزی(منابع طبیعی) تفویض نموده است» بنام «منابع طبیعی» زیبنده گردیده تا هم اهمیت این منابع (اعم از خاک، آب و پوشش گیاهی و جانوری) بر همگان آشکار و هم دسترسی اهداف سند چشم انداز بیست ساله کاشان که «کاشان را شهری منسجم ، هوشمند، خلاق، دانائی محور و جذاب برای زندگی و فعالیت با هویت اسلامی» معرفی مینماید، سهل الوصول و قابل دسترسی باشد.
«با داشتن بهترین تشکیلات در سازمان های جنگل و حفاظت محیط زیست، بهترین قوانین، بیشترین اعتبارات و مجربترین کارشناسان نمی توانیم منابع طبیعی تجدید پذیر و محیط زیست کشور را به نحو شایسته اداره کنیم و بر مبنای اصل توسعه پایدار، حفاظت و بهره برداری نماییم و سطح آنرا توسعه دهیم، جز تا زمانی‌که فرهنگ زیست محیطی را در کل جامعه به حد کافی اشاعه ندهیم و با فقر مادی و فرهنگی مردم و بخصوص روستاییان مبارزه نکنیم.»
*- کارشناس ارشد منابع طبیعی اداره کل منابع طبیعی و ابخیزداری استان اصفهان

تیتر از کاشان نیوز

بازگشت به صفحه اول