«میش‌مرغ»های دشت بوکان تنها /«هوبره»های دشت کاشان بی‌یاورتر
کاشان نیوز-علی خالوئی*:
اول اینکه،
شاید انواع مختلف باشگاه‌ها با محوریت فعالیت‌های سرگرمی، تفریحی و یا علمی را شنیده باشید، «باشگاه پرنده‌نگری ایرانیان» نیز باشگاهی ست بر پایه فعالیت زیست‌محیطی مردمی. اهداف کاری‌اش را این‌گونه می‌آورد: فرهنگ‌سازی پرنده‌نگری، کمک و توانمندسازی جوامع محلی، اجرای تور، فعالیت‌های زیست‌محیطی، گردهمایی علمی و جمع علاقه‌مندان و غیره.
اخبار خوبی که پیرامون طبیعت دشت کاشان از این باشگاه مخابره شده بود را یک فعال بخش پرنده‌نگری بنام مهدی فاضل دربندی در کمتر از یک سال گذشته رقم‌زده است.
رصد و ثبت دو گونه جدید پرنده بنام «سهره کوهی» و «چکاوک درختی» به ترتیب در آبان و آذرماه سال گذشته. دو گونه جدیدی که در استان اصفهان بنام کاشان ثبت و مشاهده گردید.
و دوم اینکه،
از ابتدای سال به جهت اهمیتی که در بخش گردشگری دیده بودم، به حرفه «طبیعت‌گردی» یا همان «تورلیدری طبیعت» ورود کردم.
مدت زمانی است که دریافته‌ام «طبیعت» و «مراتع دشت کاشان» نه دیگر متأسفانه تاب‌وتوان «مرتع‌داری» و «چرای دام» را دارد و نه تاب و توان «معدن‌کاوی» و خراش‌های سهمگین معدن داری را.
معتقد بوده و هستم، تنها و تنها تغییر نگاه معیشتی مردمانش به بخش‌های گردشگری طبیعت و اکوتوریسم است که می‌تواند ضمن تولید ثروت، اندکی فشار را از روی مراتع نیمه‌جانمان بردارد.
در ابتدای راه لیدری طبیعت، با فصل جذاب «پرنده‌نگری» آشنا شدم، من که تمام زیبای طبیعت را در گیاهان و گل‌های مراتع یافته بودم، در «بوی درمنه‌ها»، در رقص «یال اسبی‌ها» در باد، در «صمغ باریجه‌ها» در «گل‌های زیبای سریش»، خود را در برابر دریایی از زیبایی، جاذبه، ابهت و تفکر در نظم طبیعت، انگشت‌به‌دهان یافتم که چگونه انسان نابخرد این صورت منظم و دلنشین را می‌خراش، این ادعا را از زیرنویس اخبار تلویزیون می‌توان دریافت، «صید غیرمجاز یک‌میلیون قطعه پرنده مهاجر»!
اینکه در ایران ما حدود ۵۸۰ گونه پرنده می‌توان رصد کرد و یا در منطقه حفاظت‌شده برزک-قمصر چیزی حدودی ۱۰۳ گونه پرنده زندگی می‌کنند، این تنوع زیستی فوق‌العاده است.
این غنای گونه شاید در برابر تنوع گونه‌ای مثلاً کشورهای آمریکای جنوبی بسیار ناچیز باشد ولی در نوع خود می‌تواند بسیار جذاب باشد.
به‌زعم اهالی باشگاه مذکور، یکی از نادر گونه‌های جانوری روبه انقراض ایران «میش‌مرغ» ست. گونه‌ای که تعدادش تنها مابین ۲۰ تا ۲۵ قطعه در دشتی به مساحت ۴۰۰ هکتاری در روستای حامیان بوکان است.
باشگاه معتقد است عمده زیستگاه میش‌مرغ در ایران همین «بوکان» است، بوکان شهری است در آذربایجان غربی.
شهرداری بوکان به‌منظور شناساندن این‌گونه اقدام به تهیه و نصب تندیسی بزرگ نموده، ولی باشگاه و متخصصان پرنده‌نگری نظرشان متفاوت ست. معترف‌اند: «آیا بهتر نیست بودجه ساخت تندیس، صرف بهسازی محیط‌زیست این‌گونه شود؟»
و سوم اینکه،
اما من دانش‌آموز تازه‌وارد به محیط طبیعت دشتم با بسیاری تاریکی‌ها روبرویم، «میش‌مرغ» در این دشت خواهرخوانده‌ای دارد بنام «هوبره» هر دو از یک خانواده هستند از خانواده «هوبره‌ایان».
نمی‌دانم زانوی غم برای میش‌مرغ بوکان بغل کنم که شهردار حامی‌اش حتی به لحاظ ظاهرداری، خبر تهیه تندیس بزرگ میش‌مرغ را در مردادماه مخابره می‌کند! که در نوع خود خبر خوبی است
یا زانوی غم مظلومیت و تنهایی «هوبره دشت کاشان» از ارتفاعات یخاب ابوزیدآباد تا نبکاهای شمال آبشیرین که این بیچاره، از خواهرخوانده هم تنهاتر و بدون یاوری از جنس شهرداران! با حداقل شش شهردار در حوزه زیستگاهش!
شرایط زیستگاه و زندگی «هوبره» دشت من، دست‌کمی از «میش‌مرغ» ندارد، هر دو درخطر انقراض!
و چند سؤال؟
آیا اخباری از طرح‌های احیای یا طرح‌های سرشماری، این‌گونه نادر در دست هست یا خیر؟
آیا با توجه به گسترش زیستگاهش در دو شهرستان، برنامه‌های مشترکی برای طرح‌های احیای و جلوگیری از انقراض این پرنده نادر بین شهرستانی در حال تکوین هست یا خیر؟
هیچ‌گاه نباید فراموش کنیم طبیعت شاید چندین میلیون یا ده میلیون سال زمان صرف کرده تا موجودی به تکامل «هوبره» و «میش‌مرغ» فعلی رسیده، بدیهی است انسان اجازه قلع‌وقمع آن و نابودی نسلش را ندارد، چون این نابودی به صلاح طبیعت که نیست هیچ به صلاح خودش هم نیست.
آیا آیندگان و فرزندانمان درباره ما چه قضاوتی خواهند نمود که باعث انقراض گونه‌ای باارزش در زمان حیاتمان شدیم؟
و کلام آخر اینکه،
آیا خواننده محترم با حقیر هم‌نظر نیست که هوبره‌های دشت کاشان می‌تواند بهترین و مطمئن‌ترین گام در پیش‌قدم شدن نزدیکی مابین دو شهرستان شود؟
شهرداری کاشان با اجرای کارگاه هم‌اندیشی ضمن جلوگیری از انقراض این‌گونه نادر، با مشارکت شهرداران حوزه زیستگاهش، می‌تواند پیش‌قدم باشد، تا اتفاقاتی میمون رقم بخورد.
عنوان کارگاهش را هم همین‌جا پیشنهاد می‌کنیم: «بیاییم همه برای هوبره‌هایمان کاری بکنیم!»
و خارج از متن:
هشتم آذرماه برابر چهارمین سال فعالیت و روز ملی پرنده‌نگری، باشگاه اقدام به گردهمایی تخصصی با معرفی گونه باارزش ایران «میش‌مرغ» نموده و علاقه‌مندان و متخصصان را دعوت به حضور کرده است.
ساعت ۱۸ تا ۲۰، تهران سالن اجتماعات پارک شهرآرا
دیدگاه شما