کاشان نیوز– دکترمحمدرضاجمالی*: با توجه به اینکه بیماری اعتیاد یک بیماری چند وجهی و چندگانه است باید مدام منتظر تغییرات مختلف در علل، شیوع و نوع این بیماری باشیم. علل ایجاد بیماری اعتیاد در بین جوانان نسبت به سال‌های گذشته متفاوت شده است، این تغییر نگرش و تفکرات معتاد گونه را می‌توان حتی در انتخاب نوع مواد مخدر مصرفی در بین جوانان مشاهده کرد. اکنون در کهن شهرمان کاشان با پدیده‌ای نو روبرو هستیم که در سالیان گذشته این نوع نگرش نبود و یا بسیار کمرنگ و حتی در پاره‌ای از نقاط شهر با نگاهی منفی به آن دیده می‌شد.
زندگی مجردی پدیده‌ای هست که این روز‌ها در شهر کاشان بسیار به چشم می‌خورد.
یکی از علت‌های مهمی که در گذشته، بسیاری از ناهنجاری‌های اجتماعی کم و یا اصلا نبود، وجود عنصر خانواده و زندگی کردن در درون محیط خانواده تا رسیدن به استقلال کامل فکری و مادی بود. حتی در بسیاری از مواقع، خانواده‌های قدیمی که استطاعت مالی داشتند، بنای زندگی خود را به نوعی می‌ساختند و یا تغییر شکل می‌دادند که تا مدت‌های زیادی بعد از ازدواج، جوانشان، در کنار آن‌ها حضور داشته باشد تا بتوانند از این طریق نقش حمایتی مادی و معنوی خود را، به روش‌های سنتی که از قبل و از پداران خود آموخته بودند را به نحو احسن ایفاء کنند به همین دلیل در صورت مشاهده و برخورد با هرگونه اشتباه در تصمیم گیری و گرایش به یک ناهنجاری اجتماعی از سوی جوان، خانواده بعنوان اولین و صریح‌ترین معلم آن، در کنار جوان وارد عمل می‌شد و نقش تربیتی و حمایتی خود را بازی می‌کرد.

به نوعی زندگی‌های گذشته، رنگ قومی و فامیلی بیشتری داشت تا به امروز، یعنی جوان درون فامیل خود و با خصوصیات مذهبی، اخلاقی و اجتماعی فامیلی و قومی خود، رشد پیدا کرده و وارد جامعه می‌شد. این تاثیر پذیری تا جایی بود که مردم با دیدن ظاهر و رفتار جوان تا حدودی می‌توانستند تشخیص بدهند از کدام خانواده، فامیل و یا نقطه‌ای از شهر می‌باشد. یکی از مزایای این نوع روش زندگی در گذشته، ازدواج زود و آسان جوانان بود. با شناخت فامیلی از فرد و مطمئن شدن به وجود یک چ‌تر حمایتی سالم و سنتی مثل خانواده در کنار جوان، روابط آغاز می‌شد و جوانان زود وارد زندگی زناشوئی و به تعبیری زود وارد اجتماع و محیط کار می‌شدند ولی با این خصوصیت متمایز که هنوز تحت حمایت خانواده خود هستند و تا زمانیکه به استقلال مناسب فکری و اقتصادی نرسند می‌توانند از مزایای برخورداری از امکانات خانواده‌های خود بهره ببرند.
با تغییر نسل، ورود تکنولوژی، گسترش علم و شیوع نگرش جدید به زندگی اجتماعی و مهم‌تر از همه مشکلات اقتصادی که در این سال‌ها به زندگی مردم اضافه شده است دیگر نه آن زندگی‌های پررنگ دسته جمعی و فامیلی گذشته وجود دارد و نه خانواده‌ها توان تامین زندگی زوج جوانشان را در کنار هزینه‌های کمرشکن زندگی خود خواهند داشت به همین دلیل نوع ایجاد روابطی که به ازدواج و زندگی زناشویی ختم می‌شود به وضوح نسبت به گذشته تغییر کرده است.
در شیوع و ایجاد بیماری اعتیاد که یکی از پدیده‌های تاریک و شوم اجتماعی هست و به نوعی بیماری مخرب قرن نیز نامیده می‌شود این تغییرات بی‌تاثیر نبوده است. اگر حتی یک نگاه سطحی به کهن شهر عزیز خود کاشان بیاندازیم متوجه این پدیده نو ظهور خواهیم شد که تا قبل اصلا مشاهده نمی‌کردیم و یا اگر هم بوده بسیار کم و مربوط به افراد غیر بومی این شهر می‌شده است.
زندگی مجردی و تمایل جوانان به این نوع از زندگی، مسئله‌ای بسیار نگران کننده و قابل تامل می‌باشد. تمایل جوانان به جدایی زود از خانواده‌ها و تشکیل یک زندگی به دور از خانواده به تنهایی و یا در کنار یک یا چند نفر از همفکران خود بدون داشتن پشتوانه فرهنگی مناسب، ندانستن آداب و قواعد این نوع از زندگی، بسیار نگران کننده است. بسیاری از افرادی که حتی در گذشته زندگی متاهلی داشته و اکنون به دلایلی قابل احترام تصمیم به جدایی و ترک زندگی متاهلی را گرفته‌اند بعد از جدایی از همسر به محیط خانواده برنمی گردند، ترجیح می‌دهند تا مدتی کوتاه هم که شده، زندگی مجردی را تجربه کنند. این تمایل متاسفانه نه در بین آقایون بلکه در بین خانم‌ها نیز رواج پیدا کرده و طبعا با شروع این نوع از زندگی، بسیاری از خط قرمز‌هایی که به درست یا غلط، در خانواده و یا اجتماع برای افراد ترسیم شده، برداشته و یا کمرنگ می‌شود. این پدیده انسانی در کنار تغییر معماری شهر‌ها و وجود مجتمع‌های بزرگ و گوناگون، بدون هیچگونه نیروی نظارتی و کنترلی، محیط مناسبی برای ایجاد و شیوع ناهنجاری‌های جدید و نوپا در شهرهای مختلف می‌شود بطوریکه حتی در ظاهر افراد و روابط اجتماعی شهر تاثیر می‌گذارد، با یک نگاه به سطح شهر می‌توان تاثیرات ناشی از این پدیده را مشاهده کرد که شهرستان کاشان نیز از این پدیده خودساخته اجتماعی بی‌نصیب نمانده است.
با توجه به اینکه نگاه تخصصی بنده حقیر به بیماری اعتیاد می‌باشد، در مورد بسیاری از مشکلات فرهنگی، مذهبی، سیاسی و… که در کنار این نوع زندگی ایجاد می‌شود، نمی‌توانم نظر درستی ارائه بدهم، اما در مورد بیماری اعتیاد، این پدیده یعنی ((زندگی مجردی)) عامل بسیار قوی و مهم برای شروع، گسترش و عود مجدد بیماری اعتیاد می‌باشد. زندگی در خانه‌های مجردی، بدون هیچ قانون و قاعده فرهنگی و منطقی و تنها استوار بر سلیقه افراد آن خانه که محلی مناسب برای رهایی از قید و بندهای اجتماعی، تدارک دیده‌اند، خود یکی از علل گرایش دوباره فرد بهبود یافته به بیماری اعتیاد می‌باشد. این موضوع برای من که بعنوان درمانگر بیماری اعتیاد در این شهر مشغول به فعالیت می‌باشم در این سال‌ها و بخصوص ماههای اخیر بسیار به وضوح به چشم می‌خورد و به نوعی توی ذوق می‌زند!
اکنون در این شهر زندگی‌های مجردی صرفا به زندگی دانشجویی محدود نمی‌شود، زیرا با توجه به تعدد و فراوانی انواع مراکز علمی در تمام نقاط کشور، اکثر دانشجویان، بومی شده‌اند و بسیاری از خوابگاههای دانشجویی شهر بدلیل نبود دانشجوی غیر بومی، خالی و یا تغییر کاربری داده‌اند.
این موضوع درجایی بسیار بغرنج می‌شود که حتی کسانی که دارای خانواده و تعهد به یک زندگی مشترک زناشویی هستند نیز بصورت فردی و یا گروهی، هر از گاهی این نوع زندگی را تمایل دارند تجربه کنند و یا ساعاتی را که باید به خانواده خود اختصاص بدهند ترجیح می‌دهند بعنوان مثال به خانه دوست مجردشان بروند و در آنجا سپری کنند. حال بنظر شما! در مورد کسی که سابقه مصرف مواد مخدر نداشته و یا اگر هم داشته، درحال بهبودی و درمان بیماری اعتیاد می‌باشد، با ورود به چنین فضایی که شخص آزادانه به مصرف مواد مخدر مشغول هست چه اتفاقی خواهد افتاد؟؟ البته این مثال دلیل نمی‌شود که همه کسانی که این نوع زندگی را دارند خدای ناکرده آلوده به مواد مخدر و یا دارای فساد اخلاقی می‌باشند. خیر!! اصلا منظور از نوشتن این مقاله القاء چنین تصور غلطی به ذهن خواننده نیست بلکه به نوعی آگاه سازی در مورد بیماری اعتیاد و یکی از علل مهم عود مجدد بیماری اعتیاد در بین بیماران بهبودیافته می‌باشد.
من به نوبه خود وظیفه می‌دانم تا این معضل را بصورت رسانه‌ای به مقامات مسئول شهر گوشزد کنم تا با فرهنگسازی خانواده‌ها و ایجاد امنیت روانی و اجتماعی برای جوانان، حال که به این نوع زندگی گرایش پیدا کرده‌اند، آداب و قوانین سالم زیستن در زندگی مجردی را بیاموزند. این پدیده (زندگی مجردی) و استقلال زود جوانان در تمام جوامع دنیا در حال شیوع و گسترش بوده و هست و هیچگونه نمی‌توان مانع آن شد اما با آموزش قوانین و تعلیم اصول اخلاقی صحیح، در چنین شرایطی با واکسینه کردن فکری جوان و جامعه، می‌توان مانع بروز آسیب‌های جدی اجتماعی ناشی از آن شد. جوان ما باید متوجه شود در تمام دنیا با انتخاب این نوع زندگی، فرصتی مناسب را برای پرداختن به دلمشغولی‌های فکری و اندیشه‌ای خود می‌دانند و یا زمان مناسبی برای استراحت فکری و جسمی بصورت توجه و مراقبه‌های فکری ایجاد می‌کنند. این نوع زندگی می‌تواند به نوعی با پرورش فکر صحیح در بین جوانان، منشا بسیاری از خلاقیت‌ها و نوع آوری‌های علمی، هنری و فرهنگی باشد. فرصتی برای مطالعه بیشتر و بهتر و به نوعی خودسازی. انتخاب این نوع زندگی باید بر اساس فکر و اندیشه و تعامل مثبت با جامعه باشد نه به نوعی فرار از مشکلات و قیدوبندهای اجتماعی. اگر این قوانین رعایت و عملی شود حتی مثل بسیاری از جوامع پیشرفته دید جامعه نسبت به این نوع زندگی مثبت شده و افرادی که پایبند به خانواده هستند به راحتی با این پدیده در مجتمع خود کنار می‌آیند و با نگرشی مثبت می‌پذیرند.
در حیطه کاری خودم در درمان بیماری اعتیاد، متاسفانه زندگی تنهایی و بی‌قاعده بسیار مخل و آسیب زا می‌باشد و هرگز بیماری که در حال بهبودی هست را توصیه به تنهایی و ورود به این نوع زندگی را نمی‌کنم مگر تا زمانی که به قواعد سالم زیستن و پاک ماندن از بیماری اعتیاد بینش و آگاهی لازم را پیدا کند.
*درمانگر بیماری اعتیاد