کاشان نیوز
– دکتر کاووس حسن‌لی*: بی‌گمان، سعدی، یکی از نام‌دار‌ترین سخن‌سرایان جهان است که بسیاری از اندیشمندان را به ستایش واداشته است. شاعری که اندیشه‌های نورانی و افسون‌گری‌های هنری او در سخن چنان رستاخیزی برپا کرده که او را در زمان‌ها و مکان‌های دور و نزدیک به شایستگی گسترده است.
از زمان انتشار آثار سعدی در سده هفتم، تاکنون هیچ زمانی را در تاریخ ادبیات ایران نمی‌توان سراغ گرفت که او حضور قاطع نداشته باشد و آن دوره از آثار سعدی بی‌بهره مانده باشد. گستردگی و تنوع آثار سعدی و چیره‌دستی مسلم او در میدان‌های گونه‌گون سخن، نام او را به عنوان سخن‌وری توانا و اندیشه ورز در سراسر دنیا گسترانیده، سلیقه‌های مختلف را به سوی خود درکشیده و بسیاری را به پیروی واداشته است. در میان شاعران و نویسندگان نامی ایران، او تنها کسی است که در هر دو عرصهٔ شعر و نثر، با توانمندی شگفت‌آور خویش، آثاری بی‌همانند آفریده است، به گونه‌ای که شعرِ او به شیوایی نثر و نثرِ او به زیبایی شعر در بالا‌ترین جایگاه هنری قرار گرفته است.
حضور همیشگی سعدی در میان مردم و آمیزش او با گروه‌های مختلف اجتماع، به گونه‌ای روشن، سخن او را عمومی کرده است. از همین رو، می‌توان او را سخن‌گوی صادق مردم دانست. بداهت این حضور بی‌وقفه، تنها در محدوده‌ی جغرافیایی زبان پارسی نمانده است٬ بلکه در هر جای دیگری که سخن سعدی امکان حضور یافته، نام صاحب خود را به بلندی برکشیده است. به قول امرسون، شاعر، نویسنده و اندیشمند آمریکایی، «سعدی به زبان همه‌ی ملل و اقوام عالم سخن می‌گوید و گفته‌های او مانند هومر، شکسپیر، سروانتس و مونتنی، همیشه تازگی دارد.» امرسون، کتاب گلستان را یکی از اناجیل و کتب مقدس دیانتی جهان می‌داند و معتقد است که دستورهای اخلاقی آن، قوانین عمومی و بین‌المللی است. اگر بخواهیم سعدی را با برخی دیگر از قله‌های بلندِ شعر فارسی بسنجیم، همواره سعدی را بیشتر از دیگران در می‌انِ مردم خواهیم دید.
حضور همیشگی سعدی در میان مردم و آمیزش او با گروه‌های مختلف اجتماع، تأثیر بسیار در عمومی‌تر شدن سخن او گذاشته است. به عبارتی دیگر روی سخن سعدی همه طبقات اجتماع هستند
آثار سعدی به ویژه به دلیل این‌که بیانِ حکمت عملی و اخلاق عملی است، ترجمه‌پذیر‌تر از سروده‌های حافظ است. از همین روست که خاور‌شناسان و جهان‌گردان سعدی را بیشتر می‌فه‌مند و بیشتر می‌شناسند
سخن سعدی که بدون یاری گرفتن از آرایه‌های ادبی، زیبا و هنری آفریده شده است، سخنی به شدت تقلیدناپذیر است. ساده‌سرایی همسایه دیوار به دیوار ابتذال است. با کمترین لغزشی، سخن مبتذل خواهد شد و بندبازیهای سعدی روی این نخ بسیار نازک، شگفت‌آور است. تا کسی به کمال با ماهیت زبان فارسی و انرژی واژه‌ها و توان تألیف آن‌ها آشنا نباشد، هرگز نمی‌تواند سخنی به سادگی سخن سعدی و هنرمندی او پدید آورد.
سعدی با سروده‌های خودش گویی می‌خواهد گریبان ما را از دستِ هیاهوی بی‌نتیجه جهان پیرامون رها کند و ما را به یک آرامشِ دلپسند فرا بخواند، آرامشی که ممکن است حتی تصنعی باشد. شعر سعدی مثل شیشه‌ای زلال، شفاف و روشن است. مثل وی‌ترین بسیار زیبایی که ما چهره سعدی را در آن سوی این وی‌ترین، فریبا، زیبا و دلربا می‌بینیم،
سعدی دست کم در آینه آثارش به رعایت موازین شرعی و پای بندی به گفتار و کرامات اهل عرفان توجه و علاقه ویژه دارد
همه‌کس طالب یارند چه هشیار و چه مست
همه‌جا خانهٔ عشق است‌چه مسجدچه کنشت
شادروان محمدعلی فروغی سال‌ها پیش گفته است: «سعدی دریاست و حافظ کوه است.» سعدی همچون دریا زیبا، گسترده و تماشایست.
*استاد دانشگاه شیراز
منبع: هفت وادی
دیدگاه شما