جابر تواضعی-نام‌گذاری کوچه‌ای به نام زنده‌یاد حسن تفضلی در خیابان 22 بهمن، گواه خوبی است بر تأثیر غیرقابل کتمان نشریات و رسانه‌های شهر که به گمانم اخیراً سروشکل جدی‌تری به‌ خود گرفته و دور جدیدی از قدرت و تأثیرشان را به نمایش می‌گذارند. مدتی پیش در هفته‌نامه آرمان مطلبی چاپ شد با عنوان «چرا خیابانی به‌ نام ارباب تفضلی نیست؟» که بازتاب خوبی داشت و چند نشریه و سایت دیگر هم آن را منتشر کردند. این بازتاب گسترده را باید به‌نوعی نشانه‌ای برای تأیید افکار عمومی نسبت به موضوع آن مطلب دانست.
در مورد زنده‌یاد تفضلی خوش‌بختانه خبرهای بهتری هم در راه است و بر اساس شنیده‌ها یک نهاد رسمی در تدارک برگزاری مراسمی درخور برای ایشان است. اما تیتر آن مطلب «چرا خیابانی به‌ نام ارباب تفضلی نیست؟» به حداقل و کفِ انتظار عمومی از مدیریت فرهنگی شهر اشاره می‌کرد و حالا حضرات مسئول در ابتدای کار به همین انتظار حداقلی پاسخ داده‌اند. خب همین هم غنیمت است و خدا را شکر.
اما نام‌گذاری این خیابان فارغ از وجوه مثبتش اما و اگرهایی را هم به دنبال دارد. مهم‌ترین سؤالی که پیش می‌آید این است که آیا خیابان بزرگ‌تر و بهتری نبود که به نام “بنيان گذار شركت ريسندگي و بافندگي كاشان”. و پدر صنعت نساجی ایران سند بخورد؟ خیابانی که حالا به نام آن بزرگوار می‌شناسیم، در حقیقت یک کوچه فرعی کم‌عرض است. این درست که قدر و منزلت آدم‌ها را طول و عرض و موقعیت خیابانی که به اسمشان نام‌گذاری می‌شود تعیین نمی‌کند، ولی میزان احترامی که ما از پیشینیان و بزرگانمان می‌گیریم، قبل از هر چیز نشان ارزش و اعتباری است که برای خود و نسل بعد قائلیم و آینه‌ای است پیش روی ما تا رفتار همین نسل بعد را ببینیم با بزرگانش که مثلاً ما باشیم.
و اما نکته دیگر این است که در این تابلو هیچ‌ پیشوند احترام‌آمیزی جلوی اسم زنده‌یاد تفضلی نیست. یک روایت این است که واژه «ارباب» بخشی از نام خانوادگی آن بزرگوار است، نه یک عنوان و القاب تشریفاتی. با این‌حال قبول که شاید آمدن این واژه می‌توانست یادآور نظام ارباب و رعیتی رژیم منحوس پهلوی باشد. اما لااقل می‌شد کمی با ذوق و ظرافت بیش‌تر واژه‌های دیگری را جایگزین کرد و مثلاً نوشت: «خیابان حاج حسن تفضلی»، «خیابان مرحوم حسن تفضلی» یا «خیابان زنده‌یاد حسن تفضلی».
مثالی که می‌زنم نگاه خست‌آمیز ما را در مواردی این‌چنینی نشان می‌دهد. «چهارراه غزنوی» مورد نادری است که در حالی به نام این پزشک باسابقه و مردمی نام‌گذاری شده که خوش‌بختانه ایشان در قید حیات است. ولی تصمیم‌گیران دلشان نیامده عنوان «دکتر» را که هم نشان مقام و مرتبه علمی ایشان است و هم نشانه‌ای است برای احترام به او و موی سفیدش و خدماتی که ارائه داده، روی تابلو این چهارراه بنویسند.
در این سال‌ها قانون نانوشته‌ای هست که می‌گوید آدم خوب آدم مرده است. چون دستش از کائنات کوتاه است و دیگر فرصتی برای خطا و اشتباه ندارد. پس چرا نباید نام زنده‌یاد تفضلی را روی یکی از میدان‌ها یا خیابان‌های اصلی شهر ببینیم؟ چرا نباید مجسمه‌ای از او بر سر میدانی باشد تا در سالی که با عنوان حمایت از تولید ملی نام‌گذاری شده، بهانه‌ای بشود برای پرسش کودکان و پاسخ پدران و پدربزرگ‌ها و توضیح مفهوم کارآفرینی و خلاقیت و لزوم کار و تلاش. هرچند این سؤال ممکن است پرسش‌های بی‌جوابی را هم به همراه داشته باشد. پرسش‌هایی از جنس: نتیجه زحمات تفضلی و تفضلی‌ها چه شد؟ شما چه‌طور از میراث به‌جا مانده آن‌ها برای ما مراقبت کردید؟ و سؤالات دیگری که نسل بعد مجبور است در سکوت ما جوابشان را به تنهایی پیدا کند. اما برای تصحیح این اشتباه نه چندان کوچک هنوز خیلی دیر نیست.