کاشان نیوز: دکتر محمد مشهدی نوش‌آبادی – روستای گبرآباد (مسلم آباد) در نزدیکی شهر قمصر از توابع کاشان است. در نزدیکی این روستا کاروان‌سرای «گبرآباد» وجود دارد که قبلا از آن به عنوان پادگان آموزشی استفاده می‌شد. یادم هست دوازده- سیزده سالی سن داشتم که در این پادگان آموزش نظامی بسیج می‌دیدیم.
گبرآباد در پایین گردنه جاده قدیم اصفهان – کاشان قرار دارد. سیاحان دوره صفوی که از این محل گذشته‌اند، از ویرانه‌های روستایی زرتشتی یاد کرده‌اند که ساکنان آن به دلیل فشارهای موجود در دوره صفوی، خاک وطن را ترک نموده و احتمالا به سوی هند رهسپار شده‌اند. در هند جمعیت زیادی از زرتشتیان وجود دارد که به آنان پارسیان می‌گویند. بقیه زرتشتیان به طور عمده در استان‌های یزد و کرمان ساکن هستند.
آقای «حسن نراقی» در کتاب «آثار تاریخی شهرستان‌های کاشان و نطنز» از دخمه‌هایی در این روستا یاد کرده که احتمالا دخمه‌های مخصوص مردگان زرتشتی است.
مردم این آبادی، از این دخمه‌ها به عنوان خونه «ورو» یاد می‌کنند. «ورو» باید‌‌ همان «ور» باشد که به معنای حصار، قلعه و یا دخمه است. چنان‌که «ور جمکرد» در اساطیر ایرانی دلالت بر حصاری زیرزمینی دارد.
برای محک دیدگاه «نراقی» به محل دخمه‌ها رفتیم. «ورو» در پیشانی تپه‌ای کوچک که مشرف بر جاده قدیم و جدید قمصر است قرار داد. ورودی دخمه که قبلا پله داشته است مقداری تخریب شده اما به زحمت خود را به داخل آن رساندیم.
در سمت راست ورودی در، فضایی به طول تقریبی ۴ و عرض ۱ متر وجود دارد که حاصل چیدن سنگ و گچ در مجاورت دیواره تپه است.
ورودی فضای اصلی حدود۱۸۰ متر ارتفاع و ۶۰ سانتی‌متر پهنا و دو متر طول دارد.
پس از ورود به آن به وسیله چاهکی که رو به بالا می‌رود وارد فضای اصلی دخمه می‌شویم.
دخمه حدودا چهار متر طول و شش متر پهنا دارد. ارتفاع تقریبی آن دو متر است. دخمه تراشیده شده است و در آن مصالح سنگ و گچ هم به کار رفته است. مقداری از سنگ اصلی کوه به شکل ستونی مدور در میان دخمه پابرجاست. دو پنجره به بیرون راه دارد که نور را وارد دخمه می‌کند.
تمام فضای دخمه گچ‌اندود است اما بیشتر گچ تاق آن ریخته است. سطح این دخمه پر از خاکی است که از سقف ریزش کرده است. در برخی جا‌ها ارتفاع خاک حدود یک متر است.
 در روبروی ورودی سه اتاقک به طول و عرض یک و نیم متر وجود دارد.
در کنار چاهکی که از آن وارد فضا می‌شوی، چاه دیگری تقریبا در وسط دخمه کنده شده است که حالت قیف دارد. عمق آن حدود دو متر است، دهانه آن ۶۰ سانتی‌متر است اما در قسمت‌های انتهایی حدود دو متر قطر دارد.
احتمال اینکه این دخمه محل قرار دادن اجساد مردگان زرتشتی باشد بسیار زیاد است. به ویژه این‌که چاهک مخروطی شکل میانی حالت استودان (استخوان‌دان) دارد.
به نظر من این چاهک که بخشی از آن با سنگ و گچ ساخته شده و از چاهک ورودی جدا شده است، ساختار دخمه مردگان زرتشتی را کامل می‌کند.
اگر بپذیریم که پیش از صفویه اینجا روستایی زرتشتی‌نشین بوده است (که اسناد تاریخی و نام گبرآباد گواه آن است) امکان این‌که این دخمه مخصوص جنازه باشد بعید نیست.
زرتشتیان به دلیل این‌که خاک و آتش را مقدس می‌داشتند، پیکر انسان مرده را که نزد آن‌ها بد‌ترین پلیدی بود به این عناصر مقدس نمی‌سپردند. به ناچار جنازه را در دخمه‌هایی گذاشته و پس از این‌که جسد با گذشت زمان فرسوده و یا توسط حیوانات وحشی خورده می‌شد، استخوان‌های مردگان را در استودان می‌ریختند. نمونه این مقابر در یزد وجود دارد و تا چند دهه قبل زرتشتیان همین معامله را با جنازه می‌کردند.
گفته می‌شود که این دخمه محل اختفای راه‌زنان بوده است. اگر این دیدگاه درست باشد، باید گفت که ممکن است در دوره‌های بعدی چنین کاربردی یافته باشد. محل زندگی انسان معمولا همراه با ایجاد آتش برای پخت غذا و رفع سرما بوده است. اما گچ‌ها کاملا سفید است و آثاری از دود در آن پیدا نیست.
با این اوصاف باید کاوش‌های اساسی در این دخمه صورت بگیرد تا بتوان با قطعیت درباره کاربرد آن سخن گفت.