کاشان نیوز ــ علی خالویی: مجمع عمومی سازمان ملل، طی قطعنامهای، نامگذاری روزی جهانی زمین پاک را در ۲۲ آوریل هر سال برابر در دوم اردیبهشت پیشنهاد داد تا عموم سازمان‌ها و کشورهای عضو و سازمانهای غیر دولتی؛ ضمن نهادینه کردن فرهنگ صحیح و اصولی مصرف منابع زیست محیطی؛ نسبت به افزایش آگاهی عمومی و احاد افراد جامعه پیرامون روز جهانی «زمین پاک» اهتمام ورزند. ماهیت سترگ روز جهانی «زمین پاک»، معرفی ارزشهای زیست محیطی این کره خاکی است، تا ضمن ایجاد رابطه نظاممند انسان و طبیعت، معتقدست ارتباط صحیح و اصولی با طبیعت؛ ضامن ادامه حیات بشر خواهد بود. تاریخچه معرفی این روز به سال ۱۹۶۹ میلادی، به زمانی برمیگردد که «جان مک مونل» فرزند یک مبلغ دینی مستقل و علاقمند به عرصه دین، علم و صلح، ایده برگزاری یک روز جهانی به نام روز زمین پاک را در همایش یونسکو مطرح نمود. «اجلاس سران زمین» یا «اجلاس ریو» در سال ۱۹۹۲ برابر ۱۳۷۱ شمسی در شهر ریودوژانیرو، شاید نقطه عطفی باشد در معرفی جهانی ارزشهای زیست محیطی زمین. از این تاریخ واژهای به نام «توسعه پایدار» خلق شد تا انسان نسبت به اهمیت توان اکولوژیکی منابع اطرافش بیشتر واقف گردد. «توسعه پایدار» یکی از راهحلهای مهم برونرفت از تخریب منابع پیشنهاد گردید. لازم به یادآوری ست، در این گردهمائی؛ که تاکنون یکی از بزرگ‌ترین گردهمائیهای تاریخ بشر است، حدود پنجاه هزار نفر شرکت نمودند تا سند رسمی را تحت عنوان «آیندهای که ما میخواهیم»، منتشر نمایند. در «اجلاس سران زمین»، سه سند «اعلامیه ریو» شامل: تعهد سیاسی دولت‌ها به تحقق توسعه پایدار، «دستور کار ۲۱» حاوی؛ رهنمودهایی برای زندگی در قرن بیست و یکم و نهایتاً «بیانیه اصول جنگل» شامل؛ اصولی برای حفاظت از جنگل‌ها و مراتع مورد تصویب قرار گرفت. در حاشیه این کنفرانس کنوانسیونهای «تغییر آب و هوا» و «تنوع زیستی» امضا و مورد تصویب قرار گرفت. ذکر شد، با تولد مفهوم «توسعه پایدار» در مجامع علمی و بینالمللی فصل جدیدی در تاریخ تمدن بشری گشوده شد. مفهوم «توسعه پایدار»، پیشبرد و تحقق همزمان توسعه اقتصادی و اجتماعی با رعایت ملاحظات «زیست محیطی» و «منابع طبیعی» را فراهم می‌نماید. اما سرآمدی ایرانیان در اشاعه فرهنگ زیست محیطی و پاسداشت منابع خدادادی طبیعی؛ زبانزد و به نوعی، پیشگام است. مطابق سالنمای ایران باستان، «روز اردیبهشت» از ماه «اردیبهشت» (یعنی سومین روز اردیبهشت از سالنمای زرتشتیان و دوم اردیبهشت از تاریخ هجری شمسی) مطابق با «جشن اردیبهشتگان» یا «گلستان جشن» میباشد.
بیانه اصول جنگل موضوعی است که اینجانب مختصرا «در دشت کاشان به آن میپردازم. به لحاظ قرار گرفتن ایران در کمربند خشک جهان از یک طرف، و همچنین موقعیت خاص دشت کاشان در بخش مرکزی ایران، گسترش و تنوع گونهای جنگلی و مرتعی؛ به شدت متأثر گردیده است. مکرر ذکر شد، گونههای بسیار با ارزش بادام کوهی (Amygdalus scoparia)، پسته کوهی (Pistacia sp.) و انجیر کوهی (Ficus carica) عمده گونههای جنگلی دشت کاشان است. متولیان منابع طبیعی در سالهای اخیر اقدام به کشت گونههای جنگلی دست کاشت بادام کوهی نمودهاند که متأسفانه پدیده خشکیدگی در جنگلهای کاشان بسیار شایع است. شاید یکی از دلایل آن تغییراقلیم و گرمشدن هوا باشد. میطلبد درباره این موضوع مطالعات و تحقیقات مفصلتری صورت پذیرد. ذکر گردید، پاسداشت و حرمت عناصر اربعه (آب، باد، خاک و آتش) در ایران باستان یعنی حفاظت و بهرهبرداریهای اصولی و صحیح از عناصر و منابع زیست محیطی. » نشنال‌جئوگرافیک «هفت پیشنهاد عمومی به منظور صیانت و حفاظت از زمین پاک ارائه می‌نماید، که سه مورد آن برمیگردد به حفاظت و صیانت از جنگل‌ها و مراتع بعنوان منابع» توسعه پایدار « متاسفانه در چند ساله اخیر ساکنان روستاهای ییلاقی دشت کاشان قدر این موهبتهای خدادادی را نداشته و به مرتع و جنگل به دیده اصولی و توسعه پایدار توجه نکردهاند. نمونههای بارز آن، دو رخداد تلخ آتشسوزی در مراتع رحق و قزاآن بین سالهای ۸۹-۹۱ میباشد، که به جوامع گونهای (Astragalus sp.) این منطقه آسیب شدید زد. صعب العبور بودن منطقه، عدم دسترسی به امکانات اطفاء حریق، عدم دسترسی به وسائل ارتباط جمعی، فقدان قرقبانان و محیطبانان محلی به منظور حفاظت و صیانت از مراتع و جنگلهای نیمه جان دشت کاشان، همه و همه دست به دست هم دادند تا مساحت وسیعی از اجتماعات گونهای دشت کاشان، در این دو رخداد آتشسوزی، بسوزد. گون، گیاهی چندساله است که ارتفاع آن تا ۷۵ سانتی‌متر می‌رسد و از خانواده leguminoseaeاست. تکثیر گون از طریق بذر صورت می‌گیرد. محصول اصلی گون» کتیرا «است. کتیرا صمغی ست که در اثر خراش ساقه گیاه؛ استحصال میگردد. گونها همچون باریجه و آنغوزه از گونه های ممنوع البرداشت و غیرمجاز در دشت کاشان میباشند. برداشت از محصولات فرعی در مراتع به هر شکل، باید با مجوزهای ادارات فنی منابع طبیعی، صورت پذیرد. با عنایت به قوانین منابع طبیعی، هرگونه برداشتهای غیر مجاز از مراتع با عنایت به صدمات فراوانی که به پایه های این گونه های گیاهی میزند، میتواند از مصادیق جرم تلقی گردد و طبق قوانین موجود، متخلفین مورد پیگیرد قانونی قرار میگیرند. تداوم خشکسالی‌ها سنوات اخیر در این دشت (فرا‌تر از ۳۰۰ ماه از ۶۰۰ ماه گذشته) از یک سو و فشار دام بر مراتع؛ صدمات جبران ناپذیر و مضاعفی به پایه‌های گیاهی و محصولات فرعی مراتع شهرستان کاشان وارد نموده است. حکمای طب سنتی معتقدند محصول کتیرا غلیظ کننده خون و نرم کننده است. در طب جدید، در داروسازی بمنظور تهیه پوشش پلاستیکی کپسول‌ها، لعاب قرص، واکسنسازی و تهیه شربتهای معده به عنوان تقویت کننده معده و رفع درد سینه کاربرد دارد. میطلبد به منظور مدیریت یکپارچه منابع طبیعی در دشت کاشان آحاد همشریهای عزیز نسبت به حفظ این میراث ارزشمند دست به دست هم دهیم و نسبت به حفظ آن بکوشیم. شوراهای اسلامی، دهیاریهای، بخشداری‌ها، معتمدین محلی، دوستداران زیست محیط و تحصیلکردگان، سازمانهای مردم نهاد، همه و همه همچون ریز علی خواجوی (دهقان فداکار) که در اسفندماه گذشته به جمع همیاران محیط زیست پیوست، کمککار مجریان عرصههای منابع طبیعی و زیست محیطی باشیم. به امید اینکه همچون ایرانیان باستان ما نسبت به محیط زیست و منابع اطرافمان پاسبان موفقی باشیم.
دیدگاه شما