کاشان نیوز ــ رضا بابایی*:عصر صفویه در ایران پایان نپذیرفته است. گفتمان فرهنگی صفویه، همچنان در ایران حاکم است و ما در همان حال‌وهوا، نشو و نما می‌کنیم. یکی از میراث‌های این دوران شوم و خسارت‌بار، مراسمی است که در آن به بهانۀ شاد کردن حضرت زهرا (س)، به رهبران دیگر مذاهب اسلامی، اهانت‌های شگفت‌آور می‌کنند و نام آن را هم «عیدالزهراء» گذاشته‌اند.
پیش از صفویه نیز بیش‌وکم چنین برنامه‌هایی در میان شیعیان بوده است، ولی همان‌طور که «عبدالجلیل قزوینی» در کتاب «نقض»، بیش از صدبار گفته است، اینگونه برنامه‌ها و مراسم در میان شیعیان، اولا بسیار محدود و ناقابل بوده و ثانیا اکثر شیعیان از آن تبرّا می‌کردند. عبدالجلیل قزوینی که از رؤسای شیعه در قرن ششم است، عباراتی در نقد و نفی اینگونه برنامه‌ها و رفتارها در کتاب «نقض» به قلم می‌آورد که من جرئت نمی‌کنم شمّه‌ای از آن را در اینجا نقل کنم؛ اما همین‌قدر بدانید که او در عصر خود از بزرگان طایفۀ شیعه و حتی متهم به غلو بود، اما اگر امروز در میان شیعیان صفوی‌زده می‌زیست، حتی یک روز هم نمی‌توانست از خانه‌اش بیرون بیاید و سالم برگردد.
گفت‌وگوی علمی با طرف‌داران اینگونه برنامه‌ها و مراسم، دو مشکل اساسی دارد: نخست اینکه این گروه، کتاب‌هایی در دست دارند که بیش‌وکم افکار و رفتارشان را تأیید می‌کند؛ مانند کتابی موسوم به «اسرارآل‌محمد(ص)»، منسوب به سُلیم‌بن‌قیس‌هلالی و «الاقبال‌لصالح‌الاعمال» سید‌بن‌طاووس.
دربارۀ این دو کتاب و نویسندگان آن، سخن بسیار است و من اکنون بدان سو نمی‌روم. همین‌قدر می‌گویم که روایات و کتاب‌هایی که رفتار این گروه را نفی و بلکه سبّ می‌کند، استوار‌تر و بسیار بیشتر از منابعی است که در دست ایشان است. تاریخ نیز به نفع مخالفان این عید جعلی گواهی می‌دهد. شادی در قتل خلیفه، به هیچ وجه ریشۀ تاریخی ندارد و آن‌چه در قرون نخست اسلامی بوده است، مراسم «عُمرکشان» به مناسبت قتل عمربن‌سعد به دست «مختار ثقفی» است و هیچ ربطی به عمر‌بن‌خطاب ندارد.
اما خوی و سنت «مُغ‌کشی» در ایران باستان، به مراسم «عمرکشون» دامن کشید و از عمربن‌سعد به عمر بن خطاب رسید.
مشکل دوم در گفت‌وگوی علمی با صفوی‌زدگان، هزینه‌ها و عواقب آن است. برخی از آنان، روش‌های دیگری را نیز در مواجهه با مخالفانشان به کار می‌گیرند که تکفیر و تفسیق، ملایم‌ترین آن است. برخوردهای بسیار تند و شدید این گروه، بسیاری از عالمان را خاموش کرده و به آغوش تقیه فرستاده است. کسانی همچون علامه سید محمدحسین کاشف‌الغطاء و آیت‌الله‌العظمی بروجردی نیز که کمتر از دیگران سکوت کردند، پس از آن بود که جای‌گاهی ویژه و مقتدر در جامعۀ دینی یافتند. شجاعت ایشان نیز مزید بر علت شد. اکنون در قم عالمان بسیاری با اینگونه برنامه‌ها و افکار به‌شدت مخالف‌اند، اما سر در گریبان تقیه برده‌اند و عبای مصلحت بر سر کشیده‌اند.
گذشته از همۀ مباحث تاریخی و دینی، دو مسئلۀ دیگر وجود دارد که ترک اینگونه مراسم را واجب می‌کند:
یک. اخبار نهم ربیع، جهان اسلام را به‌شدت آزرده می‌کند و به تندرو‌ها و خشونت‌طلبان اهل سنت بهانه می‌دهد که دست به هر کاری بزنند؛ از جمله شیعه‌کشی. بنابراین هر خونی که از شیعه در هر جای دنیا ریخته می‌شود، بر گردن گردانندگان اینگونه برنامه‌ها در محیط‌های امن شیعی است. در دنیا چیزی به نام «دشمنی با اهل بیت (ع)» وجود خارجی ندارد. هیچ مسلمانی در هیچ‌کجای دنیا هیچ‌گونه دشمنی و کینه‌ای با خاندان رسول خدا(ص) در دل ندارد و اگر کسی به جان و مال شیعه در پاکستان و عراق تعرض می‌کند، بهانه‌اش رفتارهای دور از عقلانیت ما است.
آری؛ پیروان اهل سنت دربارۀ اهل بیت (ع) مانند ما نمی‌اندیشند؛ ولی دوست‌دار ایشان‌اند و ذره‌ای دشمنی با آنان ندارند.
دو. گروهی که روز قتل کسی را جشن می‌گیرند (بگذریم از اینکه طبق منابع معتبر سنی و حتی شیعی، مانند آثار شیخ مفید، عمر در بیست‌وششم ذی‌حجه ترور شد، نه در ماه ربیع)، چرا به این مسئلۀ انسانی نمی‌اندیشند که آن شخص نزد یک میلیارد انسان، محترم و مقدس است؟ آن شخص هر عنوانی برای ما دارد، در باور اکثر مسلمانان جهان از مقام و جای‌گاهی شبیه جای‌گاه علی (ع) در نزد شیعیان، برخوردار است. این باور، خطا باشد یا صواب، صورت مسئله را تغییر نمی‌‌دهد. شادی در روزی که در آن محبوب و پیشوای صد‌ها میلیون انسان مسلمان به قتل رسیده است، چه مایه‌ای از عقلانیت و انسانیت دارد؟ اگر در این شادی به برخی روایات استناد می‌کنند، بدانند که روایاتی دیگر هم هست که اینگونه رفتارها را زشت می‌شمارند؛ همچون روایتی که در آن پیامبر اسلام فرموده است: «بزرگان هر قومی را محترم بشمارید: اکْرِمُوا کَرِیمَ کُلِّ قَوْمٍ.» (بحار الانوار، ج۴۵، ص۳۳۰ و ج۴۶، ص۱۵) و نیز آیات و روایات بسیاری که دربارۀ اصحاب پیامبر (ص) وارد شده است.
*دانش‌آموخته حوزه و دانشگاه، محقق و پژوهشگر
اون بیسوادی که این متن رو نوشته خبر نداره که سند و علم الحدیث و علم طبقات روات چی هست و خبر نداره که در کتاب نقض مواضع مختلفی بر مبنای تقیه نگاشته شده. بیسوادی و خود روشنفکر پنداری این آسیب ها رو هم داره.
با متن شما کاملا موافقم. تفکرات داعشی توسط گروه های افراطی و جاهل در جامعه با همین رفتارها رشد کرده است.
بر شما باد مطالعه کتاب «اسرار ال محمد صل الله علیه و اله وسلم»از سلیم بن قیس هلالی
کی گفته عیدالزهرا مال دوران صفویه است که از اون اومده باشه ؟سیدبن طاووس در زوائد الفوائد باب ربیع الاول و بحارالانوار جلد ۳۱ صفحه۱۲۱ به این موضوع اشاره کرده. که مال سال ۵۸۹تا ۶۶۴هست مال دوران صفویه است؟؟؟؟؟/!!!!!!!! در زادالمعاد علامه مجلسی باب ۸ص۳۲۵ این مطلب امده که این روز چندین اسم داره شما که محققی برو پیداش کن مرحوم صاحب جواهر در مورد فضیلت نهم ربیع الاول می نویسد :به خبری اسناد داده شده به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در فضیلت و شرافت و برکت این روز دست یافتم (در اینجا اشاره به روایت احمد بن اسحاق دارند)....و این روز علی الخصوص برای ما و ائمه ما علیهم السلام عید است.جواهر الکلام جلد۵صفحه۴۳و۴۴ . دروغ بسیار بزرگی که دکتر شریعتی تو کتاباش اورده متاسفم برا بعضیا که حرف غیر معصوم رو بدونه تحقیق سریع قبول میکنن ببین حاجی تو نمیخاد برا سند کتاب اسرار ال محمد افاضه بفرمایی اگه کتابو داشته باشی حداقل روی کتابو میخوندی یا صفحات اولشو میبینی که تایید سه معصوم بر کتاب اسرار ال محمد هست و خیلی از صفحاتشم داره برا سند کتاب صحبت میکنه دوما شما همون تحقیقتو بکن چندین منبع هس که مرگ خلیفه دوم رو ۹ ربیع میدونه مثل مدینه المعاجز, اقبال,المحتضر,بحارالانوار,اختیارات,زادالمعاد,جنات الخلود,تقویم الائمه و ....سوما شیخ مفید شهادت امام حسن رو ۷ صفر میدونن شما که محققی ۷صفر تولد امام کاطم رو قبول داری یا شهادت رو ؟عزاداری میکنی یا شادی؟بعد از این همه حرفا تبری از دشمنان اهل بیت از اصلیترین مسایل شیعه است که غیر قابل انکار است بله این مجالس در شرایط فعلی در خفا برگزار شود بهتر است ونباید بهانه دست دشمن داد مثالی بزنم شما برا خونتون فرش میخری درسته؟اگه خریدی دزد اومد برد دیگه نمیخری یامواظبت میکنی کسی نبره این مثال ساده بود حالا برو تحقیق کن قیمت تبری را و ما داعشی نیسیم که سریع مخالفینمون متهم به کفر و شرک ونفاق کنیم حداقلش گروه ما یاعلی اقای محقق
نکته بعدی در زمان صفویه دشمن شناسی است. در زمان صفویه دشمن اصلی، دولت عثمانی بود که مذهب تسنن داشتند و اتفاقا این مراسمات در آن زمان نقطه قوت و به نوعی دشمن ستیزی بوده است. طبق کلام حضرت امیر ع انسان باید فرزند زمان خود باشد. یعنی یداند در هر زمان دشمن اصلی کیست و با همان مبارزه کند. نادان کسی است که در عصر حاضر که دشمن اصلی ما آمریکاست و ما حکم وحدت مسلمین را داریم به اختلافات شیعه و سنی دامن می زند و مرگ بر آمریکا را بد می داند. پس اتفاقا اگر در زمان صفویان این مراسمات رواج بیشتری داشت و حکومت هم مانع نمی شد از درایت و دشمن شناسی آنها بوده است.
نک: تمسکی به کتاب النقض و صاحب آن؛ سخنی در نقد خرافه گرایی
مطلب خوبی است، اما نویسنده محترم در این موضوع که عبدالجلیل نمی توانسته از ترس شیعیان از خانه بیرون بیاید غلو کرده است، مگر اینکه سندی در این باره ارائه کند. اساسا کتاب النقض دفاعیه ای برای شیعیان آن دوره است که در نقد کتابی از تندروان اهل سنت که علیه شیعیان بوده، نوشته شده است.
سلام لازم است در مورد این مطلب به چند نکته اشاره کنم البته قبل از آن اعلام می کنم که نگارنده این نظر صد در صد با این مراسم مخالف است: ۱٫ در اینکه مراسماتی این چنین به اتحاد شیعه و سنی که از تاکیدات مهم حضرت آقاست لطمه می زند شکی نیست. ۲٫ در زمان حاضر خرافاتی بدتر از این موضوع هم وجود دارد. ۳٫ طبق نویسنده متن قبلاز صفویان هم این قبیل مراسم وجود داشته است و اجرا می شده. ۴٫ علت افزایش آنها در زمان صفویان به علت رسمی شدن مذهب تشیع بوده که همین رسمی شدن به لطف شاه عباس صفوی بوده وگرنه معلوم نبود الان بنده و جنابعالی شیعه باشیم. ۵٫ اینکه نوشته شده است: در دنیا چیزی به نام «دشمنی با اهل بیت (ع)» وجود خارجی ندارد. هیچ مسلمانی در هیچ‌کجای دنیا هیچ‌گونه دشمنی و کینه‌ای با خاندان رسول خدا(ص) در دل ندارد اشتباه است چون داعش مسلمانند کار به مسلمان واقعی و غیر واقعی نداریم حداقل ظاهرا مسلمانند یا بهتر است بگویم خودشان را مسلمان جا زده اند و شیعه کشی می کنند. ۶٫ نقد اصلی من به متن بالا در مورد بی انصافی به صفویان و استفاده از لفظ صفوی زدگی بود. چون این سلسله ـ جدای از اشتباهاتی که هر حکومتی دارد چون معصوم نیستند ـ تمدنی بزرگ در ایران بنا نهاده که تا امروز هنوز به ان سطح نرسیده ایم. تذکر برای نویسنده: توصیه می کنم کمی صفوی پژوهی کنید نه اینکه یک مراسم اشتباه را به یک حکومت نسبت دهید. سوال؟ اگر شما بدعت و تحریفی در جامعه امروزی بنا نهید و جو جامعه آن را تأیید کند صحیح است ما آن را به حکومت اسلامی نسبت دهیم؟ پوزش بابت پر حرفی
متاسفم برای شما و امثال شما که نام محقق و پژوهشگر!!!برخود نهاده اید و اینگونه بی منطق آسمان و ریسمان کرده اید.هیچ جای متن شما استدل و سندی مبنی بر فرمان و دستورات حاکمان صفوی برای ترویج (عیدالزهرا)نیست. راستی چه کینه ای از صفویه در دل دارید نمیدانم که آن دوران را شوم و خسارت بار میخوانید.شاید بزرگترین اقدام صفویه در رسمی کردن مذهب شیعه در ایران و تاسیس نخستین حکومت شیعی مقتدر تاریخ پس از صدر اسلام بر شما تنگ آمده. الله اعلم
بر شما باد مطالعه کتاب «تشیع صفوی تشیع علوی» دکتر شریعتی