اجتماعی , اخبار , یادداشت

کاشان نیوز-علی خالویی : اگر اهل مطالعه و شناخت احوال و اقوام قدیم کاشان باشید، کتاب‌های قابل توجهی می‌توان از «کاشان قدیم» پیدا کرد.

کتبی هم‌چون «تاریخ کاشان» به قلم عبدالرحیم کلانتر ضرابی (سهیل کاشانی) بکوشش: ایرج افشار؛ و یا «باغ فین» ، به قلم: حمیدرضا جیحانی و سیدمحمدعلی عمرانی؛ و یا کتاب «تاریخ اجتماعی کاشان» ، به قلم: حسن نراقی

و این اواخر کتاب‌های به قلم حسین فرخ‌یار به نام‌های «صدخانه و صد پلان» و یا «آب انبارهای کاشان» که موضوع یادداشتم روی این آخرین عنوان از دکتر فرخ‌یار کاشانی که انصافاً در زمینه معرفی ابنیه تاریخی و قدیمی این شهر توان مضاعف نهاده و قابل تحسین است، می‌باشد.

آب‌انبارهای کاشان و یا بهتر بگویم «آب‌انبارهای دشت کاشان» .« آب انبار ، یادگاری از یاد رفته»، عنوان دقیق کتاب است، فرخ یار، در این منبع آب انبارهای کاشان و آران و بیدگل را به چهار دسته اصلی؛ «پیش از دوره صفوی» ، «در دوره صفوی» ، «دوره زندیه و قاجار» و «عهد حاضر» تقسیم می‌کند، در مقدمه کتاب هفت آب انبار در نوشاباد آورده‌‌ست.

درباره آب انبارهای شهرستانهای کاشان و آران و بیدگل، شاید در مجالی دیگر یادداشتی بنگارم، ولی موضوع یادداشت فعلی‌ام« آب انبارهای نوش آباد » و رویکرد مدیران نوشاباد است.

آب انبار مسجد جامع، «آب انبار سی‌جان» یا «چاله عدسی» ، آب انبار «توده» ، آب انبار «شهید بهشتی» ، آب «انبار دربریگ» ، آب انبار «شیخ آباد» ، هفت آب‌انباری ست که نویسنده به آن اشاره می‌کند.

از مابین این آب انبارها، آب انبار دربریگ با ۱۶ متر راچینه، ۴۵ پله به شماره ۱۲۳۲۲ ثبت آثار تاریخی کشور شده، آب انبار توده با ۵۰ پله و ۱۵ راچینه به شماره ۴۶۲۴ ثبت آثار تاریخی شده این آب انبار قبلا بوسیله قنات آبدهی می‌شده است و دارای دو بادگیر ست.

آب انبار سی‌جان یا چاله‌سی نیز با ۳۵ پله به شماره ۹۰۱۹ ثبت اثر شده است.

آب انبار مسجد جامع نیز با ۳۸ پله سنگی در سال ۷۶ اداره میراث فرهنگی کاشان مرمت و بازسازی شده است.

اهمیت آب انبارها به لحاظ تأمین آب شرب در دشت کاشان بر کسی پوشیده نیست، و یا شاید اهمیت ساخت این گونه ابنیه را به نقل از نویسنده محترم کتاب در این پاراگراف مشاهده نمود: «طبق منابع، قدیمی‌ترین آب انبار دنیا، «آب‌انبار شهرِ آور» ، شهری در نزدیک بصره است که ۲۱۵۰ سال قبل از میلاد به دستور «پادشاه آور» ، بر سکوی زیگورات این شهر ساخته شده است.

حال سؤال جدی اینجاست، اهمیت این گونه تأمین کننده منابع آبی در شرایط «اضطراری آب» می‌تواند اینگونه مهم باشد، چرا در شرایط فعلی، که «بحران آب» نُقل محفل خاص و عام است، در نوش‌آباد که ادعای ۱۵۰۰ سال قدمت و تمدن «شهر زیرزمینی اویی» را دارد؛ بدون نقش است؟

اگر منابع آبی شرب شهری، طی ساعاتی یا روزهای به هر دلیل قطع موقت شود، آیا نوشاباد و نوش‌آبادی‌های چگونه خواهند توانست این چالش را از پیش روی خود بردارند؟

به نقل از نویسنده محترم، یکی از هفت آب انبار کاملاً متأسفانه تخریب شده و دوتا از آنها ورودی شهر زیرزمینی شده و از حیز انتفاع خارج شده، ولی حداقل یکی دو مورد آن کاملا سالم و آماده بهره‌برداری‌ست.

چرا مدیران شهری هیچگونه اقدامی در خور شایستگی مردمان شهر هم به لحاظ حفاظت از مهم‌ترین آثار زنده تاریخی خود؛ و هم تمهیداتی به لحاظ پدافند غیرعامل در راستای تأمین منابع آبی در این آب انبارها نمی‌کنند؟

نوش‌آباد می‌تواند یا خود روی پای خود بایستد و در مواقع بحران بدون نیاز شهرهای اطراف دور‌اندیشی و مدیریت منابع آبی گذشتگانش را به رخ بکشد، یا اینکه در مواقع بحران دست نیاز به سوی همسایگانی که خود نیز شرایط بهتری ندارند، دراز نماید! انتخاب با اوست.

«مدیر کمیته سقایت کاشان» ، مهندس مسعود عطارها، آب انبارهای دایر کاشان که مهمترین نقش و وظیفه آن را در «پدافند غیرعامل» می‌داند، شصت باب عنوان می‌کند. آیا نوش‌آبادی‌ها نباید شرایط حداقلی خود را با جمعیت حدود ۱۲هزار نفری هم به لحاظ دسترسی مطمئن به منابع آبی در زمان‌های بحران و هم به لحاظ دسترسی به آب گوار و خنک زاینده‌رود داشته باشد؟

مدیران محترم شهری، اهالی نوش‌آباد منتظر اقدامات شایسته شما در احیاء و اصلاح حداقل یکی از آب انبارهای شهر را دارند، آنهم ترجیحا با آب گوارای زاینده‌رود، لطفاً ایشان را از این موهبت بی‌نصیب نفرمائید.