کاشان نیوز – مطهره حاجی‌زاده: «هیس! آروم! حرف نزن! گوشیت رو بذار رو سایلنت!» هشداری که مدام در خانه طباطبایی به گوش می‌رسد. خانه‌ای که به بهانه مرمت دو ماه است تعطیل شده، اما مگر می‌شود عملیات مرمت بی سر و صدا پیش رود؟

یک ماه و نیم است که بنرهای مختلفی در ورودی خانه طباطبایی نصب می‌شود و از ورود بازدیدکنندگان جلوگیری می‌کنند. ۲۸ آذرماه بود که شهرداری کاشان خبر از آغاز مرمت دوماهه خانه طباطبایی داد؛ اما خبرهای دیگری مرمت دروغین را پوششی برای فیلم‌برداری سریال «بانوی عمارت» پشت درهای بسته خانه طباطبایی عنوان کرد. از کوچه‌های محله سلطان میراحمد می‌گذریم تا به خانه طباطبایی برسیم. در نیمه‌باز است و دیگر بنری هم جلوی در نیست. آرام در را باز می‌کنیم و هشتی و دالان را پشت سر می‌گذاریم. بنرهای قبلی اینجا هستند. اول بنری که خبر از مرمت دوماهه می‌داد و از بازدیدکنندگان عذرخواهی کرده بود و بنر دوم که علت بسته بودن درهای خانه را فیلم‌برداری «بانوی عمارت» خوانده بود و بازهم از بازدیدکنندگان عذرخواهی می‌کرد. گویا دیگر حنای شهرداری پیش مردم رنگی نداشته و بی‌خیال مایه گذاشتن از مرمت نمایشی‌شده‌اند و حالا که بنر دوم هم نتوانسته آبروی رفته را بازگرداند، آن را هم برداشتند و کلاً در خانه را بسته‌اند! در بلیت‌فروشی می‌گویند خانه تعطیل است. بلیت‌فروش خانه اجازه بازدید نمی‌داد و ما را به گرفتن مجوز از روابط عمومی شهرداری ارجاع می‌داد، در انتها راضی شد به انحصاری، مدیریت خانه مراجعه کنیم. می‌دانستیم این پاس دادن‌ها بی‌نتیجه خواهد بود و اجازه‌ای صادر نمی‌شود. کمی در خانه چرخ زدیم. دیوارها با پوسترهایی پوشانده شده بود و زوارهای چوبی آن‌ها را ثابت می‌کرد. به نظر نمی‌رسید این کاغذدیواری‌های دکور فیلم‌برداری، بدون چسب و میخ با این استحکام سرپا مانده باشند. پرده‌های مخمل که از سنگین‌ترین نوع پارچه‌هاست، با چوب به لبه پنجره‌ها میخ شده بودند و بشقاب‌های چینی دیوارکوب بر گچ‌بری‌ها متصل بود. دکوری که به گفته شهرداری و کارشناسان میراث فرهنگی کاشان موقتی است و آسیبی به بنا نمی‌زند، با میخ و چسب به جان دیوارها افتاده!

وارد حیاط می‌شویم. نرده‌های چوب و فلز، با پیچ به دیوارهای گچ‌بری خانه متصل شده و هیچ جا از گزند دکور در امان نمانده است. حالا متوجه می‌شویم دلیل تعطیلی خانه چیست. بلیت‌فروش انگار دزد گرفته باشد، دنبالمان می‌آید و ما را به اتاق مدیریت می‌برد. مدیریت مجموعه بازپرسی را شروع می‌کند و در ابتدا می‌گوید خبرنگار حق بازدید ندارد! کمتر از یک ماه پیش بود که دوست خبرنگارم از تهران آمده بود و گزارش جنجالی خبرگزاری میزان را کارکرد. به گفته او در خانه باز و بازدید هم آزاد بوده است؛ در همین روزها عکسی نیز از یک گردشگر روس در خانه طباطبایی‌ها منتشر شد که دکور فیلم‌برداری در آن مشخص است. اما حالا ورود خبرنگاران کاشانی ممنوع شده است؟

تماسی با مدیریت حوزه گردشگری شهرداری کاشان داشتیم تا این اجازه تلفنی صادر شود اما برخوردها ناشی از عدم رضایت است و با اصرار ما قرار می‌شود نیم ساعت دیگر تماسی با مدیریت خانه طباطبایی داشته باشند. مدیر خانه هم قفل در اتاق خود را در دست گرفته و ما را به بیرون راهنمایی می‌کند و با اشاره‌ای به بلیت‌فروش راه خروج را نشان می‌دهند! با پافشاری بیشتر در اتاق بلیت‌فروشی می‌مانم تا از طریق مدیرمسئول اجازه ورود گرفته شود و بعد تماسی از مدیریت گردشگری گرفته شد و با خط‌ونشان کشیدن که بعداً حضوری با شما صحبت خواهیم کرد، اجازه ورود صادر شد. نمی‌دانم مگر کار خلافی در این خانه در جریان است که پنهان‌کاری می‌کنند؟

بازدید را ادامه می‌دهیم و هیچ جای خانه خبری از مرمت نیست، بعضی پله‌ها فرسوده شده، گچ‌بری و آیینه‌ها در موارد معدودی نیاز به مرمت دارند و چند گوشه سقف نم‌کشیده، اما مرمتی دیده نمی‌شود و تنها هشدارهای عوامل فیلم‌برداری به رعایت سکوت را می‌شنویم. حتی اگر طرح مرمتی هم وجود داشته باشد، باوجوداین هشدارها برای حفظ سکوت، چگونه می‌شود مرمت کرد؟

از خانه طباطبایی بیرون می‌زنیم و سراغ این قضیه را از میراث فرهنگی می‌گیریم. مرتضی احمدی نجات، روابط عمومی میراث فرهنگی هم از پنهان‌کاری شهرداری کاشان اظهار تأسف می‌کند و می‌گوید: «فیلم‌برداری در این خانه صدای معاونت سازمان میراث فرهنگی را هم درآورده و دستور بررسی داده‌اند. همچنین در شورای شهر کاشان موضوع بررسی شد و حتی شهردار گفته اجاره دادن این خانه توجیه منطقی نداشته و مبلغ اجاره آن چیزی نیست که شهرداری به آن نیاز داشته باشد.» بنا به گزارش خبرگزاری میزان این اجاره روزی ۲ میلیون تومان است، اما در شورا مبلغ روزی ۱ میلیون تومان مطرح‌شده که با توجه به قرارداد حدوداً سه‌ماهه فیلم‌برداری مبلغ ۱۰۰ میلیون برای شهرداری درآمد دارد. حالا باید دید هزینه آسیب رساندن به گچ‌بری و دیوارهای خانه با چقدر جبران می‌شود؟

قرارداد اجاره این خانه در دوران مدیریت شهردار قبلی منعقد شده است و رضوی زاده ،مدیریت گردشگری شهرداری کاشان، ساخت این سریال را تبلیغی برای خانه طباطبایی‌ها می‌داند. هرچند خانه طباطبایی سال‌هاست بانام عروس خانه‌های تاریخی ایران شناخته می‌شود و به نظر می‌رسد این کارها بیشتر ضدتبلیغ برای شهرداری و نحوه حفاظت میراث فرهنگی کاشان باشد، تا تبلیغی برای خانه طباطبایی‌ها! آن‌هم درحالی‌که شهرداری افتخار می‌کند که کاشان را به‌عنوان شهر جهانی خانه معرفی کرده و قرار است در سال آینده میزبان اجلاس جهانی خانه باشد.

بناهای تاریخی کاشان همواره از جذاب‌ترین فضاها برای ساخت سریال و فیلم‌های سینمایی تاریخی بوده است. مجموعه خاطره‌انگیز «افسانه سلطان و شبان» در سال ۶۲ در باغ فین کاشان فیلم‌برداری شد و به شناخت باغ فین و تبلیغ آن منجر شد. اما یک دهه بعد، در سال ۷۹، درختان قدیمی خانه عباسیان در جریان ساخت سریال «مسافر ری» داوود میرباقری، بریده شد. درختانی که همراه خانه، رشد یافته و جزئی از میراث خانه بودند، اما دریکی از صحنه‌های فیلم‌برداری جلوی دید دوربین بودند و محکوم‌به فنا شدند. نگرانی دوستداران میراث فرهنگی برای خانه طباطبایی و جلوگیری از بازدید آن به خاطر اتفاقات ناخوشایندی است که در سال‌های گذشته در جریان فیلم‌برداری‌ها اتفاق افتاده است. مسئولیت حفاظت از بناهای ثبت ملی، به عهده میراث فرهنگی است و هرگونه کوتاهی در آن به‌پای مدیرانی نوشته می‌شود که حاضر نیستند به‌اندازه خبرنگاران تندخویی مدیران شهرداری را تحمل کنند.