اجتماعی , اخبار , یادداشت

کاشان نیوز ــ *حمید کارگر: دست‌اندازی چینی‌ها به صنعت و تجارت دیگر ملل شهرتی بسیار یافته است و نه تنها در ایران که در شمار فراوانی از کشورهای دور و نزدیک به زبان نقد و طنز و هشدار در این باره سخن‌ها رفته است.
تولید «انبوه» و «ارزان» در کنار ویژگی «کپی‌کاری» موجب شده است تا صاحبان و متولیان صنایع در کشورهای مختلف، چین را به‌سان رقیبی ترسناک و فلج‌کننده ببینند و مدام بر پرهیز از ورود کالاهای چینی به سرزمین‌شان انذار دهند.
این بیم دادن‌ها باور عمومی جوامع را چنان شکل داده است که مردم پذیرفته‌اند هر چیزی می‌تواند جای‌گزینی چینی داشته باشد و چینیان قادرند کپی هر کالایی را تولید کنند. از همین روست که اگر در میان ایرانیان هم شایع شود که چین برای کپی‌برداری از فرش‌های ایرانی شهری به نام کاشان بنا کرده است، افکار عمومی به آسانی و بدون کمترین مقاومتی این شایعه را می‌پذیرند.
چند سال پیش که ماجرای کپی‌برداری چینی‌ها از طرح‌ها و نقشه‌های فرش‌های ایرانی دغدغه متولیان این هنر- صنعت شده بود، دل نگرانی‌ها تا جایی پیش رفت که برخی می‌گفتند دور نیست که چینی‌ها برای این‌که به دام قوانین مالکیت معنوی نیفتند و بتوانند بی‌دروغ فرش‌هایشان را مثلاً به نام کاشان ما جا بزنند، شهری به همین نام در چین بسازند و این احتمال آن‌قدر قریب‌الوقوع و شدنی می‌نمود که ذکرش به عنوان امری حتمی و قطعی بر زبان برخی صاحب منصبان جاری شد.
از جمله کسانی که این شایعه را به نام واقعیت بر زبان راندند، یکی رییس کل وقت سازمان توسعه تجارت ایران بود و دیگری رییس وقت موزه فرش ایران که چون منابع موثقی به‌شمار می‌آمدند، گفته‌هایشان انعکاس خبری گسترده‌ای یافت و پس از آن و تا همین امروز بسیاری باور کرده‌اند که چین برای رقابت در تولید و تجارت فرش دست‌باف، شهری به نام کاشان ساخته است!

اما واقعیت چیز دیگری است.
تردیدی نیست که کشور چین یکی از تولیدکنندگان اصلی فرش دست‌باف در دنیاست و دست‌بافته‌های تولیدی این کشور در قیاس با تولیدات ایرانی بهای ارزان‌تری دارند و بازار قابل توجهی نیز داشته‌اند.
همچنین بی‌گمان کپی‌کاری چینی‌ها در حوزه تولید فرش نیز نمود داشته است و شماری از طرح‌ها و نقوش ایرانی از سوی تولیدکنندگان چینی تقلید شده و بر تار و پود قالی جای گرفته‌اند.
با این همه، آمارهای تجارت جهانی فرش دست‌باف نشان می‌دهد که کشور چین در سال‌های اخیر در حال خروج از گردونه تولیدکنندگان اصلی فرش دست‌باف است و خود به یکی از واردکنندگان فرش ایرانی بدل شده است.
برپایه آمار منتشر شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران نیز برای نمونه در ۶ ماهه نخست امسال که صادرات فرش دست‌باف نسبت به سال ۹۱ روندی کاهشی و نگران‌کننده داشته است، صادرات فرش ایرانی به کشور چین با رشدی مناسب هم از نظر وزنی و هم از نظر ارزشی رو به رو بوده است.
در این مدت نزدیک به ۳۰ تن فرش دست‌باف به ارزش نزدیک به ۳ میلیون دلار از ایران به چین صادر شده است که این تنها بخشی از دست‌بافته‌های ایرانی است که طبق ضوابط گمرکی به ثبت رسیده و فرش‌های همراه مسافر و موارد مشابه در آن لحاظ نشده است.
آمار رو به رشد صادرات فرش ایران به چین نشان می‌دهد که این کشور از قد و قواره رقیب جهانی خارج شده و به جای تولید فرش دست‌باف به سراغ دیگر تولیدات و صنایع رفته است.
امروز چین دارای اقتصادی بزرگ است و نه‌تنها خودچینی‌ها که بسیاری از کشورهای صنعتی بزرگ نیز، این سرزمین با نیروی کار فراوانش را به عنوان موتور تولید جهانی برگزیده‌اند و به‌طور طبیعی در طی این روند، نیروی کار چینی از بسیاری از حوزه‌های سنتی همچون تولید فرش دست‌باف به سوی بخش‌های صنعتی با دشواری کمتر و درآمد افزون‌تر گسیل شده‌اند.
جدا از این‌که چین امروزی در حال خروج از دایره تولیدکنندگان فرش است و نیازی به ایجاد شهری به نام کاشان ندارد، گشت و گذار در میان جغرافیای این سرزمین و پرس و جو از آگاهان نیز نشان می‌دهد که چنین شهری در چین وجود خارجی ندارد و شاید شبیه‌ترین شهر از نظر آوایی به کاشان، شهر کاشغر در چین باشد.
این شهر در ناحیه خودگردان سین‌کیانگ واقع است و آخرین تخت‌گاه حوزه تمدنی ایران در آسیای میانه به‌شمار می‌آمده که امروز نیز از مراکز فرهنگ اسلامی در چین دانسته می‌شود.
هرچند که چینیان کپی‌کارند و به فرش ایرانی هم دست‌اندازی‌هایی داشته‌اند، اما امروز دیگر حریفی توان‌مند در این حوزه نیستند و می‌توان افسانه وجود شهری به نام کاشان در چین را فراموش کرد.

*مشاور رسانه‌ای و تبلیغاتی مرکز ملی فرش ایران
منبع: ایرنا