کاشان نیوز – مطهره حاجی‌زاده: کمی پس از کارخانه، از کنار تخته‌سنگ که وارد جاده خاکی شوی، مسیر تپه را به بالا در پیش می‌گیری و پس از چند پیچ کم‌کم توری سبز و حصار مشخص می‌شود و هرچه نزدیک‌تر می‌شوی بوی تعفن بیشتر می‌شود. صدای کم‌رمق پارس سگها به گوش می‌رسد که هرازگاهی بر سر تکه نان خشکی می‌جنگند، اینجا جاده «خنب دره» است.
در پشت تپه‌ها، حصاری فلزی صدها سگ و توله را در میان گرفته است. پناهگاه موقت سگهای بلاصاحب کاشان که چند ماهی است توسط شهرداری برپا شده و حدود سیصد سگ در آن نگهداری می‌شوند.
پس از گرمای طاقت‌فرسای کاشان در روزهای میانی خردادماه، تصاویری از سگها زیر آفتاب سوزان بدون هیچ سرپناهی در فضای مجازی منتشر شد و اعتراض حامیان حیوانات را به دنبال داشت. سگها در این حصار که به‌عنوان پناهگاه موقت در نظر گرفته‌شده، با آبشخوری کوچک، رهاشده بودند. توله‌های بی‌رمق، سگهای بیمار و گرسنه که برای رهایی از گرما تونل‌هایی حفر کرده بودند و به آنجا پناه می‌بردند.
سگها رها شدند؟
امیرحسین آقایی که این زمین را در اختیار شرکت بازیافت شهرداری کاشان به‌عنوان پناهگاه گذاشته، از وضعیت نامناسب غذا رسانی به سگها گله دارد و می‌گوید: «شهرداری هرچند روز یک‌بار چند گونی نون خشک به‌عنوان غذا می‌آورد و تعدادی از سگها که تلف می‌شوند نیز غذای سگهای دیگر می‌شوند.» او از قراردادی می‌گوید که قرار بوده برای ساخت پناهگاه سگها با شهرداری ببندد و به خاطر مساِئل مالی و تضمین فقط زمین را در اختیار شرکت بازیافت می‌گذارد. شرکت بازیافت نیز ساخت پناهگاه را در آن زمین آغاز می‌کند اما پیش از پایان یافتن عملیات ساخت، سگ‌گیری و انتقال آن به این حصار بی امکانات آغاز می‌شود. جمع‌آوری سگها توسط پیمانکار انجام شده، اما برای جداسازی سگهای بیمار و سالم، نر و ماده و توله‌ها و همچنین درمان آن‌ها هیچ اقدامی صورت نمی‌گیرد. شهرداری انجام این اقدامات را به ساخت پناهگاه موکول کرده، اما سگها در همین هوای خردادماه بدون آب و غذای مناسب تلف می‌شوند. به گفته آقایی این وضعیت نگهداری مثل سگ‌کشی بدون سروصدا و تیر است؛ سگها رها می‌شوند تا بمیرند.
در برخورد اول با این حصار کوچک، بوی تعفنی به مشام می‌رسد که تنفس را سخت می‌کند. تعداد بالای سگها با دیدن آدم‌ها به حصار می‌چسبند و طلب غذا می‌کنند. کارگر شهرداری گونی نان خشک را داخل حصار می‌ریزد و سگهای گرسنه هجوم می‌برند؛ از میان گردوخاک فقط صدای پارس سگها را می‌شنوی که بر سر سهمی بیشتر از تکه نان خشک با هم می‌جنگند. از کارگر شهرداری می‌پرسم به‌جز نان خشک چیز دیگری نمی‌خورند؟ می‌گوید گاهی هم سوسیس کالباس‌های تاریخ گذشته را که بهداشت جمع کرده، برای سگها می‌آورند. وقتی می‌گویم آخر سوسیس کالباس پر ادویه برای سگ؟ پوزخندی می‌زند و می‌گوید: «سگه دیگه!»
کمی بیرون از حصار، لاشه سگهای تلف‌شده، زیر آفتاب تجزیه می‌شوند و بوی تعفن اینجا بیشتر می‌شود. به نظر می‌رسد کارگران شهرداری موظف شده‌اند سگهای تلف‌شده را به مکانی دورتر منتقل کنند تا شکار دوربین حامیان حیوانات و خبرنگاران نشوند. به گفته یکی از حامیان حیوانات که با هم به بازدید این پناهگاه رفته‌ایم، چند روز پیش تصویری از دو سگ جربی منتشر شد که از شدت بیماری بی‌حال و بی‌رمق شده بودند. «جرب» بیماری شایعی در سگ‌هاست که درمان ساده‌ای دارد، اما به‌شدت سریع انتقال می‌یابد و در صورت عدم درمان، مرگ حیوان را در پی دارد. هفته گذشته وقتی برای بردن و درمان این دو سگ مراجعه کردند، کارگران شهرداری گفتند سگها را برای درمان برده‌اند؛ اما حالا لاشه‌های این دو سگ که با سیم خفه شده‌اند، در تپه‌ای آن‌طرف حصار رهاشده است.
حامیان حیوانات برای آب‌رسانی دائمی، نصب سایبان موقت و در حد توان غذا رسانی به سگها تلاش کرده‌اند و هرچند روز برای درمان سگهای بیمار و انتقال آن‌ها مراجعه می‌کنند. آن‌ها در اولین اقدام با جداسازی توله‌ها از سگهای نر و ماده نیز برای درمان و نجات توله‌ها تلاش می‌کنند.
قانون چه می‌گوید؟
وزارت کشور در سال ۸۷ «دستورالعمل کنترل جمعیت سگهای ولگرد» را به‌تمامی شهرداری‌ها و دهیاری‌ها ابلاغ کرده است. در این قانون شهرداری‌ها موظف هستند بودجه‌ای برای جمع‌آوری، عقیم‌سازی و واکسیناسیون سگهای بلاصاحب قرار داده و پس از پلاک‌گذاری رها کنند. شهرداری‌ها می‌توانند این ساماندهی را در قالب ایجاد پناهگاه موقت برای سگها انجام دهند.
در شهرهای مختلف پناهگاه‌هایی با کمک حامیان محیط‌زیست و شهرداری‌ها ساخته شده‌اند. در پناهگاه‌های خصوصی عموماً سگهای بیمار و رهاشده که توسط دوستداران محیط‌زیست پیدا شدند، اسکان داده می‌شوند و اقداماتی همچون تفکیک نژادهای مفید از غیرمفید، واکسیناسیون، جراحی و عقیم‌سازی سگها انجام و نژادهای مناسب به متقاضیانی که برای نگهبانی از مزارع و باغ‌ها به این حیوانات نیاز دارند، تحویل داده می‌شود.
شهرداری کاشان سال گذشته بودجه‌ای معادل یک میلیارد و چهارصد میلیون تومان برای جمع‌آوری و ساماندهی موقت این سگها مصوب کرد. در همین راستا ساخت پناهگاه موقت آغاز شد؛ اما روند ساخت‌وساز آن چندی است متوقف‌شده بود. پس از اعتراضات مردمی، عملیات ساخت‌وساز دوباره آغاز شد و بر اساس قول شهرداری این پناهگاه تا دو هفته آینده به بهره‌برداری می‌رسد و روند عقیم‌سازی و واکسیناسیون و درمان سگها آغاز خواهد شد.
این پناهگاه کمی بالاتر از حصار سگها، واقع شده که عملیات ساخت آن به‌کندی پیش می‌رود. مسیر طولانی و نامناسب برای ماشین‌آلات سنگین و حمل مصالح از مشکلات این مکان است.
چه تعداد سگ جمع‌آوری شده‌اند؟
پاسخ این پرسش از زبان شهرداری و حامیان حیوانات متفاوت است. به گفته آقایی، مالک زمین در این حصار کوچک حدود ۵۰۰ سگ رها شدند که نیمی از آن‌ها در این مدت به دلیل بیماری و شرایط نامناسب تلف‌شده‌اند. حامیان حیوانات نیز شیوع بیماری را در این مکان تائید کردند و گفتند هر بار برای غذا رسانی به منطقه می‌روند چند سگ تلف‌شده وجود دارد. هم‌اکنون با حسابی سرانگشتی بیش از دویست سگ به‌جز هفتاد توله‌ای که جدا شده‌اند، دیده می‌شوند.
محمدرضا قنبری، مدیر مرکز خدمات شهری شهرداری کاشان، این ادعا را رد کرده و اعلام می‌کند که تعداد سگهای جمع‌آوری شده ۲۵۰ سگ است و تا زمان ساخت پناهگاه اصلی، جمع‌آوری سگها متوقف‌شده است. به گفته او جمع‌آوری سگها در کاشان به کمک نوعی داروی بیهوشی که با اسلحه خاصی شلیک شده، انجام می‌شود و تلاش شده است به دلیل اعتراضات و گزارش‌های مردمی به سامانه ۱۳۷، بیشتر سگهای بیمار را از سطح شهر جمع‌آوری کنیم.
قنبری از مشکل دیگری نیز سخن می‌گوید که رهاسازی سگهای ولگرد دیگر شهرها در اطراف کاشان است. به گفته او افراد ناشناسی سگهای ولگرد را با خاور به نزدیکی عوارضی قمصر یا نزدیکی مشکات آورده و رها می‌کنند.
هنوز نتوانستند این افراد را شناسایی کنند و برای رفع این مشکل نیاز به کمک و همراهی پلیس راهور دارند. مشخص نیست این سگها از اصفهان یا قم به کاشان آورده می‌شوند، اما درنهایت در منطقه کاشان می‌مانند.
غذا رسانی به چه صورت است؟
در پناهگاه‌های حیوانات معمولاً غذای سگها به‌صورت روزانه پخته می‌شود. اسکلت مرغ به همراه ماکارونی، جو پرک و سبزیجات پخته شده برای توله‌ها و سگهای بیمار و برای سگهای بزرگ‌تر ضایعات گوشت پخته آماده می‌شود. پخت غذا برای سگها به دلیل پیشگیری از بروز انگل و بیماری است. مصرف گوشت خام در طولانی‌مدت باعث بروز انگل شده و به دلیل زندگی سگها در یک مکان این انگل به‌سرعت سرایت می‌کند.
اما تغذیه فعلی برای سگهای بلاصاحب کاشان، پس از ورود حامیان حیوانات به‌صورت مخلوطی از اسکلت مرغ خام و ضایعات کشتارگاه و نان خشک است. شهرداری نیز پس از جمع‌آوری سوسیس کالباس‌های منقضی شده توسط بهداشت، آن را برای سگها می‌آورد. این نوع تغذیه هرچند از بی‌غذا ماندن سگها بهتر است، اما در درازمدت موجب بروز بیماری خواهد شد. به گفته دامپزشکان غذای خام ممکن است حاوی باکتری‌هایی نظیر «اشریشا کلی» یا «سالمونلا» باشد. انگل نیز در گوشت خام وجود دارد و با پخته شدن از بین می‌رود. برخلاف تصور عمومی استخوان خام نیز برای سگها می‌تواند منجر به آسیب گلو و دستگاه گوارش یا شکستن دندان شود. تنها استخوانی که خوب پخته شده برای سگها توصیه می‌شود. همچنین غذاهای حاوی ادویه، پیاز و سیر برای سیستم گوارش حیوانات مناسب نیست. سوسیس و کالباس نیز از مضرترین غذاها برای تغذیه سگها و گربه‌های خیابانی است.
قنبری از قرارداد با رستوران‌ها و آسایشگاه‌ها برای جمع‌آوری دورریز غذا برای سگها نیز خبر می‌دهد. به گفته او امکان پخت غذا برای سگها در نظر گرفته نشده است.
کاشان دارای پناهگاه سگها می‌شود؟
مدیر مرکز خدمات شهرداری پس از قول تکمیل و بهره‌برداری پناهگاه موقت سگها در جاده دره از بودجه برای ساخت پناهگاه دائمی حیوانات بلاصاحب شهری و کلینیک دامپزشکی خبر می‌دهد و می‌گوید: قرار است زمین این پناهگاه توسط فرمانداری به شهرداری تحویل داده شود و تا حالا چند مکان پیشنهادشده که در حال بررسی و انتخاب هستیم. برای ساخت و تجهیز این پناهگاه دائمی نیز بودجه پنج میلیارد تومانی در شورای شهر تصویب‌شده است؛ اما به گفته قنبری پس از پایان ساخت پناهگاه موقت، سگهای حصار به آنجا منتقل شده و روند عقیم‌سازی، درمان، واکسیناسیون و پلاک‌گذاری آغاز خواهد شد.
معاون شهردار کاشان از حامیان حیوانات درخواست می‌کند برای همکاری بیشتر و ساماندهی غذا رسانی و کمک به این حیوانات با سازمان بازیافت شهرداری کاشان همکاری کنند.
حامیان حیوانات چه می‌گویند؟
پس از انتشار کلیپ حصار سگها، به دعوت حامیان حیوانات کاشان، سیدمهدی طباطبایی از حامیان حیوانات استان قم و استاد فقه محیط‌زیست، به کاشان سفر کرد و پس از بازدید از این مکان با حضور در جلسه شورای شهر کاشان توصیه‌هایی برای تسریع در خدمت‌رسانی و ساماندهی داشت.
طباطبایی که صاحب پناهگاهی تحت عنوان بهشت بامک در قم است، سرپرستی سگهای بسیاری را برعهده دارد و برای درمان سگهای آسیب‌دیده و بیمار از منطقه پیش‌قدم است. او همچنین دو سگ از این پناهگاه که آسیب جدی دیده بودند را نیز برای روند درمان با خود به قم برد.
حمید فرشباف، یکی از حامیان حیوانات منطقه کاشان است که با کمک دوستان خود برای نجات جان توله‌ها اقدام کرده است. او مدتی است به همراه دوستان خود به کمک حیوانات بیمار و آسیب‌دیده در سطح شهر کاشان می‌روند و پس از مشاهده وضعیت نامناسب این سگها برای جداسازی توله‌ها اقدام می‌کنند و آن‌ها را در فضایی دیگر اسکان داده و به درمان آن‌ها مشغول‌اند. این حامی حیوانات از تعداد هفتاد توله خبر می‌دهد که همه آن‌ها بیمار هستند و نیاز به اقدامات جدی درمانی دارند. او از هزینه بالای نگهداری، سرم‌درمانی و تغذیه این توله‌ها با شیرخشک می‌گوید که با کمک او و دوستانش تأمین شده است.
افسانه سادات حدادی، مدیر انجمن روبان نارنجی‌های کاشان درباره تلاش‌های این انجمن برای ساماندهی سگها از چهار سال پیش می‌گوید: بارها با مجوزهای لازم به شورا و شهرداری رفتم تا مسئولیت جمع‌آوری، ساماندهی و پناهگاه سگهای کاشان را به این سازمان مردم‌نهاد واگذار کنند؛ اما شهرداری و شورا قبول نکردند. حتی شهرداری در جلسه اخیر شورا اعلام کرد شیوه صحیح جمع‌آوری و ساماندهی سگها را بلد نبودند و برای این کار با گروهی از تهران قرارداد بستند. درباره نحوه جمع‌آوری این سگها نیز اطلاعات روشنی به حامیان حیوانات ندادند.
به گفته حدادی این گروه تهرانی برای هر سگ مبلغ ۱۸۰ هزار تومان از شهرداری دریافت می‌کند؛ درحالی‌که اگر این کار به حامیان واگذار می‌شد با هزینه کمتر و همچنین راحت‌تر به سرانجام می‌رسید. چون حامیان حیوانات مدت‌هاست غذا رسانی به سگها را انجام می‌دهند و حیوان به‌راحتی همراه آن‌ها می‌شود و نیاز به روش تهاجمی نیست.
این فعال حیوانات از عملکرد ضعیف شهرداری در همفکری و همراهی با حامیان می‌گوید و از قول جلسه‌ای گفت که هنوز منتظر اعلام زمان آن از طرف شهرداری هستند. «شهرداری طبق اعلام خود برای قرارداد با دامپزشک نیز از میان دامپزشکان متبحر کاشانی انتخاب نکرده و از تهران و شهرهای دیگر دامپزشک انتخاب می‌کند. درحالی‌که در کاشان دامپزشک و جراح حیوانات داریم و نیازی به هزینه گزاف برای قرارداد با دامپزشکان غیربومی نیست.»
این حامی حیوانات یکی از مشکلات بزرگ این پناهگاه را عدم جداسازی سگها در بدو ورود می‌داند و می‌گوید: سگهای بیمار اگر با سگهای سالم در یک فضا باشند به‌سرعت بیماری‌های ویروسی را منتقل می‌کنند. «پاروا» نوعی بیماری ویروسی خطرناک است که در تمامی توله‌ها مثبت شد و متأسفانه نیاز به اقدامات سریع درمانی دارند تا زنده بمانند. اگر سگهای سالم جدا نگهداری می‌شدند، هزینه انگل زدایی و عقیم‌سازی هر سگ ۵۰۰ هزار تومان می‌شد، اما وقتی سگ بیمار شود این هزینه به‌اضافه هزینه‌های درمان چند برابر شده و هزینه بیشتری به شهرداری تحمیل می‌کند. عدم آگاهی شهرداری و نحوه جمع‌آوری اشتباه این حیوانات باعث شیوع بیماری در میان آن‌ها شده است.وریآو
به گفته حدادی اگر فیلم و عکسی از این فضا منتشر نمی‌شد، این سگها بدون سروصدا در همین حصار تلف می‌شدند و مثل سگ‌کشی با تفنگ، دردسری برای پیمانکار نداشت. سال‌هاست حامیان حیوانات برای فرهنگ‌سازی بین مردم و مسئولان تلاش می‌کنند تا با خودخواهی ما انسان‌ها، جان این مخلوقات خدا گرفته نشود؛ اما حالا هم با رها کردن این‌ها در کنار هم و شیوع بیماری و غذا رسانی نامناسب، به‌تدریج تعدادی تلف می‌شوند. این سگها حتی اگر بیمار بودند، در محیط زندگی خود شانس بیشتری برای زنده ماندن داشتند تا در این مکان به‌عنوان پناهگاه و ساماندهی جمع شوند!
چه باید کرد؟
در سال‌های گذشته نگاه اکثریت جامعه نسبت به حیوانات خیابانی منفی بود و آن‌ها را عامل انتقال بیماری‌ها و مزاحم آسایش می‌دانستند. شهرداری‌ها نیز به‌راحتی سگهای خیابانی را می‌کشتند و سگ‌کشی در دهه‌های قبل امری رایج بود. درحالی‌که در سال‌های اخیر با گسترش آگاهی مردم و تشکیل گروه‌های مردمی حامی حیوانات تا حدی نگاه جامعه نسبت به این حیوانات تلطیف شده و دیگر شاهد سگ‌کشی و حیوان آزاری به‌اندازه گذشته نیستیم.
سگ و گربه هزاران سال پیش توسط انسان اهلی شده‌اند و کمک‌حال انسان بودند، به همین خاطر قابلیت زندگی در طبیعت را ازدست‌داده‌اند. رها کردن آن‌ها در طبیعت، باعث می‌شود زیستگاه دیگر حیوانات وحشی را تغییر دهند. فرهنگ‌سازی و پذیرش سگها و گربه‌ها در میان شهر، کاری است که شهرداری پیش از شروع ساخت پناهگاه و جمع‌آوری باید در کاشان انجام می‌داد. تنها راه کنترل جمعیت سگها، عقیم‌سازی و پذیرش آن‌ها در شهر و روستاها است.
به نظر بعضی از کارشناسان غذا رسانی به سگ‌هایی که در بیابان‌ها رهاشده‌اند، باعث گسترش جمعیت و حمله آن‌ها به گونه‌های جانوری و انسان می‌شود؛ اما نکته مغفول مانده این است که اگر سگها به‌درستی ساماندهی شوند، غذا رسانی اصولی و عقیم‌سازی صورت گیرد، نه جمعیت آن‌ها افزایش‌یافته نه به دنبال غذا دست به حمله گروهی می‌زنند. همچنین پسماندهای شهری مدیریت نشده، خود یکی از عوامل افزایش جمعیت حیوانات ولگرد و موذی در شهرها است. درنهایت بهترین راه در قانون شهرداری‌ها پیش‌بینی شده و اگر اجرا شود، شاهد این حملات و آسیب‌ها نخواهیم بود. در مرحله اول شهرداری با امکانات و بودجه قانونی باید به عقیم‌سازی و انگل‌زدایی سگها بپردازد و سگهای پلاک گذاری شده که سلامت آن‌ها تائید شده در شهرها زندگی کنند. مردم نیز با دیدن سگهای پلاک‌گذاری شده، از سلامت آن‌ها مطمئن باشند و ترس از انتقال بیماری و هاری نداشته باشند. راهی که بسیاری از کشورهای دنیا در پیش گرفتند و در آن نیز موفق بوده‌اند. اگر سگ‌کشی و رفتارهای تهاجمی باعث کاهش جمعیت می‌شد، باوجوداین رفتارها در دهه‌های گذشته، دیگر سگ خیابانی وجود نداشت.
با سلام همه مطالب مغرصانه و دروغ بود. ما به اتفاق دونفراز دوستان به انجا رفتیم تعداد سگها ۸۰ قلاده بود. هیچ بوی نامطبوعی هم نداشت .سگهای نر از ماده هاجدا بودندقفس هایشان بسیار تمیز بود.تا شعاع ۵۰۰ متری راهم رفتیم هیچ لاشه ای دیده نمی شد. درانجا دو نفرنگهبان هم دیده می شدبه نامهای کمال الدین و نورالدین