کاشان نیوز: یکی از علومی که از دیرباز مورد توجه حکمای ایران و اسلام قرار گرفته است علم نجوم است. توجه اسلام به آسمان و رویداد‌ها و پدیده‌های نجومی از آنجا که نقش پررنگی در زندگی مسلمانان داشت و بطور مستقیم باعث ایجاد سبک منظم در رفتارهای فردی یک مسلمان می‌شد، به شکل گیری مکاتب نجومی و اهتمام دانشمندان مسلمان به این علم شد.
التزام به اوقات شرعی برای تعیین اوقات نمازهای ۵ گانه در شبانه روز، لزوم رصد اهلّه ماه برای آغاز و پایان اعمال حج و روزه داری، خسوف و کسوف به جهت وجوب نماز آیات، تقویم و ضرورت آن برای تطبیق ایام هفته با روزهای ماه قمری و… از جمله موارد آمیختگی مبانی دینی با علم نجوم است.
مکاتب بغداد و مصر از مهم‌ترین مکاتب جغرافی و نجوم میان مسلمان است.
«بتانی»(1) از مکتب بغداد به بسیاری از مقادیر علم نجوم مثل تقدیم اعتدالین، اندازگیری طول سال‌ها و نقطه اوج خورشید نائل شد.
«ابوریحان بیرونی» از مکتب مصر با اراده روش‌های متعدد ساخت اسطرلاب و تالیف کتاب‌هایی چون «ماللهند» و «التفهیم» در اختر‌شناسی و جغرافیا بحث‌های علمی دقیقی کرده است.
«خوارزمی» و «ابن هیثم» نیز از برجسته‌ترین دانشمندان این علم محسوب می‌شوند.
حکما و دانشمندان و منجمان مسلمان علاوه بر انجام فعالیت بر روی پدیده‌های ظاهری آسمان مثل حرکت ماه و خورشید، به تاثیرات کیهانی و غیرمادی آن هم توجه می‌کردند و آن هم بر اساس این نظریه بود که انسان به عنوان اشرف مخلوقات خود یک عالم محسوب می‌شود که باید با عالم طبیعت و قوانین آن تطبیق یابد و این امر مستلزم شناسایی و آگاهی از این قوانین طبیعت است.
همهٔ عالم وجود علاوه بر اینکه بر یکدیگر تاثیرمی گذارند و به خواست خداوند متعال اثراتی از سعد و نحس در اجرام آسمانی و حکیم مسلمان می‌کوشد رفتارهای خود را با وقایع نجومی متصل و مرتبط نماید چرا که آسمان را جزیی از عالم طبیعت می‌داند.
احادیث فراوان در مورد عدم انعقاد نطفه در هنگام خسوف و کسوف، عدم عقد ازدواج به هنگام قرارگرفتن ماه در محل برج عقرب، انجام حجامت در روزهای میانی ماه قمری که ماه کامل است، گرفتن ناخن‌ها در روز ۵ شنبه جهت جلوگیری از ترک و… گواه بر صداقت و و جود چنین اثراتی از آسمان‌ها به کرهٔ خاکی ماست.
حرکت کامل ماه و سایر سیارات (غیر از خورشید که به عنوان یک ستاره ثابت است) بروی مدار دایرةالبروج ایجاد اثراتی فرامادی می‌کنند، که شناخت آن‌ها از سوی منجمان مسلمان و تحلیل آن در جهت افزایش بهره‌مندی و آگاهی فرد از فرصت و زمان باشد.
منجمان مسلمان به مسایلی همچون مسافرات، ساخت بنا، حجامت، فصد، استحمام، ازدواج، انعقاد نطفه، خوردن ملین و مقیی و مسهل پرداخته‌اند.
————————
1-ابوعبداللّه محمد بن جابر بن سنان بتانی حرانی صابی، بزرگ‌ترین منجم‌نژاد و زمان خویش و یکی از بزرگ‌ترین منجمان مسلمان به شمار می‌رود. پیش از ۸۵۸ میلادی در حران یا حوالی آن‌زاده شد، در رقّه بر کرانهٴ فرات برآمد و در ۹۲۹ میلادی در نزدیکی سامرا درگذشت. اجدادش صابی بودند، ولی او خود مسلمان شد.
دیدگاه شما