کاشان نیوز– مرضیه گیلاسی: خوشحالم هنوز در گوشه و کناراین شهر آدم‌هایی پیدا می‌شوند که سعی می‌کنند‌‌ همان راه و رسم قدیم را حفظ کنند و چه بسا برای رسیدن به این هدف، وقت و هزینه هم صرف می‌کنند.
چه‌قدر خوب است که در دل همین محله‌های قدیمی شهر، آدم‌هایی هستند که تسلیم شرایط ناشی از حاکمیت تکنولوژی بر زندگی‌هایمان نشده‌اند و همچنان تلاش می‌کنند که‌‌ همان روش‌های ساده زندگی را حاکم کنند.

تصورش را بکنید؛ در زمانه‌ای که در اکثر خانه‌های شهر، دستگاه‌های تصفیه آب وجود دارد و تقریبا آب‌انبارهای محله‌های قدیمی شهر بلااستفاده مانده‌اند، آب انبار محلهٔ «گذر پاقپان» به همت «عموهاشم شویدیان» همچنان هرساله پر از آب می‌شود و تا یک سال اهالی محله از آب آن می‌نوشند.
****
آب‌انبار‌ها مخازن آب قابل شرب هستند که در قدیم‌الایام در عمق زمین تعبیه می‌شدند و آب شیرین و قابل شرب را به آن‌جا حمل می‌کردند و برای مدت یک سال از آن استفاده می‌کردند.
هرمحله‌ای بنا به وسعتش یک یا دو آب انبار داشت و البته هرچه آب انبار عمیق‌تر بود پله‌هایش بیشتر بود و آبش خنک‌تر و گوارا‌تر.
حرفه‌ی سقایی تا بیست سال پیش هم متداول و رایج بود و نگارنده‌ حتی سقاهایی را که آب را از آب انبار درون مشک می‌ریختند و به خانه‌های مردم حمل می‌کردند، دقیقا به خاطر دارد. ولی بعدتر‌ها با گالن‌های بیست لیتری این آب به داخل منازل حمل می‌شد. که البته دیگر لازم نبود سقاها به عمق آب انبار بروند چون با نصب پمپ، در ورودی آب انبار، آب از عمق زمین با یک شیر آب استخراج می‌شد و دسترسی بسیار سهل شد به طوری که نیاز نبود هشتاد پله طی شود تا به آب دسترسی پیدا کنند.
با ورود دستگاه‌های تصفیه آب و اعلام ناسالم بودن آبِ آب‌انبار‌ها، به تدریج این مخازن پر نشد و کم‌کم از کاربری افتاد و خیلی از محلات هم جلوی ورودی آب‌انبار نرده آهنی کشیدند و عملا آب‌انبار‌ها به فراموشی سپرده شدند و چه بسا نسل جدید دهه هشتادی‌ها به‌ندرت با پدیدهٔ آب‌انبار و کاربری این سازه‌های معماری قدیم آشنا باشند و قویاً معتقدم که بیگانه‌اند.

ولی هنوز در خیابان محتشم محلهٔ گذر پاقپان «عمو هاشم شویدیان» هرساله کمر همت برمی‌بندد و آب‌انبار محله را سامان می‌دهد و از اوایل اسفند شروع به پیگیری‌های لازم وگرفتن مجوز برای انتقال آب از قنات‌های اطراف شهر به وسیله‌ی تانکرهای شهرداری می‌کند.
از ابتدای کوچه تا خود آب انبار کانالی وجود دارد که آب از‌‌ همان اول کوچه تا خود آب انبار منتقل می‌شود، که یک هفته قبل از پرکردن مخزن آب انبار توسط یک کارگر کلیه‌ی مسیر راه آب تمیز می‌شود، و در‌‌ نهایت آب از این کانال که از گذر پاقپان می‌گذرد به مخزن آب‌انبار هدایت می‌شود و آب‌انبار پر می‌شود.

من نمی‌دانم این آب که قراراست یک سال در مخزن آب‌انبار بماند، دارای فاکتورهای سلامتی هست یا خیر. حتی نمی‌دانم باتوجه به کمبود آب در شهرمان و سفارش‌های زیاد برای مدیریت در مصرف آب و به قولی صرفه‌جویی در آب قابل شرب، پرکردن مخزن آب‌انبار آن هم باچنین شیوه‌ای مقرون به صرفه هست و یا برای این کار توجیه اقتصادی وجود دارد یاخیر، ولی آن‌چه که از همه چیز مهم‌تر است و می‌تواند همه‌ی نقدها را تحت‌الشعاع قرار دهد، احیای یک سنت دیرینه است که قدیم‌الایام، موسم اسفند که فرا می‌رسید، بزرگان و ریش‌سفیدان و معتمدین هر محله همت می‌کردند و مخزن آب‌انبار را پرمی‌کردند و قبلش خدماتی چون لایروبی و جمع‌آوری هزینه‌های تعمیر و نگه‌داری بنا را انجام می‌دادند و این کار نمادی از یک کارگروهی و نشانه‌ای از همدلی و صمیمیت اهالی محله با همدیگر بود و چه بسا چه مراسم صلح‌کنان و آشتی کنان و مشورت و… در همین دوران تدارکات برای پرکردن مخزن آب‌انبار در میان اهالی محله رخ می‌داد و اینک در بحبوبه‌ای که تکنولوژی بیداد می‌کند و همه‌ی زندگی‌هایمان بوی تند ماشینیزم می‌دهد همچنان «عموهاشم» با کمک بر و بچه‌های کانون مسجد میرنشانه هرساله با همتی والا مخزن این آب‌انبار قدیمی را که بالغ بر ششصد سال قدمت دارد، پر از آب می‌سازد (طبق عددی که روی سنگ نبشتهٔ داخل آب انباردیده شده).
و تا یک سال مردم محله از این آب برای دم کردن چای بهره می‌برند. در ایام محرم و صفر خیلی از ایستگاه‌های صلواتی چای آب لازم برای دم کردن چای را از همین آب‌انبار تهیه می‌کنند.