دكتر عبدالرضا مدرس زاده ـ
روزهايي كه در آن قرار داريم با ايام عزاداري سرور و سالار شهيدان حضرت حسين بن علي عليهماالسلام همراه شده است. محرم در فرهنگ ايراني و اسلامي ما از آيين هاي ماندگار و اثرگذار و هميشه تازه است كه دريغ است به آن به عنوان مراسمي سالانه و عادي و تقويمي نگاه كنيم.
عاشورا براي ما كه زندگي خود را با ميزان اهل بيت عليهم السلام سازگار كرده ايم فرصتي مناسب است براي تزكيه روح و صفاي باطن به دست آوردن و دور ريختن آنچه كه دل و جان را سياه و زنگاري مي كند.
در طول تاريخ بشر با اين همه مصيبت و رنج و اندوه و قرباني، هيچ حادثه اي ماندگاري و اثرگذاري و شورآفريني عاشوراي سال 61 هجري را ندارد و اين يعني انبوه قابليت ها و ارزش ها و پيام ها كه در محرم و عاشورا نهفته است و با خود فكر كنيم كه از اين درياي خروشان معني و معنويت چه مقدار كوزه ادراك خويش را سرشار كرده ايم.
آنچه كه معلم بزرگ انسانيت –حسين بن علي (ع)- در كربلا از خود نشان داد، عصاره اي از همه فضايل و كرامات و ارجمندي هاي بشر در طول تاريخ است كه او تك و تنها به عنوان بنده خالص و مخلص به پيشگاه معبود تقديم كرده است. هرچند كه مي دانيم كار حسين (ع) را بشريت در همه هزاره ها نخواهد توانست درك و جبران كند.
فرهنگ و تمدن ايراني بسيار سريع تر از آنچه كه انتظار مي رفت، عاشورا را در زمره رفتارهاي آييني خويش جاي داد و تا امروز قوي تر و پررنگ تر از سرزمين هايي كه به كربلا و فرهنگ عربي مرتبط با آن نزديك تراند، آن را حفظ كرده است.
ايرانيان، مظلوميت، صداقت، اعتقاد به هدف، فداكاري و از جان گذشتگي اباعبدالله و خاندانش را به دقت بررسي كردند و آنها را در عالي ترين شكل، مطابق پسندهاي تمدن خويش يافتند و به سرعت به بازسازي و برابرسازي رفتارهاي نمادين مرتبط با حادثه كربلا اقدام كردند كه از شكل گيري نخل و علامت و اعداد مقدس مرتبط با اين حادثه تا نقش فردي هريك از قهرمانان و اجراي آيين هاي تعزيه و ياد كردن از خاندان پيامبر به عنوان «شاه شهيد» و «شاهزاده جوان»، مي تواند نمودهاي آن باشد و گرنه اين است چرا در سرزمين هاي عربي كه شيعيان ساكن هستند اين نمادها به چشم نمي آيد.
كاشان دارالمومنين هم از ديرباز پرچم عزاي حسيني را بر دوش كشيده است و فراواني هيأت ها و محافل عزاداري و نوع نگرش مردم اين شهر به حادثه كربلا از اين اعتقاد و اشتياق ناشي مي شود كه البته به دليل همين تنوع و گونه گوني اين محافل و هيأت ها در كاشان كه گاه كار به اختلاف و دوپاره شدن يك هيأت منجر مي شده است، اين شهر از داشتن نماد رسمي عزاداري مانند نخل عزا در يزد و مراسم حسينيه اعظم زنجان يا آيين تشت گرداني اردبيل محروم است. اما ارزش هاي يك جامعه معتقد و مذهبي و معنوي را هنوز هم مي توان در شهر نشان داد.
به عنوان كسي كه در اين يك دهه اخير در پاره اي محافل عزاداري محرم و صفر سخنراني كرده است، از آسيب ها و كاستي هاي چنين فعاليت گسترده و معنوي بي خبر نيست ولي اين گفتار سر پرداختن به انتقاد و منفي نگري در باب رفتار و كاركرد هيأت هاي مذهبي را ندارد.
فقط در پايان سخن به عنوان ذكر مصيبت اين گفتار دو نكته را يادآوري مي كند: نخست اين كه از دو هفته مانده به رسيدن ماه محرم جوان ها در كوچه و خيابان حتي با پاي برهنه سرگرم تكيه بندي و پرچم زدن و آماده كردن مكان عزاداري هستند، رؤساي هيأت به دنبال بانيان خير رفته اند و . . . اين زحمات شبانه روزي در چند دقيقه حضور مداح و سخنران هيأت بايست به بار بنشيند خواهش ما اين است كه مداحان و سخنرانان به جاي خواب تعريف كردن و مانند آن از روي روشنگري و آگاهي بخشي، مردم و به ويژه جوانان را با اهداف امام حسين و ارزش هاي قيام او آشنا سازند.
ديگر اين كه حدود هفتاد روز زمان آماده سازي و برگزاري مراسم عزاداري در كاشان است، عروسي ها برگزار نمي شود، مردم از ساعت كار خود مي گذرند و مغازه ها تعطيل مي كنند و به هيأت مي روند و در نهايت بر اساس برخي آمارهايي كه متأثر از شايعات هم نمي تواند باشد در اين هفتاد روز، حدود هفت ميليارد تومان هزينه عزاداري حضرت اباعبدالله عليه السلام خواهد بود. كاري كنيم كه در بامداد اول ربيع الاول كه از حالت عزا خارج مي شويم با خود محاسبه كه مي كنيم از اين همه زحمت و سختي و هزينه و ريخت و پاش و رفت و آمد و شنيدن و گريستن چه چيزي دست ما را در دنيا و آخرت گرفته است، سرفكنده و خجول نباشيم. اين سرمايه هنگفت مادي به همراه سرمايه عظيم و بي نظير دل هاي سرشار از عشق حسيني بايست درآمدي سرشار و بي حساب و شمار فرآهم آورد كه دنيا و آخرت همه ما را تضمين كند. چنين باد.
منبع: ماهنامه بهشت پنهان شماره 19 دی ماه 1388
دیدگاه شما