تربیت جنسی کودکان، حلقه مفقوده تربیت کودک در ایران / بخش اول
کاشان نیوز-محسن کاشی: طبق ماده یک کنوانسیون جهانی حقوق کودک که ایران نیز عضو آن است، بهطورکلی منظور از کودک افراد زیر هیجده سال است (به علت نداشتن رشد کامل فیزیکی و ذهنی) و به همین دلیل ازدواج تا این سن را مناسب نمیدانند.
تربیت جنسی کودکان حلقه مفقود سیستم تربیت کودک در ایران است. اکثر والدین از رشد شناختی کودک در مورد مسائل جنسی بیاطلاع هستند و تصور میکنند که کودک هیچچیز در این زمینه نمیداند و یا شاید یکشبه خبردار میشود. درصورتیکه طی مراحل رشد سؤالهایی در ذهن کودک ایجاد میشود که باید متناسب با سنش جوابهای مشخصی دریافت کند.
تربیت جنسی عبارتاند از کسب اطلاعات جسمانی، روانی و اجتماعی در مورد مسائلی که با غریزه جنسی مرتبط است و آموزش آن از سالهای اول زندگی شروع میشود. مسئولیت این کار به عهده والدین است؛ اما این مسئولیت معمولاً توسط افرادی غیر از آنها انجام میشود؛ زیرا وقتی بچهها در سن کم و درنهایت سادگی سؤالی میپرسند، از پدر و مادر، جوابهایی مبهم و غیرواقعی دریافت میکنند. از طرفی والدین آمادگی روانی پاسخدهی به این سؤالات را ندارند و بالطبع جواب این سؤالات را نمیدانند. همچنین آنها میترسند، خجالت میکشند و پیش خود فکر میکنند الآن کودک او به چه فکر میکند که چنین سؤالی پرسیده و نگران هستند که مبادا حریمها شکسته و شرم و حیا از بین برود. نگران کنجکاوی و سؤالات بیشتر بچهها هستند. حتی ممکن است با خود بگویند چه اهمیتی دارد که فرزندم اینها را بداند؟ بعداً که بزرگ شد، خودش همهچیز را میفهمد و یاد میگیرد. اصلاً چه کسی به آنها یاد داده که آنها نیز این مطالب را به کودکانشان بیاموزند؟ بچهها در چنین مواقعی فکر میکنند، والدین از پرسیدن این سؤالات ناراحت میشوند، پس سکوت میکنند و با افرادی غیر از پدر و مادر درباره این باره صحبت میکنند (دوستان، همسالان، فامیل و…) که زمینه انحراف پدیدار میشود، درنتیجه اگر آنها مطالب را بهصورت واقعی و علمی از والدین فرانگیرند از همانجاها یا همان کسانی یاد خواهند گرفت که ما یاد گرفتهایم، شاید بدتر!
وقتی میخواهیم درباره مسائل جنسی با کودکان صحبت کنیم، انگار میخواهیم درباره قورمهسبزی صحبت کنیم، همینقدر ساده و عادی. از شکستن تابوها نهراسیم، شرمندگی و خجالت را کنار بگذاریم و اگر کودک سؤالی پرسید از انجام کارهای هیجانی مثل خندیدن، عصبانی شدن، گفتن جملاتی مثل عیبه، زشته، هیس و… بپرهیزیم.
ابتدا نفس عمیقی کشیده (وقت آن است که قورباغهمان را قورت دهیم) و خیلی خونسرد و عادی در جواب میگوییم، چه سؤال خوبی پرسیدی؟(جلب اعتماد کودک و حس دوستی بیشتر)، از کجا این سؤال به ذهنت رسید؟(بفهمیم از کسی چیزی شنیده یا زاییده تخیل خودش است)، خودت چی فکر میکنی؟ در این پروسه باید بهصورت شفاف بفهمیم منظور کودک چیست و اگر کسی چیزی به او گفته چه بوده و تا چه اندازه به او گفته شده و اینکه چه اندازه اطلاعات نیاز دارد تا به همان اندازه برای او توضیح دهیم، نه کمتر و نه بیشتر.
والدین باید شنونده خوبی بوده و اجازه دهند کودک سؤالش را کامل بپرسد. البته بیشتر کودکان باهمان چند جواب ساده ولی واقعی قانع میشوند زیرا سؤالاتشان فقط از روی کنجکاوی برای شناخت است و نه تمایلات جنسی زیرا هیچ تصویری از آن در ذهنشان وجود ندارد. هدف از تربیت جنسی: آگاهی و رضایت از جنسیت خود؛ ایجاد عزتنفس و اعتمادبهنفس در باارزش دانستن خود و دیگران؛ داشتن رفتار مسئولانه در روابط فردی و جنسی؛ مورد سو استفاده قرار نگرفتن و قرار ندادن دیگران و پیشگیری از بیماریهای مقاربتی است. باید حواسمان باشد اگر دروغ بگوییم یا آنها را دعوا کنیم یا بحث را به مسیر دیگری ببریم، کودک هر طور شده با کنجکاوی بیشتر از هرکجا و هر کس جوابی برای سوالاتش پیدا میکند، در آن صورت نسبت به پدر و مادر بیاعتماد شده و راه پنهانکاری را در پیش میگیرد. والدین چه بخواهند، چه نخواهند، کودکان این مسائل را خواهد آموخت، پس چهبهتر که از مبادی آنها این امر صورت پذیرد.
بهطورکلی روانشناسان برای آموزش مسائل جنسی، چهار گروه سنی در نظر گرفتهاند:
۱- از بدو تولد تا سهسالگی: مدنظر قرار دادن موارد زیر در این دوره ضروری است؛ پرهیز والدین از روابط جنسی در حضور کودک، حتی هنگامیکه خواب است. مراقبت از تعویض پوشک که در حضور دیگران انجام نشود. در حین شستشو نوزاد، خیلی به اندامهای تناسلی کودک تماس نداشته باشند که موجب لذت او نشود. در آغاز توالت رفتن کودک از بکار بردن کلماتی مانند کثیفه، زشته، عیبه، بَدِه در مورد اندام، لمس خود و مدفوع پرهیز شود چراکه همه اندامهای بدن اهمیت یکسانی دارند. در این دوره پدر و مادر میبایست فرزند را در آغوش گرفته، نوازش کرده و تماس پوستی و بدنی مناسب داشته باشند. آموزشهای خود مراقبتی این دوره: به او میآموزیم که به بدن خود و دیگران ضربه وارد نکند، در توالت و حمام شوخی نکند؛ همچنین برای بغل کردن و بوسیدن کودک از او اجازه بگیریم و اگر تمایلی نداشت از انجام این کار صرفنظر نماییم.
کودکان ۳ تا ۶ سال:
در این دوره کودکان درباره تمام مسائلی که به جنسیت (دختر و پسر بودن) مربوط میشود، کنجکاو میشوند و میخواهند جنسیت خود را بشناسند. باید تفاوتهای دختر و پسر را برای آنها گفت، اینکه تفاوت اصلی دخترها و پسرها در لباس و مو و اسم و رفتارشان نیست، تفاوت اصلی در بدن آنهاست که همه بدنشان مثل هم است و فقط شکل اندام تناسلی آنها فرق دارد. او در این دوره رفتارهای کلیشهای زنانه و مردانه را در رفتارهای پدر و مادر خود (زن و مرد بودن) را یاد میگیرد. نکته خیلی مهم یاد دادن اندامهای عمومی و خصوصی در این سنین است. به زبان خیلی ساده برایشان توضیح دهیم: همانطورکه برخی از وسایل مانند حوله، مسواک، لباس و کفش مخصوص یک نفر است و دیگران حق ندارند به آنها دست بزنند در بدن نیز عضوهایی خصوصی وجود دارد که فقط برای خود شخص است و هیچکس حق ندارد آن را لمس کند یا ببیند و همیشه باید آن را بپوشانیم، سپس با دست اندامهای تناسلی را به او نشان میدهیم (در دختران سینهها نیز). شاید بپرسد چرا اندام تناسلی او شبیه من نیست؟ جواب ساده است: تو دنیا همه موجودات باهم فرق دارند، مثلاً حیوانات، درختها و گلها. هرکدام یکشکلی دارند. ببین حتی تو یک خانواده قیافههامون هم باهم فرق دارد، بدن مرد و زن هم باهم فرق دارد.
از رفتارهای رایج در این سن، دستمالی اندام تناسلی است. این رفتار در کودکان طبیعی بوده و فاقد معنای جنسی است، چراکه تنها کنجکاوی کودکانه برای شناخت اندامهاست که ازلحاظ فیزیکی نیز میتواند لذتبخش باشد (تحریک اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک). راهکارهای مقابله با آن: حذف تذکرات و حذف شرایط ایجادکننده مثل لباس نامناسب و نگهداشتن ادرار. سرگرم کردن کودک با فعالیتهای دیگر مانند بازی، به او بگوییم بهداشتی نیست نه اینکه زشت و بد است؛ ممانعت از انجام این عمل جلوی جمع، بدون اعمال خشونت.
خصوصیات بازیهای نرمال جنسی در این دوره عبارتاند از: بازیها داوطلبانه است، بهراحتی و با عدم تمایل یک نفر یا ورود والدین قطع میشود، بین دو همبازی که یکدیگر را
میشناسند و تقریباً هم سن و هم جثه هستند رخ میدهد، خود به خودی و برنامهریزی نشده است و مکرر نیست. لازم به ذکر است؛ اشکالی ندارد در این سن دختر و پسر با یکدیگر بازی کنند.
ویژگیهای بازیهای جنسی مشکلدار عبارتاند از: بهطور واضح با سن کودک مغایر است؛ آسیبرسان بوده و تحت اِعمال زور یا تهاجمی است، بین دو کودک با اختلاف سنی زیاد رخ میدهد؛ احساساتی چون خشم، ترس یا اضطراب در کودک ایجاد میکند. به خاطر داشته باشیم که کودکان هیچوقت در حین بازی در اتاق را نبندند و در زاویه دید ما باشند.
رفتار رایج دیگر کودکان در این سن، خود ارضایی است، رفتاری خود تحریکی بهمنظور کسب لذت که با مالش خود با دست یا شیء دیگر (خوابیدن روی شکم، مالیدن خود روی زمین یا عروسک و سایر اشیا) به وجود میآید. کودک در این هنگام، مشغول، برافروخته و مبهوت است. شاید این کار را چند بار در روز یا فقط یکبار در هفته انجام دهد. زمانهای شایع انجام این عمل زمانی که کودک خوابآلود است یا زمانهای خستگی یا تحتفشار یا مشغول تماشای تلویزیون. علل آن: هرچند این گاها طبیعی به نظر میرسد ولی برخی کودکان بهصورت تصادفی آن را کشف میکنند و به دلیل داشتن حس خوشایند آن را ادامه میدهند (یادمان باشد کودک به بلوغ جسمی نرسیده و آنچه در ذهن ما میگذرد در مورد او صدق نمیکند)؛ برخی از کودکان در هنگام ناراحتی این کار را انجام میدهند؛ برخی در واکنش به تنبیه یا فشار یا خلاصی از اضطراب و عدهای به علت خارش اندام تناسلی یا در اثر عفونت به این موضوع پی میبرند. حودارضایی برخلاف تصور عموم، بههیچوجه به آسیب یا صدمات جسمی از قبیل کوری، دیوانگی یا ضعف جسمانی نمیانجامد. این پدیده غیرطبیعی نیست مگر در حضور دیگران انجام شود؛ همچنین این عمل به معنای انحراف جنسی، بیمبالاتی یا میل جنسی بیشازحد نیست.
نکات مهمی که در این راستا باید مدنظر قرار داد: داشتن اهداف و نگرش واقعی نسبت به موضوع، چراکه خاتمه آن غیرممکن است؛ در هنگام چرت و خواب نادیده گرفته شود؛ کودک را از دَمَر خوابانیدن منع نکنیم و از او در این زمینه پرسوجو نکنیم؛ باید حواس کودک را با بازی، فیلم، خوراکی، تفریح و…پرت کرد، نباید او را کتک زد یا دعوا کرد یا اندر مذمت این عمل سخنرانی نمود؛ از بکار بردن صفات بد مثل کثیف، شیطانی یا گناهآلود خودداری شود و با تماس فیزیکی مثل نوازش و در آغوش گرفتن، نیازها و عواطف جسمی و روحی او را ارضا نمود.
تا ۱۰ سالگی (دوران مدرسه)
در این مرحله باید آگاهی کودکان را رفتهرفته بالا برد. اگر فرزندی احیاناً در این زمینه چیزی نمیگوید یا خجالتی است و ساکت، بحث را توسط خود والدین پیش کشیده شود تا
با دانستن این مطالب، کنجکاویهایش برطرف شده یا اگر اطلاعاتی از جایی دارد (چه غلط چه درست) آنها را تصحیح و با واقعیت آشنا شود و مبادا به پنهانکاری و انحراف بینجامد؛ یا اگر در جمع دوستان و هر جای دیگری بحثی خارج از عرف و چارچوب رخ داد، با پیشزمینههای قبلی که دارد، آنها را اصلاح کند که واقعیت چنین است و چنان، یا محل را ترک کند؛ زیرا کودک در این سنین دوستان زیادی پیدا میکند که با آنها همبازی هم میشود.
۱۰ تا ۱۴ سالگی
این مرحله، آغاز مرحله جدید از زندگی است که با تغییرات ویژه در بدن (علائم بلوغ) همراه است. در نوشتار بعدی بهطور مبسوط درباره این موضوع خواهم نوشت؛ موضوعاتی از قبیل نگرانی و اضطراب در مورد بلوغ و آنچه رخ خواهد داد، نظارت بر استفاده از اینترنت، کامپیوتر و ماهواره؛ آشنایی با تغییرات روانشناختی بلوغ؛ رعایت پوشش مناسب نزد کودکان و…
آقای مثلا حقوقی:نظارت استصوابی ازابتدای شکل گیری این نظام بوده وقطعا خواهدبود.یعنی زمانیکه کاندیدموردعلاقه تان(حسن روحانی)با شال بنفش به اتفاق امثالتان رای جمع می کرد هم نظارت استصوابی بود.چطورآن روزمست قدرت بودیدو عیش رنگی شما(سبزوبنفش)اجازه نمی دادبه نظارت استصوابی منتقدباشید.الان که گند زده اید به زندگی مردم و به خاک سیاه نشانده ایدبه دنبال راه در رو می گردید.توصیه ای دوستانه دارم؛ به جای پریدن ازاین شاخه به آن شاخه ، راه خودتان رامعلوم کنید تاموقع انتخابات مثل حشره ای گرسنه به دور صندوق های رای وز وز نکنید ووقتی کارتان تمام شد، مدعی این وآن باشیداگر به حاکمیت باورنداریدمردانه بایستید وبندبازی نکنید.البته برای شخص جنابعالی هم پیشنهاددارم تشریف ببری برزک وگردوها رابشماری.........
آقا هادی عزیز
شما اگر در یکی از جلسات اصلاح طلبان یا تدبیر و امیدیها یا با نمادی از این دو یا حتی مطلبی در حمایت از روحانی...از مدیر مسئول کاشان نیوز سندی ارائه کردید همه حرفهایتان را بی چون و چرا قبول میکنیم.
شما استاد شارلاتان بازی و کلاشی هستید! (-؛
این یک شگرد نخ نما شده است! اول یک رئیس جمهور بخت برگشته را در سالهای آخر ریاستش هدف میگیرید و کلاً تخریبش میکنید، بعد دیگران را به او منتسب میکنید و مثل این مطلب اشخاص را به کارهایی متهم میکنید که ربطی به آنها ندارد.
فراموش نکنید زندگی مردم را مدیریت علط حکومت به خاک سیاه نشانده. یک رئیس جمهور به تنهایی قدرت چنین خرابکاری را ندارد!
از کلام و ادبیاتتان هم معلوم است که از ادب بی بهره اید و یا آلت دست کسانی که از اخلاق و انسانیت بی بهره اند. برایتان بهره مندی از دولت ادب آرزو دارم.
چه عجب.کاشان نیوز بعدازمدتها یک مطلب مفیدگذاشت..به نظرم همین فرمان رابرو جلو مستقیم.----------------------------------------
وارد فازسیاست هم نشو،چون علم به سیاست نداری وبدترازهمه اینکه مدافع دولت تبخیرامیدهستی.به نظرم به اینگونه مطالب بپردازی محبوب همگان خواهید شدومخاطبانت دوصدچندان خواهندشد.الهی ببوسمت.
به نظر شما هرکس وارد سیاست یا به تعریف شما نقد اربابان شما نشود خوب است.
شما در کاشان نیوز فقط یک مشکل دارید آنهم نقد ارباب قدرت. اینهم تعطیل شدنی نیست.
دولت هم دستپخت انتخاباتی است که با نظارت استصوابی کنترل میشود. شما جد و جهد کنید نظارت استصوابی برود کنار دولت را آنوقت میتوان مسئول دانست. الان دولت جزیی از حاکمیت است.
آقای مثلا حقوقی:نظارت استصوابی ازابتدای شکل گیری این نظام بوده وقطعا خواهدبود.یعنی زمانیکه کاندیدموردعلاقه تان(حسن روحانی)با شال بنفش به اتفاق امثالتان رای جمع می کرد هم نظارت استصوابی بود.چطورآن روزمست قدرت بودیدو عیش رنگی شما(سبزوبنفش)اجازه نمی دادبه نظارت استصوابی منتقدباشید.الان که گند زده اید به زندگی مردم و به خاک سیاه نشانده ایدبه دنبال راه در رو می گردید.توصیه ای دوستانه دارم؛ به جای پریدن ازاین شاخه به آن شاخه ، راه خودتان رامعلوم کنید تاموقع انتخابات مثل حشره ای گرسنه به دور صندوق های رای وز وز نکنید ووقتی کارتان تمام شد، مدعی این وآن باشیداگر به حاکمیت باورنداریدمردانه بایستید وبندبازی نکنید.البته برای شخص جنابعالی هم پیشنهاددارم تشریف ببری برزک وگردوها رابشماری.........
آقا هادی عزیز شما اگر در یکی از جلسات اصلاح طلبان یا تدبیر و امیدیها یا با نمادی از این دو یا حتی مطلبی در حمایت از روحانی...از مدیر مسئول کاشان نیوز سندی ارائه کردید همه حرفهایتان را بی چون و چرا قبول میکنیم. شما استاد شارلاتان بازی و کلاشی هستید! (-؛ این یک شگرد نخ نما شده است! اول یک رئیس جمهور بخت برگشته را در سالهای آخر ریاستش هدف میگیرید و کلاً تخریبش میکنید، بعد دیگران را به او منتسب میکنید و مثل این مطلب اشخاص را به کارهایی متهم میکنید که ربطی به آنها ندارد. فراموش نکنید زندگی مردم را مدیریت علط حکومت به خاک سیاه نشانده. یک رئیس جمهور به تنهایی قدرت چنین خرابکاری را ندارد! از کلام و ادبیاتتان هم معلوم است که از ادب بی بهره اید و یا آلت دست کسانی که از اخلاق و انسانیت بی بهره اند. برایتان بهره مندی از دولت ادب آرزو دارم.
چه عجب.کاشان نیوز بعدازمدتها یک مطلب مفیدگذاشت..به نظرم همین فرمان رابرو جلو مستقیم.---------------------------------------- وارد فازسیاست هم نشو،چون علم به سیاست نداری وبدترازهمه اینکه مدافع دولت تبخیرامیدهستی.به نظرم به اینگونه مطالب بپردازی محبوب همگان خواهید شدومخاطبانت دوصدچندان خواهندشد.الهی ببوسمت.
به نظر شما هرکس وارد سیاست یا به تعریف شما نقد اربابان شما نشود خوب است. شما در کاشان نیوز فقط یک مشکل دارید آنهم نقد ارباب قدرت. اینهم تعطیل شدنی نیست. دولت هم دستپخت انتخاباتی است که با نظارت استصوابی کنترل میشود. شما جد و جهد کنید نظارت استصوابی برود کنار دولت را آنوقت میتوان مسئول دانست. الان دولت جزیی از حاکمیت است.