اجتماعی , سخن روز

هفته منابع طبیعی همچون سال 91 رو به اتمام است، و در این هفته جز یک برنامه کوتاه رسمی که به نام جشن درختکاری نامیده شد اقدامی که اهمیت منابع طبیعی در شهری کویری مانند کاشان را به مردم بشناساند دیده نشد، همانگونه که درکل سال چنین اتفاقی نیافتاد. باید بدانیم، منابع طبیعی نعمتی است که بی وجود آن، «حیات» اسمی بی مسما خواهد بود.
در سال گذشته دو اتفاق بسیار مهم در حوزه منابع طبیعی و محیط زیست کاشان افتاد و نتایجی محسوس و ملموس بجا نهاد. در نیمه اسفند سال گذشته پایگاه خبری کاشان نیوز، از مسئولان برای اتفاقی دهشتناک که در یکی از مراتع کاشان و در مزرعه ای به نام بیچاره در شرف وقوع بود استمداد طلبیده و برای نجات مرتع مرزی کاشان و قم از دست تخریب سوداگران سرب یادداشتی را به همراه عکسهایی منتشر کرد.
اقدام مناسب اگر چه دیر هنگام واقع شد، اما سرانجام به نتیجه رسید و با هماهنگی نهادهای مسئول، شر این فاجعه از سر «مزرعه بیچاره»  کوتاه شد که جای تشکر و قدردانی دارد. این ماجرا ختم به خیر شد.
دیگر اتفاق اما در فاصله 45 کیلومتری جنوب غربی کاشان در شهری به نام برزک واقع شد. در اقدامی عجولانه و از سر بی توجهی، کارشناسان اداره کل محیط زیست استان درحرکتی غیر مسئولانه به تعیین نادرست مرزهای منطقه حفاظت شده برزک اقدام کردند و این عمل اگر چه به قصد حفظ سرمایه ملی و طبیعت زیبا و ییلاق بی بدیل برزک انجام شد اما اشتباه، عدم احساس تعهد کاری، عدم اعتماد به شهروندان  و بی توجهی به حقوق مردم به این نتیجه انجامید که اختلاف نظر بین مسئولان محیط زیست و شهروندان جلوه ای نا زیبا به نمایش گذاشت.
کارشناسی ناقص، در نظر نگرفتن حریم و حقوق قانونی شهروندی درمناطق مسکونی و کشاورزی، مزارع شخصی و مراتع دارای مجوز چرای دام، باعث رواج شایعه شد، سود جویان و افرادی که از حفاظت منابع طبیعی مضرر می شدند دست به تشدید شایعه و شیوع اخباری نادرست و بعضاً عجیب و غریب زدند و داستانهای تخیلی ذهن عامه مردم برزک را آشفته کرد.
در نهایت، یک تشریک مساعی احساسی تعطیلی پاسگاه محیط بانی برزک را رقم زد. و از این بدتر شکایت عجولانه محیط زیست از شهروندان و بعض اعضای شورا به جایی نرسید، بلکه به گسترده شدن حادثه و بزرگ کردن افرادی که منتظر فرصت برای مطرح کردن خود بودند دامن زدند. و متاسفانه هیچ عاملی درونی یا بیرونی باعث نشد اعضای شورا و مسئولان برزک آنگونه که باید از احساسات فاصله بگیرند. اشخاص فاقد صلاحیت و غیر متخصص شروع به اظهار نظر نموده و راه برای حل منطقی مشکل مسدود شد. مشکلی که هنوز کما کان به قوت خود باقی است تا کنون راه حلی برای آن یافت نشده.
دیگر مشکل زیست محیطی کاشان، نگرانی از سیلاب رودخانه چم رود است برای مدیران شهری که جریان آب باران  در داخل شهر را نمی توانند کنترل کنند و با اندک بارشی خیابانهای شهر بدل به رودخانه هایی پر آبی می شوند و خانه ها و محل کسب مردم  را تهدید می کند. کارشناسان می دانند که سیلاب رودخانه چم رود در صورت بارشی طبیعی که سالهاست رخ نداده ولی امکان آن هست، می تواند خطری جدی و ترسناک برای شهروندان بخصوص ناجی آباد ایجاد کند … شهر کاشان بدون حفاظ و مانع دربرابر سیل رها شده است.
در کنار این موارد، موضوع دامداری سنتی در تقابل با مراتع فقیر شهرستان که کاهش نزولات جوی در چند ساله اخیر این مشکل را چند برابر کرده بدل به معضلی حاد شده است، از دامداری گسترده گذشته اندکی بیش نمانده است و اداره – دست و پا بسته و بدون بودجه- منابع طبیعی کاشان هم با سیاستی پاندولی برای حفاظت از مراتع تنها توانسته از عده ای دامدار جزء و بی پناه به دادگاه شکایت کند- که البته این مشکل به زودی با نابودی این تتمه دامداری مرتفع خواهد شد و با پاک شدن صورت مسئله مشکلی باقی نخواهد ماند.
این مشکل شامل کشاورزانی نیز که اندکی از اطراف باغ خود را برای کشاورزی تصرف و آباد کرده اند شده است. ولی در برابر متصرفان وتخریب کنندگان دولتی و کلان اداره منابع طبیعی توان دفاع از محدوده استحفاظی خود را ندارد.
از بحران آب بگذریم که سخن در این مورد از حد گذشته ولی رکورد سکوت و سکون در این زمینه متعلق به تنها متولی آن «اداره امورآب» است که نه تنها حاضر به ورود در این ماجرا نیست بلکه آشکارا خود را پاسخگو هم نمی داند.
استقرار تصفیه خانه فاضلاب هم در این زمینه اتفاق قابل توجهی است که موافقان و مخالفان متعددی دارد، اما شنیده هایی تایید نشده حکایت از تنظیم قرارداد پیش فروش آب استحصالی از این تصفیه خانه به یک کارخانه جدید التاسیس فولاد دارد. که در صورت صحت، جای تامل بسیار خواهد داشت که اصرار متولیان صنعت برای تاسیس صنایعی مانند فولاد که نیاز شدیدی به آب دارد در حاشیه شهر کویری کاشان برای چیست؟