اخبار , فرهنگ و هنر , یادداشت

کاشان نیوز: امیرهمایون خرم معروف به همایون خرم (زادهٔ ۱۳۰۹ در بوشهر – درگذشتهٔ شامگاه ۲۸ دی ۱۳۹۱ در بیمارستان دی تهران)، نوازندهٔ نامدار ویولن، موسیقی‌دان و آهنگساز موسیقی ایرانی بود. او یکی از اعضای شورای عالی خانه موسیقی ایران بود.

زندگینامه
از آنجا که مادرش از شیفتگان موسیقی اصیل ایرانی بود و از بین مقام‌های موسیقی ایرانی، به دستگاه همایون علاقه‌ای وافر داشت، نام همایون را برای فرزند خود انتخاب کرد.
خرم در سن ۱۰-۱۱ سالگی به مکتب استاد صبا راه یافت و چند سال بعد به عنوان نوازندهٔ ۱۴ ساله، در رادیو به تنهایی به اجرا پرداخت. بعدها در بسیاری از برنامه‌های موسیقی رادیو، خصوصاً در برنامه گلها، به عنوان آهنگساز، سولیست ویولن و رهبر ارکستر آثاری ارزشمند ارائه داد.
ساز همایون خرم سازی پر صلابت، سنگین و عاری از هر نوع خودنمایی بود. گر چه در شیرین نوازی خرم را نمی‌توان با پرویز یاحقی و حبیب الله بدیعی هم تراز دانست با این حال توانایی او در آفرینش آنی ملودی­‌های جاندار و جذاب، بافت تکنوازی‌های او را به مراتب از کارهای دیگران خوش ساخت­‌تر و پرمایه­‌تر می‌سازد. از این بابت خرم و علی تجویدی را می‌توان در یک گروه قرار داد چون قابلیت آهنگ‌سازی این دو بر نوازندگی‌شان چیره بود، درست عکس آنچه در مورد بدیعی و یاحقی می‌توان گفت.
نباید از قلم انداخت که خرم، همانگونه که تجویدی، آهنگسازی تجربی و منحصرا ذوقی نبود. وی بنیادهای علمی آهنگ‌سازی را آموخته بود و بر آنها تسلط داشت. از جمله این‌که هارمونی را با فریدون فرزانه و با شیوه «سارلی» فراگرفته و در سازبندی از کورساکف متأثر بود.
خوش سلیقگی و نوآوری‌های خرم در تنظیم کارهایش جداً شنیدنی است.
شیوه تقسیم ملودی و همراهی سازها نزد خرم بسیار حساب شده و پرداخت کار بی­‌خدشه و نقص است. قدر مسلم اینکه بخش گسترده‌ای از آثار خرم حافظه موسیقایی حداقل سه نسل از ایرانیان را در سیطره خود دارد.
دشوار می‌شود ایرانی­انی را یافت که نتواند ترانه «امشب در سر شوری دارم» را زمزمه کند. گر چه باید تاکید کرد که اعتبار خرم هرگز در ترانه‌های ساده و همه پسندش خلاصه نمی‌شد و نمی‌شود. کارهای ارکسترال او که غالبا جمله بندی‌هایی مرکب و پیچیده توام با ضرب آهنگ‌های بسیار متنوع دارند نمونه­‌های گاه سمفونی گونه‌هایی از موسیقی ایرانی به دست می­دهند که کمتر آهنگ‌سازی یارای برابری با آن‌ها را داشته است. خرم با تواناترین و حرفه­‌ای‌ترین خوانندگان دوران دو دهه طلایی موسیقی ایران همکاری نزدیک داشته است. حسین قوامی، الهه، مرضیه،گلوریا روحانی، دلکش، شجریان، گلپا و ایرج از آنانند.
با این حال نباید از یاد برد که «پروین زهرایی منفرد» تا چندین سال خواننده انحصاری آثار خرم محسوب می­‌شد. سنگینی و بی­‌پیرایگی صدای پروین قرینه سنگینی و بی­‌پیرایگی ساز و نغمه خرم بود. علیرغم آن­ که برخی از کارهای خرم با صدای خوانندگان دیگر بازخوانی شده است، مشکل می­توان گفت که درخشش و ظرافت بازخوانی‌ها به پای اجراهای گذشته می‌رسد. طی بیش از سه دهه تدریس، جوانان بسیاری از محضر درس خرم بهرمند شدند که امروز امانت‌دار مکتب استاد خود هستند. اما خرم در مصاحبه‌ای با علی دهباشی در نشریه بخارا از مانی فرضی، پژمان پورزند و بابک شهرکی به عنوان زبده ­ترین شاگردان خود نام می‌برد.
وی همچنین تحصیلات دانشگاهی خود رادردانشگاه علم و صنعت ایران در رشته مهندسی برق ادامه داد. در جلد سوم کتاب موسیقی‌دان ایرانی نوشته پژمان اکبرزاده آمده است: «پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران، فعالیت‌های اجرایی همایون خرم دچار وقفه‌ای چندین ساله شد. اوقات او از آن پس، بیشتر صرف تدریس خصوصی ویلن و فعالیت‌های پژوهشی درباره موسیقی ایرانی شد.»

از فعالیت‌های دیگر ایشان می‌توان به سخنرانی درباره:
    موسیقی ایرانی در مراکز هنری و فرهنگی اروپا و آمریکا مانند دانشگاه UCLA
    استاد صبا و موسیقی ایرانی دانشگاه گیلان، دانشگاه پزشکی شیراز
    استاد ابوالحسن صبا انجمن موسیقی فارس
    مقامات موسیقی ایرانی دانشگاه علامه طباطبایی
    استاد علی نقی وزیری فرهنگسرای ارسباران
    مشخصات موسیقی ایرانی دانشگاه صنعتی اصفهان
    سخنرانی‌های متعدد دیگر در تالار رودکی تهران به مناسبت‌های مختلف اشاره کرد.

سمت‌ها
    آهنگ‌ساز در برنامه‌های موسیقی ایرانی و برنامه گلها
    استاد دانشکده موسیقی ملی
    دارای درجه ۱ هنری معادل مدرک دکترا از شورای ارزشیابی هنرمندان ایران
    رهبری ارکستر سازهای ملی
    عضویت در شورای عالی موسیقی رادیو

منبع: ویکی‌پدیا با اندکی تصرف و تلخیص