اجتماعی , اخبار , یادداشت

کاشان نیوز– علی خالویی: مطلبی، در تاریخ  24/6/92  در سایت«نوشاباد وطنم» نوشته شده با عنوان «وضعیت و فاجعه اسفباری به نام کوره های اجرپزی در کویر روزگاری بکر نوش آباد» به قول؛ «نویسنده در کویر بکر نوش‌آباد، دولت گذشته اقدام به صدور مجوز بهره برداری کارخانه های صنعتی تولید آجر نموده است».
 تا اینجای کار بسیار مطلوب و پسندیده است، تولید اشتغال، تمرکز زدائی، بهره وری از پتانسیلهای بومی هر منطقه، نگاهی بنیادین به ظرفیتهای تولیدی آب مجازی،کاربست توانمدیهای هرمنطقه، و کلی استدلال و برهان‌های عالمانه و کارشناسانه پیرامون موضوع، ولی مشکل چیست و کجاست که نویسنده مطلب اینگونه برآشفته شده ؟

گویا جانمائی این مجوزهای بهره برداری دقیقا در مجاورت چندین آثار تاریخی که هریک میتوانند در نوع خود «چاله اسکندرونی» و یا «شهر زیرزمینی» جدید و راهکاری در بخش اکوتوریسم باشند، قرار گرفته است. بررسی این بعد قضیه در حیطه تخصص بنده نیست، مقتضی‌ست صاحبان اندیشه و باستان شناسان، پیرامون موضوع سخن برانند. اینجانب برآنم  موضوع را از زاویه زیست محیطی و منابع طبیعی به اجمال بررسی نمایم. امید است متولیان امر توضیحی قانع کننده به افکار عمومی جهت صدور اینگونه مجوزها ارائه نمایند و یا حداقل جرات برعهده گرفتن مسئولیت این  تصمیمات خطرناک را داشته باشند.
واژه بیابان‌زایی به فرسایش خاک در مناطق خشک، نیمه خشک یا خشک نیمه مرطوب به لحاظ تغییرات اقلیمی، فعالیت انسانی یا دیگر عوامل گفته می شود. که بیش از ۱۰۰ کشور تحت تأثیر این پدیده نامیمون اند.
آفریقا بزرگترین قاره خشک جهان است که دو سوم از سطح آن بیابان یا زمین های خشک است و خشکسالی های مکرر و شدید، به شدت بسیاری از کشورها را تهدید می کند. بیابان صحرا سالانه ۴۸ کیلومتر گسترش می یابد.
تغییرات اقلیمی و فعالیتهای نابخردانه انسانی دو عامل مهم و اصلی بیابان زایی هستند، که اکوسیستمهای مناطق خشک و نیمه خشک (مانند شرایط اقلیمی کاشان)، بلحاظ آسیب پذیری و شکنندگی بیش از پیش فرو میریزند. اگر فرسایش یک منطقه ادامه پیدا کند، شرایطی مثل بیابان ایجاد می شود.
هر چند زمان زيادی از پيدايش بيابانها در ايران (از دید ژئومورفولوژی) می‌گذرد، اما در سالهای اخیر این روند افزایشی، شدت بیشتری بخود گرفته و انسان ، جهت دستیابی به اهداف ناموزن خویش به منابع تجدیدناپذیر پیرامون خویش دست برده و در کنار رشد روز افزون جمعیت بر نیازها و تمایلات زندگی تجملاتی خویش افزوده است.
موقعیت خاص ایران در روی کمربند خشک جهان ، ایران را در شرایط دارای 80 درصد مناطق خشک و بیابانی نموده است. همچنین کوير مرکزی نمک يکی از کویرهای اصلی بخش مرکزی ایران در شمال کاشان واقع شده است. شن، ماسه بادی و سنگريزه قسمت اعظم کوير نمک را پوشانده است که عمدتا باد و طوفان‌های شن و ماسه‌ی آمیخته با نمک در این منطقه ساکنین و اکوسیستم بیابانی خویش را متاثر می‌نماید.
اختلاف درجه حرارت شبانه‌روز (خيلى زياد بين صفر تا هفتاد درجه) در طول سال از یک طرف و  مقدار ناچیز بارندگى (حدود ۱۰۰ ميلى‌متر) از طرف دیگر این کوير نمک را به یکی از  خشک‌ترين  و خشن‌ترین نواحى ايران تبدیل نموده است .
بخش غربی این کویر که مورد نظر و بحث ماست عمدتا پوشیده از خاکهای رسی پف کرده عاری از پوشش گیاهی می باشد .
بالاترین لایۀ خاک بعنوان خاک سطحی نامیده میشود که دارای مواد آلی غنی، مغذی است که حیات خاک را موجب میشوند. وقتی این لایۀ ارزشمند، فرسایش می‌یابد، از یک طرف منجر به کاهش شدید توان تولید میشود، و از طرف دیگر منبع عظیمی برای تولید ریزگردها و طوفان‌های گردو غبار میگردد .
از بزرگترین آفت‌های کویر مرکزی ایران بادهای نامطلوب‌اند که متأسفانه در این منطقه جز دو باد شهریاری و باد شمال، سایر بادها چون باد خراسان، باد قبله، باد طوفان، باد سیاه و بویژه باد لوار از بادهای نامطلوب محسوب می‌شوند.
وجود بادهای نامطلوب و خطرناک منطقه  همچنین وجود رسوبات درياچه‎اى مانند: لايه‎هاى رُسى، سيلت و نمک همه و همه باعث بوجود آمدن یکی از شانزده کانونهای اصلی بحران بادی و فرسایش از نوع منطقه برداشت در استان اصفهان است.
موقعیت منطقه از نظر زمین شناسی: قدمت پیدایش تپه های ماسه ای در علوم ژئومورفولوژی برابر 10 – 12 هزار سال پیش بینی شده است. رخنمون زمین شناسی منطقه وجود کوههای نمک لاخ در جنب آبشیرین و دهنار بعنوان یکی از مناطق برداشت و
موقعیت منطقه از نظر پوشش گیاهی، با اقتباس از نقشه های پوشش گیاهی وزارت جهاد کشاورزی ، منطقه مراتع با تراکم بسیار کم (درجه 5) عمدتا با پوشش گیاهان یک‌ساله، بوته‌های و شورپسندها پوشیده شده است. بر اساس بررسی‌های طرح «بررسی شناخت پوشش گیاهی بیابانهای منطقه آران وبیدگل» اراضی فاقد پوشش گیاهی این منطقه برابر ۳۱۰۸۱۶ هکتار ( ۳۷/۲۰ درصد ( برآورد گردیده است).
حال قضاوت با شماست، منطقه ای با چنین ظرفیت‌ها و توانمندی‌های تولید ریزگردها میتواند مکان مناسبی برای صدور مجوزهای بهره برداری معادن سطحی رس و گچ باشند. این منطقه در ابتدای دالان کوران بادهای محلی و موسمی است که شهرهای نوشاباد، کاشان، آران و بیدگل ، قمصر و ابوزیدآباد را متاثر از عبور ذرات گرد و غبار همراه خود خواهد نمود. وضعیت پوشش گیاهی بسیار اسف بار، تردد دام، خشکسالی و خشکی سطح خاک همه و همه شرایط ایده آل تبدیل به یک منطقه تولید ریزگردها را  مینمایند.

تیتر از کاشان نیوز
بازگشت به صفحه اول