محمد مشهدی نوش آبادي-شهر زير زميني نوش آباد از نوادر معماري جهان و قابل مقايسه با بناي كاپادوكيه تركيه- شهري مخفي گاهي از مسيحيت نخستين- است. طول اين مجموعه را 4كيلومتر و فضاي آن را 16 هزار متر مكعب تخمين زده اند كه در طبقات متعدد از ارتفاع 4 تا 17 متر زير شهر گسترده است و شامل تمام بافت تاريخي شهر مي شود. اين مجموعه حدود ده سال پيش توسط اعضاي تشكل هاي مردم نهاد شناسايي و توسط خانم ساروخاني در سه فصل كاوش باستان شناسي پژوهيده شد.
مسولين كم و بيش به اين مسئله توجه نمودند و اعتباراتي به اين امر اختصاص يافت. آقاي سقايي رئيس اسبق شوراي شهر نوش آباد بر آن است كه تا حدود دو سال قبل صدها ميليون تومان بودجه دولتي به امر و لايروبي، آماده سازي گشايش شهر زير زميني اختصاص يافته است، اما به نظر من بسيار بعيد است اين بودجه در محل خود صرف شده باشد. در اين دوران البته مقداري از كارگاه اويي محله شيخ آباد بازگشايي شد كه بسيار مهم است، اما متاسفانه پس از گذشت چند سال به دليل فقدان فضاي ورودي و خروجي هنوز اين محل براي گردشگران بازگشايي نشده است. طبعا اگر بودجه در محل خود صرف مي شد اكنون اين بخش از شهر زير زميني قابل بازديد بود. اين بخش يكي از جالب ترين و اسرار آميزترين بخش هاي شهر زير زميني است.
چند وقتي بود كه اويي محل آب انبار مركزي كه محل فعلي بازديد است به علت نشت آب تعطيل شده بود. پس از جستجو مشخص شد علت نشت ساخت يك حمام خانگي در يكي از خانه هاي روي كارگاه است. معلوم مي شود كه بنايي چنين با اهميت اينچنين آسيب پذير است، اما حفظ آن در اولويت چندم مسولين شهر است؟ شوراي شهر نوش آباد كه در حاشيه دار بودن شايد صاحب ركوردي جهاني باشد؛ چنانكه تا كنون دو تن از اعضا استعفا داده و در كمتر از چهار سال چهار رئيس شورا و چهار شهردار عوض كرده نموده اند، بايد وظيفه تاريخي خود را بداند. بايد نشان دهد كه لياقت مديريت چنين بناي عظيمي را دارد. مهمترين كار مسولين شهر دادن كليد به يكي از كارمندان شهرداري براي بازديد گردشگران است كه البته با ياري تشكل هاي مردم نهاد در تعطيلات نوروز خدمات بازديد نيز ارائه مي شود.
در اين ميان ميراث فرهنگي در كجا ايستاده است؟ برنامه اش چيست؟ وظیفه اداره آب و فاضلاب كه عمده نگراني اش از بابت فاضلاب عمومي شهر است چه مي كند؟ صحبت از تخصيص اعتبارات ميلياردي براي ساخت فاضلاب مركزي(سپتيك) بود اما نافرجام ماند و اكنون فقط حدود يكصد ميليون تومان براي مطالعه و اجراي سپتيك اختصاص يافته است اما اين ها بودجه اي بسيار ناچيز است. اگر چنين بنايي در شهر كاشان و يا…بود آقايان تكاپو نمي كردند؟ اين درحالي است كه شهر زيرزميني نوش آباد جزو چند بناي منحصر به فرد منطقه است و قطعا ارزش جهاني دارد و مي تواند معرف ظرفيت هاي تاريخي منطقه باشد، پس نبايد در حفظ آن اهمال كرد.
مسولين شهر نوش آباد نيز چنان سر در گم هستند كه چنين نگراني هايي به ذهن شان هم خطور نمي كند. اگر نبود بازديد عيد گردشگران از شهر زير زميني شايد سال تا سال صحبت از اين شهر هم در مجموعه مديران شهر نمي شد؟ اگر نبود بودجه هاي راحت الحلقوم براي شهر نوش آياد از قبل شهر زيرزميني شايد مسولين محترم اين گونه نگراني ها را به تمسخر مي گرفتند.
شورا و شهرداري نوش آباد بايد اهتمام اصلي خود را حفظ و شناسايي تمام بخش هاي شهر زير زميني و تمام برنامه هاي آتي شهر را حول محور اين مجموعه بي نظير پياده كند چرا كه در سند چشم انداز نوش آباد بر اين مهم تاكيد شده است. مجموعه ميراث فرهنگي نيز بايد از اين روزمره گي كسل كننده خارج و در انجام وظايف خود اهتمام كند. 
نگراني فاضلاب شهري و نبود خروجي براي كارگاه آب انبار مركزي ويژه در ايام عيد جدي است و خداي ناكرده ممكن است عواقب ناگواري در پي داشته باشد. اجراي خروجي و ورودي براي كارگاه محله شيخ آباد بسيار ضروري است. طرح سبتيك بايد در اسرع وقت اجرا شود؛ آقايان دست به دست نكنند كه فردا دير است. حتي فاضلاب هاي كور در اين دخمه هاي هولناك ممكن است آسيب جاني به شهروندان وارد كند. بياييد براي يك بار هم كه شده آينده نگري كنيم و آيندگان را به تحسين واداريم. 
تیتر از روزنامه کاشان