روزنامه کاشان-باغ شاه يا باغ فين عمارتي باستاني در كنار عمارت چشمه سليمانيه واقع در فين كاشان است. شهرت اصلي اين باغ به خاطر قتل ميرزا تقي‌خان اميركبير صدراعظم ناصرالدين شاه قاجار در حمام فين در ۲۰ دي ۱۲۳۰ هجري خورشيدي است.

بناي اوليه باغ فين به قبل از اسلام و با تمدن سيلك پيوند خورده است كه تمدن سيلك پيوندي ناگسستني با چشمه ‌جوشاني دارد كه در بالاي باغ جاري ‌است و به چشمه سليمانيه معروف است.

از زمان‌هاي بس دور درپايين اين چشمه باغي وجود داشته است كه كمي پايين‌تر از باغ فعلي بوده و براثر زلزله‌اي كه درسال ۹۸۲ ه.ق روي داد باغ به كلي ويران شد كه به دستور شاه عباس صفوي بعد از سال هزار ه.ق باغي در مكان فعلي كه در حقيقت قسمتي از باغ قديمي بود ساخته شد.

ازسال ۱۱۳۵ ه.ق بعد از حمله افاغنه آباداني باغ رو به ركود گراييد ولي با دستور كريم خان زند بخصوص با ساختن عمارتي كه به نام خلوت كريم خاني در ضلع جنوبي باغ واقع است، باغ فين رو به آباداني گذاشت ولي با زلزله معروف سال ۱۱۹۲ قمري باغ نيز آسيب كلي ديد كه پس از آن يعني از سال ۱۲۰۰ قمري و با روي كارآمدن سلسله قاجار بخصوص با دستور فتحعلي شاه به مرمت باغ جاني دوباره گرفت كه ساختمان شتر گلوي فتحعلي شاهي در ضلع جنوب غربي باغ و حمام سلطنتي بزرگ كه در مجاورت حمام اوليه ساخته شد از آثار آن مي‌باشد.

با آغاز مشروطيت به جهت وضع دفاعي بناي باغ، اين مكان پناهگاه اشرار و ياغيان گشت و در مدت ۱۴ سال ياغيان مصالح و اشياي گرانبهاي آن را به يغما بردند.

از وقايع مهم تاريخي در اين باغ مي‌توان به جشن تاجگذاري رسمي شاه اسماعيل صفوي و نيز قتل اميركبير در اين باغ اشاره كرد.

مجموعه باغ فين حدود ۲۵۰۰ مترمربع مساحت دارد كه در بدو ورود به اين مجموعه با ساختمان رفيع سردر ورودي برخورد مي‌كنيم.

اين قسمت از باغ در دوره صفويه بنا گذاشته شده است.

اين بنا داراي دو طبقه است كه طبقه تحتاني شامل هشتي و دالان ورودي به باغ با اتاق‌هاي جانبي، و طبقه فوقاني شامل سالن وسيع و زيبايي است كه چشم‌انداز خوبي بر اطراف دارد.

اغلب درختان باغ، بين يکصد تا ۴۷۰ سال سن دارند. طي 15 سال گذشته و بخصوص بعد از سال ۱۳۸۶، مجموعه‌اي از عوامل موجب بروز فاجعه خشكي و بيماري درختان شد.

 عواملي همچون مهار فيزيكي غيراصولي، دخالت غيركارشناسانه، سرمازدگي شديد، عبور سيم و كابل برق و لوله‌گذاري‌هاي تاسيساتي، ايجاد پياده‌روهاي آهكي و سيماني و محصور كردن درختان با آن، آبياري نادرست و غيراصولي، آفت شپشك، ناديده گرفتن دستور غذايي درختان، مشكلات مديريتي و ناديده گرفتن نظرات كارشناسان موجب شد تا حداقل ۱۱۲ درخت تاريخي به‌طور كامل خشك شده و تعداد زيادي هم بين ۳۰ تا ۵۰ درصد آسيب ببينند.

مجموعه باغ فين در سال ۱۹۳۵ ميلادي در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيد.

كار ثبت جهاني اين اثر كه از سال ۲۰۰۷ ميلادي آغاز شده بود، چند سال به طول انجاميد و سرانجام در زمستان ۱۳۸۹، مرحله اول ثبت اين اثر در فهرست ميراث جهاني يونسكو به انجام رسيد.

در طراحي باغ فين، آب اساسي ترين عنصر بوده‌است.

آب در باغ فين به صورت‌هاي راكد (در استخر مقابل كوشك و حوض خانه صفوي)، روان (در جوي‌ها)، فوراني (فواره‌ها) و جوششي (ظهور آب از حفره‌هاي منظم كف حوض در حوض جوش و حوضخانه صفوي و شترگلوي فتحعلي شاه) حضور دارد.

منبع:جام جم آنلاين