کاشان نیوز: یک‌شنبه ۱۶ اسفند‌ماه، ساعت ۱۹:۳۰ تالار آزادی دانشگاه کاشان، میزبان همایش «زنان؛ مسئله‌ای قدیمی، رویکردی جدید» بود. این برنامه به همت انجمن اسلامی دانشگاه کاشان، به مناسبت هشتم مارس، روز جهانی زن، و با حضور دکتر «سوسن شریعتی»، و با حضور دانشجویان دانشگاه کاشان برگزار شد.
برنامه با تلاوت قرآن، پخش سرود ملی و خوش‌آمدگویی مجری آغاز شد و پس از آن، سوسن شریعتی به جایگاه سخنران آمد و سخنان خود را آغاز کرد.

شریعتی در مقدمه صحبت‌های خود با اشاره به این نکته که نخستین بارهایی است که ما به روز جهانی زن می‌پردازیم، عدم اجماع در پاس‌داشت ۸ مارس را به‌دلیل نگاه‌های متفاوت به زن در جامعه دانسته و مسئلهٔ زنان را مسئله‌ای گره‌خورده با سیاست، قدرت، نظام طبقاتی، نظام فرهنگی و سنت‌های دینی برشمرد و تصریح کرد: برای روز زن مجبور نیستیم سراغ زنان برویم، بلکه باید درباره جامعه و همه مشکلات آن صحبت کنیم.

این‌ پژوهش‌گر تاریخ با طرح پرسش ریشه‌ای و تاریخی «چرا اکثریتی به نام زنان، تبدیل به یک اقلیت اجتماعی شده‌اند؟» اظهارکرد: زنان در طول تاریخ، موجوداتی نامرئی بوده‌اند که قرار است با فراخواندن جامعه و حافظه و وجدان اجتماعی، به سوژه‌های مرئی و رسمی تبدیل شوند. در گمنامی زنان، علوم انسانی و جامعه‌شناسی و تاریخ و… شکل گرفته است که برای تغییر آن باید دیدگاه نسبت به زنان تغییر اساسی کند و این امری زمان‌بر است. مثلا در فرانسه که انقلاب آن، اولین بیانیه‌های شهروندی و حقوق بشر تلقی می‌شوند، حدود ۲ قرن طول کشید تا زنان مبارزه کردند و توانستند حق رأی پیدا کنند! بر این اساس، تمام تاریخ بشریت باید بازنگری شود، زیرا تاریخی که نوشته‌شده، تاریخ مذکر‌ها بوده و از دایرهٔ جهان‌شمولی خارج بوده است.

فرزند دکتر شریعتی در بخش دیگری از صحبت‌های خود، احقاق حقوق زنان را با کسب سه هدف و دغدغه دارای اهمیت شمرد: نخست کسب مشروعیت، دوم ساخت حافظهٔ تاریخی و سوم که از همه مهم‌تر است کسب هویت؛ که باید برای رسیدن به این اهداف، علم و ابزار و تلاش و مبارزه را فراخواند. بر این اساس، زنان باید همزمان و در آن واحد سه کار را باهم به پیش ببرند: عمل مبارزاتی به قصد به‌رسمیت شناخته شدن، کار نظری و پژوهشی به منظور جبران کاستی‌های تاریخی، و جست‌وجو برای کسب ابزار‌ها و سازوکار‌های رسیدن به اهداف قبلی.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به سیر صعودی دیدگاه‌ها نسبت به حقوق زنان، بیان داشت که در سال ۱۹۸۲ در کنفرانسی جهانی این پرسش مطرح شد که «آیا زنان تاریخ دارند!؟» و سال بعد و در سال ۱۹۸۳ این پرسش که «آیا می‌شود تاریخ زنان را نوشت!؟» جایگزین پرسش قبلی شد. اما ۱۰ سال بعد از آن و در سال ۱۹۹۳ صحبت از این پرسش بود که «آیا تاریخ را بدون زنان می‌توان نوشت؟». بنابراین زنان باید وارد این مبارزات اجتماعی «همین‌جایی» و «هم‌اکنونی» شوند. و چیزی که در این مسیر، راه را سخت‌تر می‌کند، «بحران الگو» برای زنان است. بین فمنیست‌های رادیکال، فمینست‌های لیبرال، فمنیست‌های مارکسیست، و فمنیست‌های مذهبی در تلقی نسبت به زن و اجتماع، اختلاف دیدگاه وجود دارد. البته همه در ضروریت مبارزه با تبعیض طبقاتی و نژادی و جنسیتی هم‌نظر هستند ولی در بررسی عوامل و ریشه‌های آن، تفاوت نظر وجود دارد.

نویسنده «دون‌کیشوت در شهر» موقعیت فعلی جامعه ایران را موقعیتی ناموزون، ناهمزمان و دارای رشد ناقص تاریخی و واجد گسست عمیق بین مسائل فرهنگی از یک‌سو و مسائل اقتصادی و اجتماعی از سوی دیگر برشمرد و افزود: به عنوان نمونه از یک طرف موقعیت برای حضور زنان در دانشگاه فراهم شده است ولی از طرف دیگر بحث سهمیه‌بندی یا بازگشت به خانه هم مطرح می‌شود. یا مثلا در ایران زنان می‌توانند مشاور رئیس جمهور شوند ولی نمی‌توانند اجازه حضانت کودک ۷ ساله را داشته باشند! یا مثلا موضوع ازدواج موقت که از نظر عرف مذموم ولی از نظر شرع تأیید می‌شود. مثال دیگر، موضوع نصف بودن حق ارث و دیه و به طور کلی قیمت زنان نسبت به مردان در جامعه است. این موقعیت‌های پارادوکسیکال باعث می‌شود رشد و تحول اجتماعی مُثله شود. ما هنوز در تناقضات بین مدرنیته و سنت هستیم که یکی از علت‌های آن برخی ابهام‌های «قانون» است که چون منبعث از هنجارهای مختلف سنت و اجماع و شرع است، نمی‌توان بر اساس آن به یک خروجی واحد رسید. این پاردوکس‌های قانونی و اجتماعی و فرهنگی باعث شده است که جامعهٔ ما دچار اسکیزوفرنی شهروندی و فرهنگی شود و بحران ازدواج‌های سفید و سیاه، بحران عشق، بحران خانواده و به‌طور کلی زیرزمینی شدن همه چیز، پدید آید. این موقعیت‌ها در طول تاریخ ما تکرار شده است و این باعث شده است که مردم ما در طول تاریخ همیشه گفتمان قدرت را دور بزنند! در یک کلمه ما به جامعه‌ای مبتلا شده‌ایم که در آن هیچ چیز مجاز نیست ولی همه چیز ممکن است!

شریعتی نتیجهٔ صحبت‌های خود را در سه جمله کوتاه چنین عنوان کرد: «زنان و مردان متفاوت هستند ولی این تفاوت نباید مبنای مشروعیت قوانین نابرابر باشد؛ بحران الگو به معنای اِعمال تک‌الگویی نیست؛ و اختلاف بر سر دلایل تبعیض نباید باعث شود مبارزه با تبعیض فراموش شود.»

بعد از پایان صحبت‌های سوسن شریعتی، پرسش و پاسخ کتبی و شفاهی هم انجام شد و طی آن، خانم شریعتی به پرسش‌های متعدد دانشجویان و یکی از اساتید دانشگاه، با صبر و حوصله پاسخ داد. این همایش ساعت ۲۲ به پایان رسید.