اخبار , فرهنگ و هنر , یادداشت

کاشان نیوز ــ پیمان گرامی: «تدبیر و اعتدال اقتضا می‌کند که ما در خیلی از جا‌ها مصلحت سینما را بر مصلحت یک فرد یا یک فیلم ترجیح دهیم.»(۱)
 این جمله‌ای است که رییس سازمان سینمایی کشور، در توضیح برخی اتفاقات افتاده در جشنواره فیلم فجر بیان کرده‌اند. این جمله کوتاه باز سرصحبت و تحلیل و جدل بر سر واژه‌های اعتدال، تدبیر و مصلحت را باز کرده و سوالات بیشتری را درباره چیستی سینما و هویت واژه «ما» در این جمله را مطرح می‌کند و البته از قید «خیلی جا‌ها» هم نمی‌توان ساده گذشت.
 از مباحث کلی در معنای گزاره «تدبیر و اعتدال» که بگذریم، بیاییم این‌گونه به قضیه نگاه کنیم که نمی‌دانیم این جمله را چه کسی در کدام جغرافیا و چه تاریخی بیان کرده. مثلا یک نماینده مجلس در کشورهای بلوک شرق در اواسط سده ۲۰ یا یک منتقد چپ‌گرای کشوری در آمریکای جنوبی در دهه ۱۹۸۰، یا یک تحلیل‌گر سیاسی با گرایشات راست سنتی در دهه ۷۰ ایران. این‌ها را گفتم تا بگویم در هر مکان و زمان و توسط هر فردی که زده شده، می‌توان به چند نتیجه رسید.
 اول آن‌که می‌توان به یقین گفت فرد صاحب‌سخن سینماگر نیست و اصلا در حوزه هنر فعال نیست و تنها از نقطه‌نظر سیاسی چنین دیدگاهی قابل پذیرش است و منظورش از مصلحت سینما، در واقع مصلحت سیاست‌گذاری‌های حاکم در حوزه سینما است نه سینما به عنوان یک رسانه و کارگردانان و بازی‌گران و سایر اقشار فعال در این حوزه و آن هم سیاست‌گذاری‌هایی که قسمت عمده‌ای از آن در واکنش به فشار طیف‌های تندرو و افراطی و هوچی‌گری‌های آن‌ها، خلق‌الساعه شکل می‌گیرد.
 دوم آن‌که دارد از واژه‌های «اعتدال و تدبیر» استفاده ابزاری می‌شود تا سخن خود را موجه جلوه دهد و در این مسیر از آن‌ها معانی و سوء‌تعابیری را در جامعه تکثیر می‌کند که مثلا در این جمله اعتدال و تدبیر به کوتاه‌آمدن در برابر افراط نزدیک می‌شود. در کنار این دو نتیجه، این سوال مطرح می‌شود که سینما چیست و به عنوان یک رسانه هنری چه قابلیت‌های فرهنگی می‌تواند داشته باشد؟ که موضوع این یادداشت نیست.
منظور فرد از مصلحت سینما، مصلحت سیاست‌گذاری‌های حاکم در حوزه سینماست چرا که به این امر آگاه نیست که در داخل حوزه یک رسانه از رابطه تک‌تک آثار با مخاطبان است که سیر و مسیر شکل می‌گیرد و آگاهی و خرد آنان است که کیفیت این مسیر را تعیین می‌کند نه مصلحت‌اندیشی آمرانه از خارج که میانه‌ای با یک امر فرهنگی و هنری نمی‌تواند داشته باشد.
دوم آن‌که عبارت «تدبیر و اعتدال» به طور مشخص تبلیغاتی و شعاری‌ست. چرا که بیش از آن‌که بخواهد به معنای عبارت تدبیر و اعتدال اشاره داشته باشد، گوینده سعی دارد جریانی خاص را حامی و پشت‌سر خود معرفی کرده و از اهرم و قدرت برای تاثیر کلام خود استفاده کند. که با این کار نه‌تنها از آن جریان هزینه نابه‌جا کرده، بلکه واژگان اعتدال و تدبیر را هم دچار فرسودگی کرده و عقیم می‌کند.
در این یادداشت کوتاه من صرفا تلاش کردم لایه‌های پنهان این کلام را افشا کنم چرا که از ویژگی‌های حیاتی یک اندیشه انتقادی افشای لایه‌های ایدئولوژیکی است که کلام سعی دارد آن را با چرب‌زبانی پنهان کند.
خب حالا اگر با نقطه‌نظر من موافقید بیایید جمله بالا را بازنویسی کنیم (بولد شدن بعضی کلمات تعمدی می‌باشد):
 رییس سازمان سینمایی کشور: من به عنوان نماینده جریانی که با شعار تدبیر و اعتدال خود را معرفی کرده در حوزه سینما، اقتضایم این است که مصلحت سیاست‌گذاری‌های حاکم در حوزه سینما را به خود سینما ترجیح دهم.
(۱) پاسخ‌های ایوبی به برخی حواشی جشنواره‌ی فیلم فجر