کاشان نیوز- عباس شافعی : جریده که در گویش عامه مردم کاشان به آن جریته هم می گویند یگی از ادوات و نمادهای عزاداری است که از زمان کاربرد آن به معنای عَلَم و گرداندن آن در دسته‌های عزا، اطلاع دقیقی در دست نیست. به احتمال نزدیک به یقین در دورۀ صفوی جریده و جریده‌کشی در مراسم عزاداری حسینی مرسوم شده است.
کهن‌ ترین جریده‌های عزا در شهر کاشان به کار می‌رفته، و هنوز هم باقی‌مانده است.
تاریخ وقف یکی از این جریده‌ها به نام «جریدۀ بابا قربانی »، واقع در محلۀ پشت مشهد ، به تاریخ ۱۱۲۹ق/۱۷۱۷م (دورۀ سلطنت شاه سلطان حسین صفوی(  است که همراه با صلوات کبیره و نام واقف در دو طرف کشکولِ آویخته به جریده نوشته شده است. جریدۀ دیگر به نام «جریدۀ فولادی» واقع در محلۀ سَرْپرۀ کاشان، به تاریخ ۱۱۷۷ق/۱۷۶۳م (دورۀ زندیان ( است که واقف آن این تاریخ را بر روی تیرک فولادی عمودی میان جریده، نوشته است.
شکل و ساختمان:
 جریده‌های هر شهر و دیار را احتمالاً بنابر نظام فرهنگ دینی ـ محلی مستولی بر آن جامعه ، به شکل و شمایل گوناگون می‌ساختند و می‌آراستند. مردم کاشان با شکوه‌ترین جریده‌ها را ساخته بودند و در عزاداریهای محرم به کار می‌بردند. جریدۀ کاشانیها عبارت بود از یک تیغۀ فلزی پیکانی شکل بر سر تیرکی نیزه مانند و عمودی، یک آدمک سیاه بر روی تیغه، آینه‌ای در زیر آدمک، تیغۀ فلزی هلالی شکل شمشیر مانند در دو ردیف و در دو سوی تیرکِ نیزه مانند، شَرّابه‌های بلورین آویخته از تیغه‌های هلالی، کشکولی با تندیس فلزی دو شیر کوچک در میان و محل نصب محور افقی بر تیرک، دو پنجه و چند شمعدان فلزی کوچک به قرینه در دو سوی تیرک و بر روی محور افقی و مجموعه‌ای منگوله و زنگولۀ آویخته از زیر محور افقی.
نشانه های نمادین:
 مردم کاشان هر یک از اجزاء جریده را نماد شخصیت و شیئی مقدس ، و بیانگر مفهومی خاص می‌انگارند. مثلاً تیرک عمودی نیزه‌مانند را مظهر قامت بلند امام حسین (ع)؛  تیغ جانبی آن را نمادی از ۴ برادر او حضرت عباس (ع)، عون ، عقیل و جعفر ؛ کشکول را تمثیلی از مشک سقایی حضرت عباس (ع) یا تمثیلی از خیمه‌ گاه امام حسین (ع)؛ آدمک را نشانی از غلام شهید شده در راه دین ؛ آینه را نشان پیشانی شفاف و درخشان سلطان دین امام حسین (ع)؛ شَرّابه‌های بلوری را نشانگر دانه‌های اشک کودکان اهل بیت ؛ و پنجه‌ها را مظهر دستهای بریدۀ حضرت ابوالفضل (ع) تبیین می‌کنند.
همان‌طور که نخل را منتسب به حضرت حسین بن علی (ع)، و مظهری از تابوت او انگاشته‌اند، جریده را هم به نام برادر او، سقای کربلا حضرت عباس بن علی (ع) و نشانی از عَلَم این علم‌دار دانسته‌اند. اطلاق نام جریده به «عَلَم حضرت عباس (ع)» ظاهراً به سبب شباهتِ شکل آن به شاخۀ درخت خرما (جریده النخل) و انتساب آن به حضرت ابوالفضل ، عباس بن علی (ع) به جهت بلند و کشیده بودن شاخ و برگهای هلالیِ ماهْ‌مانندِ جریده و همانندی آن با قامت بلند حضرت ابوالفضل (ع)، قمر بنی هاشم بـوده است.
جریده گردانی
جریده گردانی: درگذشته، هر محله از محله‌های کاشان چند علم و علامت و جریده داشت. جریده مانند توغ (ه‌ م) و نخل نماد و نشانه‌ای از محله نیز بود و دسته‌های عزادار هر محله را به نام این علامتها می‌خواندند.
به هنگام عزاداری جریده را بنابر سنت کهن برپا می‌داشتند و مردم هر محله در پای جریدۀ محلۀ خود گرد می‌آمدند و آن را بلند می‌کردند و برای عزاداری حرکت می‌دادند.  به هنگام گرداندن جریده چند تن با سنجهای کوچک چوبی در پای آن سنج می‌زدند و نوحه‌خوانان اشعار مخصوص می‌خواندند.
کاربرد در مراسم سنج زنی
در مراسم سنج‌زنی در پای جریده در مراحلی مختلف سنج‌زنها به شور و هیجان‌ می‌آیند و پیاپی با همۀ تاب و توان به هوا بر می‌جهند و سنجهای خود را بر بالای سرشان به یکدیگر می‌کوبند. این حالت را «شور» می‌نامند وبا خواندن اشعاری ویژه شور را تشدید می‌کنند.
در پیشاپیش دسته‌های عزا، دسته‌ای سقّا نیز حرکت می‌کرد که هر یک از افراد آن کشکولی در یک دست و جامی در دست دیگر داشت و مشک آبی هم از شانه آویخته بود و به مردم آب می‌نوشاند. در هر یک از این دسته‌ها خواننده‌ای به نام « سخنور » بود که در برابر علائم و جریده‌های دسته‌های عزادار می‌ایستاد و اشعاری به نام « سخن » خطاب به آن‌ها می‌خواند.
نمونه‌ای از این اشعار که در مجموعۀ خطی اشعار سخنوری آمده، به این گونه است:

«این جریده ز مالِ اهل عزا ست

 لیک وقت است بشنو این گفتار

خواه چاووش و خواه درویشان

کلّ کسوت بود زخُرد و کبار 

چو عزای حسین شود برپا

گو بیا این جریده را بردار!»
جریده گردانی در کاشان
در کاشان جریده را در ۳ روز هفتم و هشتم و نهم محرم ، به ویژه شب و روز تاسوعا که آن را مرتبط با حضرت عباس (ع) می‌دانند و به نام او می‌خوانند، برمی‌دارند و می‌گردانند.
بابای جریده
در فرهنگ ایران ، به ویژه نزد صوفیان، لفظ « بابا » را بر پیران کامل می‌گذاشتند و هر کسی را هم که در کاری بزرگ بود، برای بزرگداشت او  را بابا می‌خواندند.
در میان مردم، مؤسسان و متولیان هر یک از جریده‌ها، همچنین متولیان نخلها، بابا نامیده می‌شدند.
نگهداری از جریده و آراستن و راه انداختن آن با دسته‌های عزادار برعهدۀ بابا بود. پس از مرگ هر بابا، یکی از اعضای خانوادۀ او این مسئولیت را برعهده می‌گرفت. گاهی مردم دسته‌های عزا و جریده‌ها را به نام بابای آن می‌نامیدند، مانند «جریدۀ بابا قربانی » در کاشان.
هر یک از جریده‌ها موقوفاتی داشت که مردم برای تأمین هزینۀ عزاداری، وقف آن می‌کردند.
جمع کردن نذورات و غباررویی
جریده‌ها نذورات مخصوصی داشتند که معروف‌ترین آن‌ها نان نذری معروف به « نان عباس علی » و « آب قند » است. این نان و آب قند در عصر تاسوعا میان مردم پخش می‌شود و آن‌ها را معمولاً با هم می‌خورند.  یکی از وظایف باباهای جریده جمع کردن نذورات عمومی و خصوصی پای جریده، غبارروبی سالانه و معرفی کسانی برای حمل جریده است.
اجازه ساخت
درگذشته هر کس می‌خواست جریده‌ای برای عزاداری بسازد و یا یک هیئت عزاداری دارای جریده پایه‌گذاری کند، موظف بود که از باباها و صاحبان جریده‌های قدیمی رخصت بطلبد. درصورت شایسته بودن داوطلب و صلاحیت او در داشتن جریده و عزاداری کردن با جریده، به او اجازۀ کتبی می‌دادند و جای جریدۀ او را در مسیر حرکت دسته‌ها و پشت سر جریده‌های باباهای قدیمی معین می‌کردند.