کاشان نیوز: جابر تواضعی، نویسنده و روزنامهنگار در باره نمایشگاه عکسهای محمود ساطع که با عنوان «بیبودگی» در گالری کاج گشایش یافته در یادداشتی نوشته است؛
محمود ساطع سالها است عکس میگیرد و اولین است از چندنفری که عکاسی را بهعنوان ابزار مکملی برای نوشتن یا بهتر دیدن بهقصد بهتر نوشتن به من شناساند. البته او عجیب به گرفتن اسلاید دلبسته بود و مدام دعوا میکردیم که چرا عکس نمیگیری، وقتی که گرفتن و چاپ و ظهور و تماشای اسلاید، اینهمه هزینه و دنگ و فنگ دارد؟
عکسها محصول بازیگوشی عکاس با گوشی همراه در وقت دوچرخهسواری است.
انعکاس در و دیوار و گنبد و گلدسته در حوضی و سلخی یا حتی چالهچولههای خیابان که آب باران درش جمع شده.
فضای اکثرشان خیس و بارانی است و بعضی از آنها آنقدر انتزاعیاند که به نقاشی آبستره پهلو میزنند. طوری که اگر در قالب یک مجموعه ارائه نمیشدند، هیچ نشانی از موضوعشان برای مخاطب نداشتند.
اولین اسمی که بعد از دیدن عکسها به ذهن میرسد، «انعکاس» است. اما «بیبودگی»، عنوان اختراعی این عکاس/نویسنده است که خیلی معنی عمومی و دم دستی ندارد. همدسته است با بودن و هممعنیتر است با نبودن و نابودی. اما با ویرانیای که در ذات آنها است، همخوانی ندارد و حتی به وضوح در تضاد است.
مرور یادداشت عکاس بر نمایشگاه خودش و چیدن کلیدواژهها به کشف رمز این عنوان کمک میکند. بیشتر عکسها مال دوران کرونا هستند که مرگ بغل گوش همهمان پرپر میزد: «در شدآیندِ بسیارِ نابودگی که بودنیترین شکلی است که بر جهان گذشته و میگذرد.» این انعکاس و درهمبرهمی زمین، آسمان، آبها، درختان و بهقول خودش آبسایهها برای او یادآور سایهواریهای زندگی و معناهای آن است. کرونا، سایهواری زیست و درک مرگ/نابودگی بهعنوان بودنیترین و محتومترین کیفیتی که بر هستی گذشته و میگذرد.
شروع یادداشت با یاد خیام هم نشان میدهد که مفهوم «بیبودگی» برای او، چیزی در مایههای همان «عدم» خیام است. مفهومی که نه بودن است و نه نبودن، بودن و نبودن ما هم در آن تاثیری ندارد، اما بودنیترین شکل جهان است. درک واقعی این مفاهیم، چارهای برایمان نمیگذارد جز تلاش برای درک لحظه: «ای بس که نباشیم و جهان خواهد بود/ نِی نام ز ما و نِی نشان خواهد بود/ زین پیش نبودیم و نَبُد هیچ خلل/ زین پس چو نباشیم، همان خواهد بود».
فارغ از اینها و فارغ از کیفیت و اصالت هنری عکسها در نظر کارشناسان، مهمترین پیام فرامتنی «بیبودگی» برای من حذف ابزار است. اینکه با تلفن همراه هم میشود عکس گرفت و نمایشگاه گذاشت. مهم این است که حرفی برای گفتن داشته باشی.
دیدگاه شما