اجتماعی , اخبار , علم و فناوری , یادداشت

کاشان نیوز– محمدجواد نوروزی: هیچ‌چیز در هوای گرم شبه‌ای تابستان دلپذیر تر از مشاهده‌ی یک‌شب بارانی نیست بارانی از جنس نور…
کسانی که تجربه‌ی دیدن یک بارش شهابی را داشته‌اند این موضوع را به‌خوبی درک می‌کنند، چنان به آسمان چشم می‌دوختیم که مبادا لحظه‌‌ای شهابی با عبور مخفیانه‌اش ما را غافلگیر کند ولی بازهم این حسرت بردل ما می‌ماند و از گوشه‌ی چشم خود تنها ردی که از خودش بجا گذاشته بود در قالب دود نصیب ما می‌شد…
بازهم فصل تابستان رسید همه بی‌صبرانه منتظر فرارسیدن زمان اوج یکی از معروف‌ترین بارش‌های شهابی سالانه هستیم.
دنیای عجیبی است گاهی از ته دل می‌خواهیم باشد گاهی آرزو می‌کنیم ای‌کاش نباشد، ماه را میگویم قمر زمین، همسایه…اما ظاهرا امسال ماه تنها قمر زمین قصد دارد این شکوه مرداد را به هم بریزد شکوهی که پیش‌بینی می‌شود ۱۰۰ تا ۲۰۰ شهاب در ساعت را در پی داشته باشد.
این مطلب که امسال این بارش تحت تأثیر نور ماه است و در آن روزها ماه ۲۰ روزه است بسیار ناامیدکننده است، بخش شمال شرقی آسمان یعنی صورت فلکی برساوش که کانون بارش در آن قرار دارد منور به نور ماه است.
گویا امسال قهرمان آسمان (قهرمان نام دیگر برساوش) قهر است با ما…
هرچند در حضور ماه شانس مشاهده‌ی شهاب‌های کم‌نور کاهش می‌یابد اما شهاب‌های پرنور و آذرگوی‌ها قابل‌رؤیت خواهند بود.
زمان فعالیت این بارش از ۲۶ تیر تا ۲ شهریور است. زمان اوج بارش این بارش شنبه‌شب تا بامداد یکشنبه ۲۱ و ۲۲ مرداد خواهد بود.
نکته: با توجه به بازه‌ی فعالیت این بارش و همچنین حضور ماه درزمان اوج به‌عنوان یکی از موانع رصدی بارش‌های شهابی توصیه می‌شود که در روزهای بعد از اوج نیز از رصد این بارش غفلت نکنید چون رفته‌رفته هم طلوع ماه به تأخیر می‌افتد و هم از درصد فاز (روشنایی سطحی) آن کم می‌شود.
ضمیمه:۱٫ چگونه یک بارش شهابی رخ می‌دهد ۲٫ رصد بارش‌های شهابی
۱٫ بارش شهابی زمانی رخ می‌دهد که زمین از میان شهاب‌واره‌ها می‌گذرد که منشأ بسیاری از آن‌ها دنباله‌دارها می‌باشند این غبارها و ذرات هنگام ورود به جو زمین به دلیل سرعت زیاد یونیزه شده، می‌سوزند و از خود ردی بجا می‌گذارند، ذرات پدیدآورنده بارش‌های شهابی تقریباً در مسیرهایی موازی یکدیگر و با سرعت یکنواختی وارد جو می‌شوند. عمل سوختن و یونیزه شدن بیشتر در ارتفاع ۸۰ تا ۱۲۰ کیلومتری بالای سطح زمین رخ می‌دهد و این فاصله برای ناظری که بر سطح زمین ایستاده، فاصله بسیار زیادی است و به دلیل خاصیت پرسپکتیو چشم، چنین به نظر می‌رسد که درخشش‌ها از یک نقطه آسمان خارج می‌شوند. به این نقطه مجازی کانون بارش می‌گویند، بارش‌های شهابی را به اسم صورت فلکی نام‌گذاری می‌کنند که درزمان اوج فعالیت در کانون بارش قرار دارد؛ مانند همین بارش شهابی برساوشی که کانون آن در صورت فلکی برساوش است.
۲٫ چگونه می‌توان بارش شهابی را رصد کنیم؟
برای رصد بارش‌های شهابی احتیاجی به‌وسیله خاصی نیست و بهترین روش رصد با چشم غیرمسلح است و کافی است در محلی به‌دوراز نور شهر، زیر آسمان تاریک در هوایی صاف قرار گیریم و حدود ۴۰ تا ۵۰ درجه اطراف کانون را زیر نظر بگیریم.
پیش از آغاز رصد حداقل ۱۵ دقیقه به چشمانتان فرصت دهید تا با تاریکی سازگار شوند. پس‌ازآن نیز فقط از چراغ قوه‌ی نور قرمز استفاده کنید تا کمترین تأثیر را روی سازگاری چشم با تاریکی داشته باشد.
*به یاد داشته باشید امکان رد شدن شهاب از همه جای آسمان وجود دارد و نیازی نیست فقط به سمت کانون بارش خیره شوید.
یکی از مواردی که در هنگام مشاهده‌ی بارش‌های شهابی جذاب است مشاهده‌ی دودی است که از گذر شهاب باقی می‌ماند البته دود آذرگوی‌ها تا چند دقیقه در آسمان دیده می‌شود؛ اما سرانجام براثر جابه‌جایی لایه‌های جوی، پخش و ناپدید می‌شود.
آسمانتان شهاب باران

اینکه شهاب‌ها از کجا می‌آیند و بارش شهابی چیست در مقالات بسیاری به‌صورت بسیار علمی و دقیق توضیح داده‌شده است. در این مجال تنها جهت یادآوری و به زبان ساده برای مخاطبانی که آشنایی چندانی با این پدیده ندارند توضیحاتی بیان می‌شود.
شاید تاکنون نام دنباله‌دارها که البته به‌غلط ستاره دنباله‌دار خوانده می‌شوند را شنیده باشید. دنباله‌دارها (comet) یکی از زیباترین اجرام آسمانی هستند که در مدارهایی به دور خورشید می‌گردند. دنباله‌دارها دارای یک هسته و یک‌دم هستند که درواقع همان دنباله‌ی زیبای این جرم آسمانی است. در عین زیبایی، این اجرام به دلیل ذراتی که در مسیر عبورشان از خود برجای می‌گذارند به اجرام کثیف منظومه شمسی شهرت دارند. تصور کنید شما در مسیری در حال رانندگی هستید که قبل از شما یک ماشین حمل مصالح ساختمانی از آن مسیر عبور کرده و ازقضا مقداری از بار آن در جاده ریخته است. چه اتفاقی برای شما می‌افتد؟ دقیقه مشابه همین اتفاق برای سیاره ما رخ می‌دهد. زمین در مدار گردش خود به دور خورشید در زمان‌های مشخصی از سال از منطقه‌ای عبور می‌کند که قبلاً یک دنباله‌دار از آن گذر کرده است. ذرات باقی‌مانده از عبور دنباله‌دار با جو زمین برخورد کرده، می‌سوزند و از خود رد نورانی زیبایی برجای می‌گذارند که در اصطلاح
نجومی شهاب و به این پدیده بارش شهابی می‌گویند.

هر بارش شهابی مربوط به یک دنباله‌دار است. بارش شهابی برساوشی مربوط به دنباله‌دار سویفت-تاتل (Swift-Tuttle) است که در سال ۱۸۶۲ میلادی توسط لوئیس سویفت از نیویورک و هورس تاتل از رصدخانه هاروارد کشف شد. دوره تناوب این دنباله‌دار حدود ۱۳۰ سال است. حال چرا بارش شهابی برساوشی؟ هنگام بارش شهابی اگر به آسمان نگاه کنیم به دلیل فاصله زیاد شهاب‌ها از ناظر زمینی، به نظر می‌رسد که تمام شهاب‌ها از یک نقطه به سمت زمین می‌آیند. به این نقطه کانون بارش می‌گویند. وقتی می‌گوییم بارش شهابی برساوشی یعنی کانون بارش در صورت فلکی برساووش قرار دارد.
بارش شهابی، فرصتی بی‌نظیر برای دیدن یکی از شگفت‌انگیزترین جلوه‌های آسمان شب است. این فرصت را از دست ندهید. به‌وسیله و ابزار خاصی هم احتیاج نیست. کافی است نیمه‌شب کمی از آلودگی نوری شهر فاصله بگیرید و به پهنه آسمان بنگرید و لذت ببرید!