کاشان نیوز– سعید غلامیان: این روزها پروژه احداث جاده آران و بیدگل- گرمسار نقل همه محافل است، اجتماعات زیست محیطی مجازی و واقعی، جلسات سخنرانی فعالان اجتماعی و جلسات خصوصی کنشگران مدنی و سیاسی، عده‌ای به مخالفت و گروهی به موافقت آن سخن گفته و نظرات بسیاری در فضای مجازی و در گروه‌های مجازی، سایت‌ها و وب گاه‌های اجتماعی منتشر می‌شود.

علت اینکه ناگهان این موضوع جلب توجه کرد هم خود داستانی دارد فارغ از این مقال.ماجرا با این نحوه طرح و مقابله ممکن است به بیراهه کشیده شود، موافقان و مخالفان با این پروژه چنان احساسی برخورد می‌شود که انتشار خبر آن سرزنش کاشان نیوز توسط یکی از نظر دهندگان را در پی داشت!

عده‌ای آن را سیاسی دانسته و معتقدند کسانی که مخالف این پروژه هستند برای حمله به نماینده کاشان و آران و بیدگل و نیز جلوگیری از پیشرفت شهرستان آران و بیدگل این ترفند را طرح ریزی کرده و فرصتی بدست آورده‌اند تا انتقام بعض اقدامات تیمسار منصوری که به زعم بسیاری خوش نیامده را بگیرند.

عده‌ای اما این مخالفت را برای حفظ محیط زیست و غیر سیاسی می‌دانند، از جمله بسیاری از کنشگران اجتماعی و مدنی در شهرستان به اقداماتی مانند کمپین‌ مجازی و تماس با رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست و نامه نگاری با مسئولین روی آورده اند. اما اینکه واقعاً چه شده است که پس از نزدیک 2 سال که از طرح آن می‌گذرد به این موضوع پرداخته شده است نیاز به بررسی بیشتری دارد.

سخن از احداث جاده‌ای از آران و بیدگل به گرمسار در محافل رسمی و غیر رسمی سال‌هاست که شنیده می‌شود و تنها توجیه آن نیز که توسط دکتر منصوری بیان شده، از بن‌بست خارج شدن آران و بیدگل و نیز نزدیک شدن 80 کیلومتر فاصله بین برای شهرهای کرمان ـ یزد ـ کاشان ـ گرمسار ـ مشهد و کاهش یافتن ترافیک قم است.

اولین کسی که این خبر را رسماً اعلام کرد، روح‌الله سلگی، فرماندار سابق آران و بیدگل در گفتگوی اختصاصی با کاشان نیوز در خرداد 91 بود، وی گفت: «یکی از برنامه‌های بلندمدت شهرستان که بسیار اثرگذار در پیشرفت شهرستان است و خارج شدن شهرستان از بن‌بست را رقم می‌زند جاده «آران بیدگل» – «گرمسار» است که باید به هر شکل ممکن این کار در یک برنامه چهار ــ پنچ ساله باید اجرا شود. جناب آقای «منصوری» هم بار‌ها تاکید کرده‌اند که این باید یکی از برنامه‌های اصلی ما باشد و ما هم به هر حال بعنوان یکی از راهکارهای اصلی توسعه شهرستان را این مسیر می‌دانیم. دولت باید بیاید یک بخش مطالعاتی روی این موضوع داشته باشد بخش‌های مختلف مردم هم حتماً کمک خواهند کرد».

در 10 شهریور 91 امام جمعه آران و بیدگل در شورای اداری شهرستان که با حضور استاندار تشکیل شده بود برای پیشرفت آران بیدگل از استاندار خواست که نسبت به احداث راهی به گرمسار برنامه ریزی و همانگی ‌های لازم را انجام دهند».

دیگر مقام رسمی که در این مورد موضع گیری واظهارنظرهای متعددی نموده است نماینده کاشان و آران و بیدگل است، وی در مجلس شورای اسلامی و مجامع خبری و رسمی اخبار و مطالب متعددی به کرات و در موارد مختلف در این مورد نقل کرده است. از جمله به نقل از پایگاه رسمی اطلاع رسانی عباسعلی منصوری، در 1 آبان 91 رسما در سخنرانی در صحن علنی مجلس گفت «متأسفانه این شهرستان کویری در بن‌بست قرار دارد و برای خروج از آن باید از این شهرستان جاده‌ای به مسیر قم ـ گرمسار زده شود و با این اقدام قریب به ۸۰ کیلومتر مسیر کرمان ـ یزد ـ کاشان ـ گرمسار ـ مشهد کوتاه‌تر می‌شود و ترافیک قم نیز بسیار کاهش می‌یابد.»

استاندار وقت استان اصفهان نیز پس از منصوری در جمع مردم آران و بیدگل در تاریخ 10 شهریور 91  بر عملیاتی شدن ساخت جاده ترانزیتی آران و بیدگل به گرمسار تاکید کرد.

چنانکه می دانیم، جاده قم به گرمسار از حد فاصل اتوبان کاشان-قم مدتی است احداث شده و احداث جاده آران و بیدگل- گرمسار هم از کویر عبور کرده و طبعاً احداث جاده مورد بحث نیز با وصل شدن به این مسیر ادامه خواهد یافت و لازم است که بررسی گردد عابران کرمان و یزد برای رفتن به مشهد از یزد-طبس برای رفتن به مشهد راه نزدیک تری را طی خواهند کرد یا از طریق آران و بیدگل؟ و آیا اگر مشکلات زیست محیطی آنگونه که مخالفان این پروژه می‌گویند د رکفه سنگین ترازو قرار دارد یا منافع آن؟

کویر مرنجاب در شمال شهرستان آران و بیدگل در استان اصفهان قرار دارد. این کویر از شمال به دریاچه نمک آران و بیدگل، از غرب به کویر مسیله و دریاچه‌های نمک حوض سلطان و حوض مره، از شرق به کویر بند ریگ و پارک ملی کویر و از جنوب به شهرستان‌های آران و بیدگل و کاشان محدود می‌شود.
ارتفاع متوسط کویر مرنجاب از سطح آب‌های آزاد در حدود ۸۵۰ متر می‌باشد. قسمت عمده این کویر پوشیده از… تپه‌های شنی و ریگزار است. کویر مرنجاب ازنظر پوشش گیاهی بسیار غنی است. عمده پوشش گیاهی منطقه شامل گیاهان شور پسند ازجمله درخت‌های گز و تاق و بوته‌های قیچ است.
پوشش جانوری منطقه به دلیل وجود آب و غذای فراوان بسیار غنی است. ازجمله حیوانات موجود می‌توان به گرگ، شغال، کفتار، روباه شنی، گربه شنی، بزمجه، آفتاب‌پرست، انواع مارمولک، مار، عقرب، تیهو، عقاب، شاهین اشاره کرد. در سال اخیر یک جفت پلنگ نیز در منطقه مرنجاب مشاهده‌شده است. به گفته ساکنان محلی هم‌اکنون ۲۱ قلاده پلنگ در این منطقه وجود دارد.
کویر مرنجاب یکی از زیباترین نقاط کویری ایران محسوب می‌شود. تپه‌های شنی بلند و جنگل‌های تاق جلوه زیبایی به این منطقه بخشیده است. دریاچه نمک آران و بیدگل و جزیره سرگردان از دیگر نقاط دیدنی منطقه محسوب می‌شوند. چاه تاریخی دست‌کن در قسمت شرق کویر، محل آبشخور شترهای کاروان‌ها بوده است. قلعه مرنجاب، کاروانسرایی است در کویر که در مسیر راه ابریشم قرار دارد و کاروان‌ها برای سفر به خراسان، اصفهان، ری و بالعکس از این مسیر می‌گذشتند. درباره دلیل ساخت این قلعه و کاروانسرا در کنار دریاچه نمک، نقل است که شاه‌عباس باوجود ایجاد کاروانسرا و قلعه‌های متعدد در سراسر کشور، در این منطقه تأسیسات دفاعی تعبیه نکرده بود، چون تا آن زمان دشمنان به خاطر
دریاچه نمک و گستره کویر، از این‌سوی به پایتخت هجوم نبرده بودند. حمله ازبک‌ها و افغان‌ها از طریق دریاچه نمک به کاشان که تا اصفهان پیش رفتند، شاه‌عباس را به صرافت انداخت تا در سال ۱۰۱۲ قمری سریعاً یک پایگاه نظامی در این منطقه ایجاد کند و جلوی تهدید را بگیرد. بالای کاروانسرا به شکل سنگرهای دیدبانی است و ذکرشده است که همیشه ۵۰۰ پاسدار مسلح در قلعه حضور داشتند و امنیت عبور کالا از چین به اروپا و بالعکس را در این منطقه تأمین می‌کردند. قنات کنار کاروانسرا که برکه بزرگی به وجود آورده است، آب شیرین دارد و این در کویر نمک و شوره‌زار یک پدیده بسیار منحصربه‌فرد است. کاروانسرای مرنجاب در قلب کویر کاروانسرای مرنجاب در موقعیت جغرافیایی’۷ و ْ ۳۴ عرض جغرافیایی و ’۴۸ و ْ ۵۱ طول جغرافیایی، در ارتفاع ۸۱۰ متری از سطح دریای آزاد در حاشیه جنوبی دریاچه قم واقع‌شده است. مرنجاب از دهستان کویرات شهرستان آران و بیدگل و در ۵۰ کیلومتری شمال شرق مرکز این شهرستان قرار دارد.

راه‌های ورود به منطقه
مسیر اول: مسیر شهر آران و بیدگل به سمت پادگان ارتش و سپس جاده خاکی مرنجاب که پس از طی مسافتی در حدود ۴۵ کیلومتر به مرنجاب می‌رسد
مسیر دوم: مسیر پارک ملی کویر است که از پیشوا آغازشده و سپس مبارکیه (۱۵ ک.م.) – قصر بهرام (۶۰ ک.م) – کاروانسرای سفیدآب (۸۰ ک.م.) – و سپس مرنجاب (۵۰ ک.م.) می‌باشد. شایان‌ذکر است تردد در این جاده تا سفیدآب نیاز به مجوز از سازمان حفاظت از محیط‌زیست استان سمنان دارد.
مسیر سوم: مسیر کاشان به ابوزیدآباد و سپس کاروانسرای سفیدآب و مرنجاب

«خسرواعتماد» مدیر «انجمن کویر سبز کاشان» که یکی از فعال‌ترین انجمن‌های مردم نهاد در منطقه محسوب می‌شود و علائق و دیدگاه‌های وی در مورد محیط زیست ملی و نه محلی بر همگان آشکار است در گفتگویی با پایگاه خبری کاشان نیوز در مخالفت با این پروژه اظهار داشت؛ برای این مسیر مجوز زیست محیطی دریافت نشده است و ما نگران کویر و زیست گاه‌های ملی آن هستیم، ممکن است 70-80 کیلومتر راه نزدیک شود اما به چه قیمتی؟

اگر قرار باشد به فاصله 50 کیلومتر یک جاده دیگر در کویر احداث شود یک فاجعه زیست محیطی خواهد بود، ما طی نامه‎هایی به رئیس مجلس، مجمع نمایندگان استان، محیط زیست و فعالان زیست محیطی خواستار توقف آن شده‌ایم.

ابنیه تاریخی که در جاده ابریشم هست، مثل قصر بهرام و بنای عین الرشید و …دیگر ابنیه تاریخی در معرض تخریب و خرابی قرار خواهد گرفت و بشدت آسیب خواهد دید و حیات وحش هم دچار بحران خواهد شد. الان رسم شده عده ای پاترول سوار برای تفریح به مرنجاب میایند و اتومبیل سواری و بوته ها و درخت چه ها را جمع آوری کرده و آتش می‌زنند و محیط را از بین می‌برند.

21 قلاده پلنگ نادری در مرنجاب داریم که مانند یوزپلنگ‌هایی که در جاده طبس هر روز قربانی می‌شوند در رفت و آمد اتومبیل‌ ها نابود خواهند شد، پای حیوانات را نمی‌شود بست یا به یک جا محصورشان کرد، آنها حق حیات ندارند؟

این چه توجیهی است که می گویند آران و بیدگل باید از بن‌بست خارج شود مگر کاشان و آران و بیدگل یک واحد جغرافیایی نیست، این چه تعصبی است که بعضی‌ها گفته‌اند، ما راه مستقل را با جان و خون خود به دست خواهیم آورد؟  این چه اشتباهی است که از روی تعصب رایج شده ما همه ایرانی هستیم و باید برای منافع ملی و کلی کشور حرکت کنیم، چرا باید دشمنی بین شهروندان دو شهر تا این حد بوجود بیاید؟. فردا ابوزید آباد و شهراب و اردستان هم درخواست خواهند کرد که راه داشته باشند به آن طرف، کویر اینگونه شخم زده می‌شود.

جایی هم گفته شده که برای کوتاه شدن مسیر این اقدام لازم است، مگر از اتوبان قم- کاشان نمی‌شود از جاده گرمسار- قم استفاده کرد حتماً هر شهری باید برای خود جاده اختصاصی داشته باشد؟.