کاشان نیوز: انجمن دوست‌داران میراث فرهنگی سفیدشهر که نسبت به ثبت نان عباسعلی در آران و بیدگل معترض هستند، چقدر از مفاهیم میراث ناملموس مطلع هستند؟

در ثبت یک مورد در فهرست ملی، سازمان میراث باید اطلاعاتی به اندازه کافی جامع در زمینه:
۱. شناسایی مورد، ۲. ویژگی‌های مورد، ۳. افراد و مؤسسات مربوط به مورد، ۴. پویایی و قابلیت زنده‌ماندن مورد، ۵. گردآوری برای ثبت در فهرست و ۶. ادبیات، صداهای ضبط‌شده، پیوست‌های صوتی-تصویری و آرشیو‌ها، در مدخل تعبیه‌شده برای یک مورد در فهرست ملی تهیه کرده و قرار دهد.
میراث ناملموس برخلاف میراث ملموس تاکیدی بر محل جغرافیایی خود ندارد و تهیه پرونده آن ثابت می‌کند از آن میراث پاسداشت خواهد شد. این امر فارغ از محدوده جغرافیایی است و تنها جغرافیا مشخص می‌کند که مالکیت آن تحت نظر کدام سازمان خواهد بود.

حال نان عباسعلی اگر به عنوان میراث ناملموس آران و بیدگل به ثبت رسیده، می‌تواند با تهیه پرونده جداگانه‌ای تحت عنوان دانش پخت نان سنتی عباسعلی سفیدشهر نیز به ثبت برسد.
ندانستن مفاهیم و قوانین ثبت اثر در میراث فرهنگی علاوه بر ایجاد داد و قال‌های قومیتی، کینه‌ای بی‌اساس نیز میان دو شهر نزدیک ایجاد خواهد کرد که به سادگی از بین نمی‌رود.
پیشنهاد می‌شود انجمن دوستداران میراث فرهنگی سفیدشهر برای تهیه پرونده ثبتی میراث ناملموس خود تلاش کنند تا دیگر دچار این سوءتفاهم‌ها نشوند.
اگر به خاطر داشته باشید برای بازی چوگان نیز همین کج‌فهمی‌ها مطرح بود. در حالیکه ایران هنوز هم می‌تواند بازی چوگان را به نام خود ثبت کند و حتی کشورهای دیگر نیز می‌توانند با ارائه اسناد و مدارک خود، بازی چوگان را به ثبت برسانند. میراث ناملموس در چارچوب زمان و مکان نمی‌گنجد و بسیاری از آداب و سنن یک منطقه فرهنگی می‌توانند ریشه‌های مشترک داشته و به عنوان میراث ناملموس ثبت شوند.

—————————————————-

پیوست‌ها:
«معیارهای ثبت در فهرست جهانی میراث فرهنگی ناملموس بشر»
کشور عضو ثبت‌کننده باید در اسناد مربوط به پیشنهاد ثبت بیان دارد که آن میراث مورد درخواست برای ثبت در فهرست جهانی میراث فرهنگی ناملموس با تمام معیارهای زیر همخوانی دارد:

*مورد مطابق با تعریف ماده ۲ کنوانسیون یک میراث فرهنگی ناملموس است.
* ثبت آن مورد سبب خواهد شد که اهمیت آن میراث فرهنگی ناملموس به چشم آید و نسبت به آن آگاهی پیدا شود، گفتوگوی می‌ان‌فرهنگی را تقویت کند و در نتیجه بازتاب گوناگونی فرهنگی در سطح جهانی باشد و نشانی باشد از خلاقیت بشریت.
* روش‌های نگاه داری و پاس‌داشت برای حمایت و بهبود آن مورد به‌کار گرفته شده است.
*آن مورد پیرو گسترده‌ترین مشارکتِ ممکن از سوی جامعه، گروه اجتماعی و یا حتی افراد، که با میل و رضایت قبلی و رایگان و از روی آگاهی صورت گرفته، برای ثبت پیشنهاد شده است.
*مورد در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس آن کشور عضو، چنان‌که مواد ۱۱ و ۱۲ کنوانسیون مقرر می‌دارند، ثبت شده است.
—————–
ماده ۲ کنوانسیون در تعریف میراث فرهنگی چنین مقرر می‌دارد:
۱. دراهداف این کنوانسیون «میراث فرهنگی ناملموس» به معنای رفتار‌ها، نماد‌ها، بیان‌ها، دانش‌ها، مهارت‌ها و نیز وسایل، اشیاء، مصنوعات دستی و فضاهای فرهنگی وابسته به آﻧﻬا است که جوامع، گروه‌ها و در برخی موارد افراد، آﻧﻬا را به عنوان بخشی از میراث فرهنگی خود می‌شناسند. این میراث فرهنگی ناملموس که از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود، پیوسته توسط جوامع و گروه‌ها در پاسخ به محیط، تعامل با طبیعت و تا ریخشان بازآفرینی می‌شود و حس هویت و تداوم را برایشان به ارمغان می‌آورد، و بدین ترتیب احترام به تنوع فرهنگی و خلاقیت بشری را ترویج می‌کند.
دراهداف این کنوانسیون، تنها به آن‌گونه از میراث فرهنگی ناملموس توجه می‌شود که با اسناد بین‌المللی موجود حقوق بشر، شرایط احترام متقابل میان جوامع، گروه‌ها و افراد، و نیز توسعه پایدار هماهنگ باشد.

۲. میراث فرهنگی ناملموس چنانچه که در بند ۱ در بالا تعریف شد، ازجمله، در زمینه‌های زیر جلوه‌گر می‌شود:
الف. سنت‌ها و بیان‌های شفاهی، شامل زبان به عنوان رسانه میراث فرهنگی ناملموس؛
ب. هنرهای نمایشی؛
ج. رفتارهای اجتماعی، مراسم مذهبی و جشن‌ها؛
د. دانش‌ها و رفتارهای وابسته به طبیعت و عالم؛
ه. هنر‌های دستی سنتی

ماده ۱۱. وظیفه کشورهای متعهد
هر کشور متعهد باید:
الف. اقدامات لازم برای تضمین پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس موجود در قلمرو خود را انجام دهد؛
ب. از جمله اقدامات پاسداری مذکور در بند ۳ ماده ۲، عناصر گوناگون میراث فرهنگی ناملموس موجود در قلمرو خود را با مشارکت جوامع، گروه‌ها و سازمان‌های غیردولتی ذیربط شناسایی و تعریف خواهد نمود.

ماده ۱۲. فهرست
۱. برای تضمین شناسایی به منظور پاسداری، هر کشور متعهد با روشی منطبق با وضع خود، یک یا چند فهرست از میراث فرهنگی ناملموس موجود در قلمرو خود را تهیه خواهد کرد. این فهرست‌ها به طور منظم به روز خواهند شد.
۲. هر کشور متعهد هنگام ارائه گزارش ادواری خود به کمیته، طبق ماده ۲۹، اطلاعات مربوط به این فهرست‌ها را فراهم خواهد کرد.

با استناد به وبسایت اثر اصیل، ترجمه سوره صادقی از لوایح میراث یونسکو